Geri Dön

ФОРМУВАННЯ ЛІДЕРСЬКОЇ КОМПЕТЕНТНОСТІ В МАЙБУТНІХ КЕРІВНИКІВ-ЖІНОК ЗАГАЛЬНООСВІТНІХ ЗАКЛАДІВ ТУРЕЧЧИНИ

Türkiye'de genel eğitim kurumlarında gelecekteki kadın yöneticilerinde liderlik yetkinliğinin oluşturulması

PDF İndir

  1. Tez No: 889803
  2. Yazar: AHMET YILDIRIM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TYMOFİİ DESİATOV
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Ukraynaca
  9. Üniversite: Cherkasy National University
  10. Enstitü: Yurtdışı Enstitü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 289

Özet

01 Eğitim bilim dalındaki 011- Eğitim, pedagojik bilimler uzmanlık alanında Doktora derecesini kazanmak için hazırlanan tez. - Cherkasy Bohdan Khmelnytsky Ulusal Üni̇versi̇tesi̇ Ukrayna Eğitim Bakanlığı, Cherkasy, 2021. Doktora tezinde, Türkiye genel eğitim kurumlarının gelecekteki kadın yöneticilerinde liderlik yetkinliğinin oluşumu sorununa teorik bir genelleme ve pratik bir çözüm yapılmaktadır. Eğitim sistemindeki yönetim faaliyetlerinde liderlik olgusunun özelliği, toplumsal cinsiyet kalıp yargıları ve Türkiye'deki eğitim kurumlarının yöneticilerinin liderlik niteliklerinin gelişiminin özellikleri dikkate alınarak verilmektedir. Eğitim kurumlarının yöneticilerinin / kadın yöneticilerinin iç örgütsel ve profesyonel kaynakları eğitim görevlerinin uygulanmasına yönlendirmesi, eğitim kurumunun olumlu bir imajını yaratması, faaliyetinin geliştirilmesi gerektiğinden dolayı yöneticinin en önemli özelliği liderlik olduğu gerçeğine odaklanılmıştır. Türk eğitim sisteminde kadın liderlerin yönetim faaliyeti tarzının benzersizliği, geleceğin yöneticileri arasında liderlik yetkinliğinin oluşumu sorununun söz konusu benzersizlik sınırları içinde ele alınması gerçeği açıklığa kavuşturulmuştur. Yönetim faaliyetlerinde, profesyonel niteliklerle birlikte, kuruluşun temel faaliyetlerinde maksimum verimliliği elde etmek için personeli ile etkili işbirliğinin temeli olarak hizmet eden liderlik niteliklerinin yöneticilerde gelişiminin önceliğinin kabul edildiği ve teşvik edildiği belirtilmektedir. Genel bir eğitim kurumu yöneticinin / kadın yöneticinin liderlik yeterliliğinin içeriğinin bir öğretmen / kadın öğretmeninkinden çok daha geniş olduğu konusunda gerekçeler verildi ve neden olarak amaç, işlevsellik ve koşullar açısından faaliyetlerinin yönü pedagojik veya konu alanının çok ötesine geçmeleri gösterilmiştir. Bu, genel eğitim kurumlarının yöneticileri / kadın yöneticileri tarafından, okulların eğitim kurumları olarak etkinliğini büyük ölçüde belirleyen, yöneticilerin hem profesyonellik hem de liderlik yetkinliğine dayalı yönetim tarzlarının gelişimini belirler. İçerik-hedef boyutundaki liderlik yetkinliğinin, medeniyet gelişimi kavramı ile ilişkili olduğu ve bir eğitim kurumunun liderliği ile eğitim alanında liderliğin niteliği olan ortak özellikleri yansıttığı vurgulanır, yani, bir eğitim kurumunda profesyonel olarak örgütsel ve yönetsel faaliyetlerde bulunan bir kişinin, kaliteli eğitim sağlamak için insanlığın biriktirdiği yönetim deneyimi (yönetim kültürü) yaratıcı ve rasyonel olarak kullanma becerisine sahip olması gerektiği varsayılır. Kültürel yaklaşım açısından liderlik yetkinliğinin, bir yöneticinin hem genel hem de profesyonel kültürünün ve profesyonelliğinin bir tezahürü olarak ortaya çıktığı belirtilmektedir. Tezde vurgulandığı gibi, eğitim kurumlarının yöneticilerinin / kadın yöneticilerinin sadece yönetsel değil, aynı zamanda liderlik yetkinliğine de sahip olması önemli olduğundan, iş fırsatlarının uygulanması yalnızca mesleki yeterlilik ile sınırlı değildir. Sosyal ve kültürel gelişimin mevcut aşamasında eğitimin örgütsel ve yasal sağlamasının analizine ve kadınların Türkiye'deki eğitim kurumlarında yönetim faaliyetlerine hazırlanmasındaki modern eğilimlere, teorik kaynaklara, bilimsel araştırmalara dayanarak eğitim kurumlarının gelecekteki yöneticilerinin liderlik yetkinliği, çok boyutlu doğası dikkate alınarak niteliklendirir ve bir yöneticinin/ kadın yöneticinin elindeki gücü kullanma, onunla çalışan personelin faaliyetlerini belirli bir yönde yönlendirme, onlara destek sağlama ve onları görevlendirme ve yetkilendirme yeteneği olarak yorumlanır. Ayrıca da, liderlik yetkinliği, bir yöneticinin, çalışanlarda ortak bir sorunu çözmeye odaklanma durumu oluşturma, çeşitli bir ekiple etkileşim kurma, personelin yaratıcı faaliyetlerini sürdürme, kurumsal ruhlarını oluşturma ve topluluk duygusu oluşturma ve ekip yaratma yeteneğine sahip olduğunu varsayılır. İncelenen olgunun içeriğinin, içeriği bilgi, beceri ve deneyim, yönetim deneyimi ve yönetim profesyonelliğine karşı tutum ile sağlanan işlevsel, bilişsel ve değer ile ahlak gibi birbirine bağlı ve birbiriyle ilişkili bileşenlerin bütünü kapsadığı kanıtlanmıştır. Liderlik yetkinliğinin işlevsel bileşeni, bir eğitim kurumunun (okul) yöneticisi, yönetimsel kararlar almak için işlevsel temellere (araçsal-teknolojik, neden-sonuç, tedbirli veya diğer esaslara) hakim olması sayesinde bir dizi belirli beceri ve yetenek tarafından sağlanan bir fenomen olarak yorumlanır. Liderlik yeterliliğinin bilişsel bileşeni, sosyal ve kültürel uygulama koşullarına uygun olarak genel eğitim yönetimi deneyimini dikkate alarak, bir okulun (eğitim kurumu) yöneticisinin yönetim faaliyetinin teorik bileşenini sağlamak için aşkın bir temel görevi görülen profesyonel, pedagojik, psikolojik ve kişisel özünde özel bilgi ile örgütsel ve yönetsel deneyimin karmaşık bir bileşimi olarak sunulur. Liderlik yeterliliğinin değer ve ahlak bileşeni, okul müdürünün/ kadın müdürünün (genel eğitim kurumu yöneticisinin/ kadın yöneticisinin) yönetim faaliyetlerine ve yöneticinin profesyonelliğine karşı tutumunu yansıtır, ve okul eğitiminin değer yönelimleri, pedagojik faaliyetin değer temelleri, genel bir eğitim kurumunun değer alanı ve gelişim araçları, örgütsel, yönetsel ve eğitimsel faaliyetlerin etik yönleri gibi fikirleri kapsar. Bir genel eğitim kurumu yöneticisinin / kadın yöneticisinin liderlik yetkinliğinin kendiliğinden ortaya çıkmadığı, amaca yönelik olarak oluşturulması gerektiği belirtilmektedir. Eğitim kurumlarının gelecekteki yöneticilerinin liderlik yetkinliğinin oluşumu, yönetim faaliyetlerinin işlevsel, bilişsel ve değer ile ahlak bileşenlerinin oluşumunun aşamalı dinamik bir süreci olarak tanımlanır. Geriye dönük ve modern bir bağlamda, modern yönetim ve yönetim pratiğinin bilimsel teorisinde liderlik kavramının gelişimini değerlendirilir. Teorik düzeyde, Türkiye'deki genel eğitim kurumlarının kadın yöneticilerinin liderlik yetkinliklerinin oluşumu ve geliştirilmesine ilişkin cinsiyet yönünün incelenmesine gereken ilginin gösterilmediği belirtilmektedir. Genel eğitim kurumları da dahil olmak üzere eğitim kurumlarının yönetim faaliyetlerinin deneyimi, yönetim liderliği ilkelerinin yavaş yavaş farklı seviyelerdeki yöneticilerin faaliyetlerinin pratiğine dahil edildiğini göstermektedir. Bu, örgütsel ve pedagojik faaliyetlerde belirli sorunların ortaya çıkmasına neden olur ve eğitim kurumlarının eğitim sonuçlarını ve itibar kazanımlarını etkiler. Buna karşılık, bu durum genel eğitim kurumlarının (okulların) genel yönetim kalitesini etkiler ve hedefe uygun önlemlerin uygulanmasını gerektirir. Türkiye'deki eğitim kurumlarında milli eğitim sisteminin işleyişinin ve yönetim faaliyetlerinin temellerinin analizinin sonuçlarına ve yönetim üzerine bilimsel çalışmaların önde gelen fikirlere dayanarak, özellikle eğitim kurumları sisteminde kadın öğretmenlerin (eğitmenlerin) yönetim faaliyetlerine çekilmesinin önemine odaklanılmıştır. Bu, sosyal ve yönetsel eğilimlere duyarlı ve modern profesyonel yaşam koşullarında şiddetli rekabete, tahakküm ve baskıya karşı direnç ile karakterize edilen bir kadın liderlik davranışı modeline dayalı eğitim faaliyetlerinde liderlik vizyonunu güncellemenin fizibilitesini belirlemeyi ve teorik olarak doğrulamayı mümkün kıldı. Pedagojik modelleme, eğitim kurumlarının (okulların) gelecekteki yöneticilerinin liderlik yetkinliğinin geliştirilmesi için yapısal ve anlamlı bir modelin oluşturulmasını öngörülür ve profesyonel okul yönetiminin program yönergelerine ve liderlik niteliklerini oluşturma ve değerlendirme araçlarını dikkate alarak, yönetsel profesyonelliğin bir bileşeni olarak incelenen kaliteyi oluşturma sürecini incelemenize yol açtı. Modelleme, araştırmanın ana hükümlerinin yönetsel bir yorumunun yanı sıra, Türkiye'deki genel eğitim kurumlarının potansiyel yöneticilerinin liderlik yetkinliğinin oluşturulması için örgütsel ve pedagojik araçların tasarımına izin verir. Araştırma sırasında, eğitim kurumlarının yöneticilerinin liderlik yeterliliğinin yapısı, bilişsel, işlevsel, değer ve ahlak (eğitim kurumlarının potansiyel yöneticilerinin profesyonel-pedagojik ve örgütsel-yönetimsel yönetim faaliyetlerini belirleyen) bileşenlere dayanarak bilimsel olarak doğrulanmıştır. Türkiye'deki genel eğitim kurumlarının gelecekteki yöneticileri olacak öğretmenlerin liderlik yeterliliğini geliştirmeyi amaçlayan bir organizasyonel ve pedagojik önlemler sistemi geliştirilmiştir (okul liderlerinin asistanları / kadın asistanları için organizasyonel ve yönetsel metodolojik seminer ve özel yardım eğitimi;“Eğitim ve Okul Liderliği”özel eğitim). Türk eğitim kurumlarının yöneticilerinin liderlik yetkinlik bileşenlerinin faaliyet özelliklerinin cinsiyet bağlamında özellikleri; Türkiye'deki eğitim kurumlarının yöneticilerinin liderlik niteliklerinin özü ve bu niteliklerin geliştirilmesine yönelik araçlar; Türkiye'deki genel eğitim kurumlarında bulunan örgütsel ve pedagojik süreçleri yönetmek için potansiyel liderler yetiştirmenin içeriği konularda değerlendirme yapıldı. Türkiye'deki eğitim kurumlarının potansiyel yöneticilerinin liderlik niteliklerinin değerlendirilmesine yönelik araçlara ilaveler yapılmıştır. Eğitim kurumlarının yöneticilerinin potansiyel asistanı olarak yönetim faaliyetlerine hazırlanan öğretmenler arasında liderlik nitelikleri oluşturmanın yolları önerilmiştir. Bu amaca ulaşmak için, bilimsel bir çalışma çerçevesinde, okul yönetici yardımcılarına yönelik özel asistanlık eğitiminin içeriği somutlaştırılmış, eğitim ve öğretime önem veren ve yöneticilik faaliyetlerine yatkın kadın öğretmenlere odaklanan özel bir“Eğitim ve Okul Liderliği”kursu geliştirilmiş ve test edilmiştir. Bu özel kursun amacı, geleceğin yöneticilerin liderlik davranış biçimleri olarak organizasyon, danışmanlık, planlama ve koordinasyon yeteneklerinin oluşturulması ve geliştirilmesinin yanı sıra eğitimde yönetimsel faaliyetlerde en iyi sonuçları elde edebilecek adayların seçilmesidir. Matematiksel istatistik araçlarının kullanılarak yapılan deneysel ve test çalışmalar, Türkiye'deki eğitim kurumlarının gelecekteki yöneticileri olacak öğretmenler arasında liderlik yetkinliğinin oluşumu için geliştirilen örgütsel ve pedagojik önlemler sisteminin etkinliğini doğruladı. Araştırmanın ana sonuçları, hükümleri ve teorik sonuçları, incelenen yetkinliğin oluşturulması için önerilen önlemlerin, başarılı sonuçlara odaklanarak eğitim kurumu tarafından eğitim hedeflerine ulaşılması ve sosyal ve kültürel görevlerin uygulanması ile yönetim faaliyetinin organizasyon, danışmanlık, planlama ve koordinasyon modlarının tanımlanmasına ve etkinleştirilmesine katkıda bulunduğunu iddia etmemize izin verir.

