Ḍırār b. ʿAmr – Kelâm ilmindeki konumu ve önemi –
Ḍirār b. ʿAmr – His position and signifance in Islamic theology –
- Tez No: 889661
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Ebū ʻAmr Ḍırār b. ʻAmr el-Ġaṭafānī, erken dönem kelamının oluşmasında etkili bir figürdür. Muʿtezile'nin kurucusu Vāṣıl b. ʿAṭāʾ'ya talebelik yapmış, fakat sonrasında görüşlerinin genel Muʿtezilî tutuma uymaması hasebiyle mezhebinden dışlanmıştır. Hayatına dair fazla bilgi bulunmamakla birlikte genel teamüle göre 110/728-200/815 seneleri arasında yaşamıştır. Bu zaman dilimi, İslâm medeniyetinin yükseliş devri olan Abbâsî halifesi Harūn er-Reşīd devrine denk gelmektedir. Tezimiz giriş, iki ana bölüm, sonuç ve ek kısımlarından müteşekkildir. Giriş kısmında tezin konusu, önemi, amacı, çerçevesi, temel kaynaklarına ve yöntemine yer verilmiştir. İlk ana bölümde biyografik veriler bağlamında Ḍırār'ın eserleri, öğrencileri, münazara ettikleri ve yayıldığı bölgeler ele alınmış ve hayatına dair müphemlikler giderilmeye çalışılmıştır. İkinci ana bölümde ise Ḍırār'ın kelâm sistemi incelenmiştir. O, uluhiyet bağlamında mahiyet fikrini ortaya atmış, âlemin unsurlarına dair arazcılık fikrinin ilk temsilcisi olmuş ve ilahî takdir görüşünde kesb nazariyesini tesis etmiş ve ahirette Allah'ın görüleceğini savunmuştur. Bunlara dair beyanatlar makâlât ve kelâm eserleri vasıtasıyla bize ulaşmıştır. Bu bölümde bu sistemi açıklamak üzere, bilgi kaynakları, uluhiyyet, âlem, ahiret ve siyasete dair fikirleri ele alınmaktadır. Sonuç kısmında da çalışma esnasında ulaşılan neticeler bağlamında genel bir değerlendirme yapılmaktadır. Burada Ḍırār'ın biyografisine dair elde edilen tafsilatlı bilgiler takdim edilmektedir. Ayrıca Ḍırār'ın makâlât kaynaklarında ön plana çıkan görüşlerine değinilmiş ve bu görüşlerin temelinde yatan anlayış ve gerekçelere dair kanaatlerimiz aktarılmıştır. Ekler kısmında ise, bulunduğu bölgeler harita üzerinden gösterilmiş ve iki yazma eserde Ḍırār'la ilgili bölümlerin neşirlerine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Abū ʿAmr Ḍırār b. ʿAmr al-Ghaṭafānī plays a pivotal role in the formative phase of Islamic theology. He was a disciple of Wāṣil b. ʿAṭāʾ, the founder of the Muʿtazila. However, Ḍirār subsequently fell out of favor within the sect. Limited information is available regarding his life, but it is generally accepted that he lived between 110/728 and 200/815 CE. This era corresponds with the reign of the illustrious ʿAbbāsid Caliph Hārun ar-Rāshid, during which Islamic civilization experienced significant advancements. Our dissertation comprises five parts: an introduction, two main chapters, a conclusion, and appendices. In the introduction, we delineate the subject matter, methodology, and sources employed. The first part analyses Ḍirār's works (books), his students, notable leaders with whom he engaged in discourse, and the cities he frequented. The second chapter scrutinizes Ḍirār's theological perspectives, encompassing his views on epistemology, cosmology, the afterlife, and political theory. He stands as the inaugural representative of several pivotal theories, such as accidents within the framework of his cosmology and kasb in the discourse of predestination. In the conclusion, we offer a critical evaluation of the insights gleaned throughout the dissertation. Furthermore, the appendices include a map illustrating the cities he visited.
Benzer Tezler
- 2./8. asır Mekke hadis halkaları
Hadith circles of Mecca in the second/eighth century
ENES TARHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDİNÇ AHATLI
DOÇ. DR. MUHAMMED ENES TOPGÜL
- Dırâr b. Amr ve Mû'tezile içersindeki yeri ve önemi
Dirâr b. Amr and his place and importance in Mutezile
REFİK YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZEKİ İŞCAN
- Dırâr B. Amr ve İslam mezhepleri ile ilgili görüşleri
Dirâr B. Amr and his views about Islamic sects
İLYAS YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN KARADENİZ
- Dırâr b. Amr'ın Allah ve âlem tasavvuru
Dırâr b. Amr's conception of Allah and universe
ZÜLEYHA KAÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN YILDIZ
- Mu'tezile ile Eş'arîlik arasında kesb tartışmaları: Kādî Abdülcebbâr ve Ebu'l-Kāsım el-Ensârî örneği
The discussions of the consept of acquisition in Mu'tazila and Asharities: The case of Qādî Abdulcabbâr and Abu'l-Qāsim al-Ansârî
SAMİ TURAN EREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU