Dünyada ve Türkiye'de engelli hakları hareketi ve sağlamcılık: Toplumsal hareketler teorisi çerçevesinde bir inceleme
Disability rights movement and ableism in the world and in Turkey: A review in the framework of social movements theory
- Tez No: 890834
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MARELLA BODUR ÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Uluslararası İlişkiler, Sociology, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Engelli hakları hareketi toplumsal hareketler literatürü çerçevesinde diğer toplumsal hareketlere kıyasla daha az analiz edilmiştir. Yapısı itibariyle engelli hakları hareketi diğer hak tabanlı hareketlerden ayrılmaktadır. Her ne kadar gelişim itibariyle diğer hareketler ile aynı döneme denk gelse de sağlam beden paranoyası ve engelli bireylere yönelik oluşturulan negatif ön yargılardan dolayı hareketin ilerleyişi daha yavaş olmuştur. Bu çalışma engelli hakları hareketini, kimlik konusunu merkeze alarak analiz etmektedir. Çalışmada engelli hakları hareketinin gelişiminin ve değişiminin analizi sağlamcılık ve yeni toplumsal hareketler teorisi üzerinden yapılmıştır. Tezde öncelikle toplumsal hareketler üzerine mevcut teoriler incelenmiş, daha sonra engellilik kavramına odaklanılmıştır. Tezde engelli hakları hareketinin gelişimini etkileyen olaylar incelenirken hareketin kimlik yanı sorgulanmıştır. Son olarak Türkiye'de engelli hakları hareketinin nasıl ortaya çıktığı ve geliştiği incelenmiştir. Bu bağlamda Türkiye'de engelli haklarını savunan konfederasyon ve dernekler ile görüşmeler yapılmıştır. Ele geçen bulgularla engelli hakları hareketinin Türkiye'de büyük oranda medikal model etkisinde kaldığı ve engelli kimliğinin sosyal politikaların gölgesinde kaldığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca 1970'li yıllardan 2006 yılında Birleşmiş Milletler Engelli Haklarına İlişkin Sözleşmesi'nin imzalanmasına kadar geçen süreçte, İngiliz temelli engelliliğin sosyal modelinin ve dolaylı yoldan sağlamcılığın küresel olarak engelli hakları hareketini belirli yönlerden etkilediği ve değiştirdiğini söylemek mümkündür. Toplumsal hareketler yazını bağlamında ise hareketlerin kimlik vurgusunun güç kazanmasının engellilerin kendi kimliklerini kabul etmesine yardımcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Analyses of the disability rights movement lag behind other social movements in the extant social movements literature. The disability rights movement differs from other rights-based movements in that its progress has been slower due to able-bodied paranoia and negative prejudices against disabled individuals. This thesis explores the disability rights movement from an identity perspective. The emergence and transformation of the movement have been analyzed by employing insights from ableism and the New Social Movement theory. The thesis first focuses on social movement theory and the concept of disability. Then, it explores the events affecting the disability rights movement. Lastly, it analyzes the disability movement in Turkey, focusing on its emergence and development. It also discusses the findings of the interviews with disability confederations and associations in Turkey. The study has revealed that the disability rights movement in Turkey has been largely influenced by the medical model and the identity of people with disabilities has been overshadowed by social aid policies. The analysis of the disability movement in general has revealed that in the period from the 1970s to the signing of the United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities in 2006, the British-based social model of disability and, indirectly, ableism, have affected and transformed the disability rights movement. Analyzing the disability movement through the prism of the social movement theory, the thesis concludes that the strengthening of the emphasis on identity has helped disabled people to accept their own identities and, thus, strengthened the movement.
Benzer Tezler
- Alışveriş merkezlerinin erişilebilirliğinin irdelenmesi: Konya ili örneği
Shopping centers evaluation of accessibility: Konya province example
BEYZA ÜSTÜNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkKonya Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ULUSOY
- Kentli ve engelli hakları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Engelliler Müdürlüğü uygulamaları
Rights of the townsman and thedisabled, İstanbul Metropolitan Municipalitydirectorate of Disabled People application
VOLKAN ÖZBARİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu Yönetimiİstanbul Aydın ÜniversitesiMahalli İdareler ve Yerinden Yönetim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE DENİZ YÜKSEKER
- Hasta hakları ile engelli haklarının incelenmesi ve Bursa il merkezindeki engellilere yönelik hizmetler
Examination of patient and disabled rights and sevices intented to people with disabilities in Bursa city center
AHMET KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sağlık Kurumları YönetimiBeykent Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZERRİN FIRAT
- Hafif düzey zihinsel engelli bireylerin ve ebeveynlerinin evlilik pratikleri üzerine nitel bir araştırma
A qualitative research on marriage practices of individuals with mild mental disabilities and their parents
ŞEFİKA NUR ERYAZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CİHAD ÖZSÖZ
- Engellilerin iş yerlerinde çalıştırılması için yapılabilecekler üzerine bir araştırma
Operation of the disabled in the work place for research on what can be done
ASIM EREN