Özet (Çeviri)

The dissertation for the degree of Doctor of Philosophy in the field of knowledge 01 Education / Pedagogy in specialty 011 Educational, pedagogical sciences. – Cherkasy Bohdan Khmelnytsky National University. MES of Ukraine, Cherkasy, 2021. The dissertation provides a theoretical generalization and a practical solution to the problem of fostering the leadership competence of future women-directors of secondary schools in Turkey. In the focus of attention is the phenomenon of leadership in management in the educational system, which takes into account gender stereotypes and specific features of developing leadership qualities of women-directors of secondary schools in Turkey. The emphasis is placed on the fact that leadership is the most important characteristic of women-directors, since they are supposed to direct internal organizational and professional resources to solving educational tasks, creating a positive image of the educational institution and improving its activities. The originality of women-leaders style of management in the education system of Turkey has been specified, as the issue of enhancing leadership competence among future leaders is considered within its borders. It is noted that developing managers' leadership qualities in management activities is recognized as a basis for effective cooperation with subordinates in order to achieve maximum efficiency of the main activity. In the thesis it has been emphasized the content of leadership competence of a secondary school principal is much broader than that of a teacher, because their activity in terms of goals, functionality and conditions goes far beyond the purely pedagogical or subject area. This requires the acquisition of management styles by the principal of a secondary school. It is based on both professionalism and leadership competence of the manager, which largely depends on the effectiveness of schools as educational institutions. In the paper it has been revealed that leadership competence in terms of its content and purpose reflects the common features of the principal of an educational institution and the leader in education. It assumes that a person who is professionally engaged in organizational and managerial activities in an educational institution, should be inherent in the ability to rationally employ their accumulated managerial experience to ensure quality education. It is also noted that within the framework of the culturological approach leadership competence is a manifestation of both general and professional culture and professionalism of the manager. At the same time, the realization of job opportunities is not limited to professional competence, as it is important for the directors of secondary schools to possess not only managerial but also leadership competence. Based on the analysis of theoretical sources, organizational and legal support of education at the present stage of socio-cultural development, and current trends in training women for management in educational institutions in Turkey, it has been concluded that leadership competence of future directors of educational institutions is definite multifaceted phenomenon. Consequently director-trainees have a prerogative to direct the activities of their subordinates in a definite direction, to provide them with a necessary and encourage them in their activities. In addition, leadership competence also implies the ability of the leader to focus the subordinates on solving common issues, the ability to interact with a diverse team, support their creative activity, form their sense of community and so on. It has been proved that the content of the studied phenomenon covers a set of interdependent and interconnected components: functional, cognitive and value-ethical, which are ensured by obtained knowledge, skills, management experience, and the attitude to the professional management. Specifically, the functional component of leadership competence is interpreted as a phenomenon provided by a set of specific skills and abilities through which the principal of an educational institution (school) acquires the functional basis (instrumental, causal, anticipatory or otherwise) of management decisions. The cognitive component of leadership competence is represented by a complex combination of specific knowledge and organizational and managerial experience (in professional, pedagogical, psychological and personal terms). They serve as a basis for a correlation between a theoretical component of management of school directors and the socio-cultural conditions of educational practice. The value-ethical component of leadership competence reflects the professionalism and attitude of the head of an educational institution to the management activities and covers the issues of values of school education and pedagogical activity; and tools of its development; as well as ethical aspects of organizational, managerial and educational activities. It has been highlighted that leadership competence of a secondary school principal does not appear by itself, it requires purposeful fostering. Advancing leadership competence of future directors