Üzüm üretiminin dış ticarette rekabet analizi ve girdi maliyetlerinin incelenmesi
Competitive analysis of grape production in foreign trade and investigation of input costs
- Tez No: 888735
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 62
Özet
Üzüm, Türkiye'nin önde gelen tarımsal ihraç ürünlerinden biridir. Tezin amacı, Türkiye'nin üzüm üretiminin dış ticarette rekabet analizini yapmak ve dış ticarette önemli bir etken olan üretim maliyetlerini ortaya koymaktır. Araştırma materyalini Manisa ili Alaşehir ilçesinde üzüm üretimi yapan ve tabakalı örnekleme yöntemine göre belirlenmiş 128 üretici ile yapılan anket verileri oluşturmaktadır. Üzüm dış ticarette rekabet düzeyi RCA ve RXA endeksi yoluyla belirlenmiştir. Dış ticaret rekabet analizi sonuçlarına göre, kuru üzüm ihracatında Türkiye, Afganistan ve Özbekistan öne çıkmaktayken, sofralık üzüm ihracatında Peru, Şili, Güney Afrika ve İtalya ön plana çıkmaktadır. Kuru üzümde Türkiye'nin RCA endeks değeri 2004 yılında 40.59 iken, 2022 yılında bu değer 28.27'ye düşmüştür. RXA endeks değeri de benzer şekilde 2004 yılında 56.31'den, 2022 yılında 39.54'e düşmüştür. Sofralık üzüm ihracatının rekabet düzeyi incelendiğinde, 2004 yılında Türkiye'nin RCA değeri 3.62 iken, bu değer 2022 yılında %50.6 azalarak 1.79 olmuştur. RXA değeri ise 2004 yılında 3.69 iken, 2022 yılında %50.94 azalarak 1.81'e düşmüştür. Türkiye'nin rekabet endekslerine göre üzüm ihracatında karşılaştırmalı olarak üstünlüğünü devam ettirse de yıldan yıla bu üstünlüğün azalan bir eğilime sahip olduğu anlaşılmaktadır. Sofralık ve kurutmalık üzüm üretiminde girdi kullanımı incelendiğinde, sofralık üzüm için değişken masraflar toplam masrafın %61'ini oluşturmaktayken, sabit masraflar %38.54'ünü oluşturmaktadır. Kurutmalık üzüm üretiminde ise değişken masraflar toplam masrafın %62.67'sini, sabit masraflar %37.22'ünü oluşturmaktadır. Üzüm üretiminde en büyük masraf kalemini işçi ücretleri oluşturmaktadır. Araştırmada sofralık üzüm verimi 2668.3 kg/da iken, kurutmalık üzüm üreticileri 609.7 kg/da üzüm elde etmektedir. Çalışmada sofralık üzüm üretiminde GSÜD 37537.9 TL, brüt kar 25650 TL, net kar 18195.9 TL, nispi kar 1.9 olarak tespit edilmiştir. Birim maliyet ise 7.2 TL olarak bulunmuştur. Kurutmalık üzüm üretiminde ise GSÜD 31247 TL, brüt kar 20650 TL, net kar 14337 TL, nispi kar 1.8 olarak hesaplanmıştır. Birim maliyet ise 27.7 TL olarak bulunmuştur. Ekonomik göstergeler incelendiğinde sofralık üzüm üretiminin kurutmalık üzüm üretimine göre daha karlı olduğu ortaya konulmuştur. Üzüm dış ticaretinde rekabet üstünlüğümüzün devam etmesi için verimlilik ve üretim maliyetlerinin yanında kaliteli üzüm üretimi de teşvik edilmelidir.
Özet (Çeviri)
Grape is one of the leading agricultural export products of Türkiye. The aim of this thesis is to analyze Türkiye's grape production in foreign trade and to examine the production costs, which are an important factor in foreign trade. The research material consists of survey data from 128 producers who grow grapes in the Alaşehir district of Manisa province, determined according to the stratified sampling method. The level of competition in grape foreign trade was determined by the RCA and RXA indices. According to the results of the foreign trade competition analysis, Türkiye, Afghanistan, and Uzbekistan stand out in dried grape exports, while Peru, Chile, South Africa, and Italy stand out in table grape exports. Türkiye's RCA index value in dried grape was 40.59 in 2004, but this value decreased to 28.27 in 2022. Similarly, the RXA index value decreased from 56.31 in 2004 to 39.54 in 2022. When analyzing the level of competitiveness of table grape exports, Türkiye's RCA value was 3.62 in 2004, decreasing to 1.79 in 2022. The RXA value was 3.69 in 2004, decreasing to 1.81 in 2022. Although Türkiye maintains its comparative advantage in grape exports according to the competition indices, it is understood that this advantage has a decreasing trend over the years. When analyzing the use of inputs in the production of table and dried grapes, variable costs constitute 61% of the total costs in table grape production, while fixed costs constitute 38.54%. In dried grape production, variable costs constitute 62.67% of the total costs, while fixed costs constitute 37.22%. The biggest expense item in grape production is labor wages. In the study, table grape yield was 2668.3 kg per decare, while dried grape producers obtained 609.7 kg per decare. In the study, GDP was 37,537.9 TL, gross profit 25,650.1 TL, net profit 18,195.9 TL, and relative profit 1.9 in table grape production. The unit cost was found to be 7.2 TL. In dried grape production, GDP was determined to be 31,247 TL, gross profit 20,650.5 TL, net profit 14,337.3 TL, and relative profit 1.8. The unit cost was found to be 27.7 TL. When analyzing the economic indicators, it is understood that table grape production is more profitable than dried grape production. To maintain our competitive advantage in grape foreign trade, quality grape production should be encouraged in addition to productivity and production costs.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin Avrupa Topluluğu'na çekirdeksiz kuru üzüm ile ilgili sorunları ve çözüm yolları
Başlık çevirisi yok
MEHPARE SANDIKÇIOĞLU
- Çekirdeksiz kuru üzümde uygulanan politikanın Ege Bölgesinde üretim ve üretici açısından sonuçlarının değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
GÜVEN ÖZERİN
- Türkiye'de yetişen organik tarım ürünlerinin dünya pazarındaki yeri
The position of Turkish organic products in the world market
BURCU YÜCEBOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Ekonomiİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR ÇENGEL
- Azerbaycan'ın sosyo-ekonomik coğrafi özellikleri, gelişim süreci
Başlık çevirisi yok
REHMAN SEFEROV
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
CoğrafyaDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İHSAN KÖKSAL APAYDIN
- Türkiye-rusya federasyonu arasında yaşanan siyasi, ekonomik ve sosyal olayların tarım ürünleri dış ticaretine etkisi
The impact of political, economic and social events between turkey-russian federation on foreign trade in agricultural products
ALPER İPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPER DEMİRDÖĞEN