of secondary schools is defined as a dynamic step-by-step process of promoting of functional, cognitive and value-ethical components of management. The development of the concept of leadership in modern management in a scientific theory and pedagogical practice is analyzed in retrospective and modern contexts. It has been exposed that study of the gender aspect of developingt managerial skills of women-leaders of secondary schools in Turkey has not been paid enough attention on theoretical level. The experience of management of secondary educational institutions demonstrates that the principles of management leadership are slowly being introduced into the practice of managers at different levels. This causes certain problems in organizational and pedagogical activities and affects the educational results and reputational achievements of secondary schools. In turn, this has an inverse effect on the overall quality of management of secondary schools and requires the implementation of appropriate measures. Based on the results of the analysis of the foundations of the national education and management system in educational institutions of Turkey, and the leading ideas of scholarly works in management in the thesis the main attention is focused on the importance of involving womeneducators in management, specifically, in the system of secondary schools. This has made it possible to identify and theoretically substantiate the expediency of an updated vision of the essence of leadership in educational activities. In particular, it has been revealed that the women model of leadership behavior, sensitive to social and managerial trends is characterized by a combination of leadership styles counteracting rivalry, domination and pressure in professional life. It has been underpinned that these factors should be taken into account in a course of training women-directors of secondary schools. Pedagogical modeling has involved constructing a structural semantic model of enhancing leadership competence director-trainees of secondary schools and allowed studying the process of developing the sought for quality as a component of managerial professionalism. For this purpose the program guidelines of professional school management and leadership skills have been introduced. The modeling has ensured the managerial interpretation of the main provisions of the study, as well as the design of organizational and pedagogical tools for fostering leadership competence of potential leaders of secondary schools in Turkey. In the process of research the structure of leadership competence of directors of secondary schools has been scholarly substantiated (which is based on cognitive, functional, value-ethical components (outlining professional-pedagogical and organizational-managerial modes of management of potential heads of secondary schools)). İt has set the ground for a system of organizational and pedagogical activities (organizational and managerial methodological seminar; special assistant-training for assistants to school directors; special course“Education and school leadership”for women directors of educational institutions) aimed at enhancing leadership competence of teachers as future directors of secondary schools in Turkey. The activity characteristics of the components of leadership competence of the directors of secondary schools in Turkey in the gender context have also been exposed; the essence of respective leadership qualities and tools of developing these qualities have been revealed; the content of training potential leaders to manage the organizational and pedagogical processes inherent in secondary schools in Turkey has been identified. The tools for assessing the leadership qualities of potential heads of secondary schools in Turkey have been devised. The ways of developing leadership qualities in pedagogical workers trained for managerial activity as potential assistants of directors of general educational institutions have been introduced. To achieve this goal, the research has specified the content of special training for assistant school directors, as well as developed and tested a special course“Teaching and School Leadership”, targeted at women-teachers, who are inclined to managerial activities. This special course aims at developing organizational, consulting, planning and coordination skills as modes of leadership behavior of future women directors, and at selecting the applicants who have been able to achieve the best effects of management in education. To confirm the effectiveness of the developed system of organizational and pedagogical measures for enhancing leadership competence in teachers – future directors of secondary schools in Turkey a pedagogical experiment with the tools of mathematical statistics has been conducted. The main results, provisions and theoretical conclusions of the study suggest that the proposed measures for enhancing sought for competence contribute to the identification and activation of organizational, consulting, planning and coordination modes of management aimed at successfully achieving educational goals and socio-cultural objectives.

Geri Dön