Geri Dön

Manisa'daki ergenlerin fiziksel aktivite davranışlarını etkileyen psikososyal faktörler: Planlanmış davranış teorisi modeli

Psychosocial factors affecting physical activity behaviors of adolescents in Manisa: The theory of planned behavior model

PDF İndir

  1. Tez No: 891251
  2. Yazar: ELİF ÇİL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERHAN ESER
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Halk Sağlığı, Public Health
  6. Anahtar Kelimeler: ergen sağlığı, fiziksel aktivite, planlanmış davranış teorisi, sosyal bilişsel teori, adolescent health, physical activity, theory of planned behavior, social cognitive theory
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 151

Özet

Manisa'daki Ergenlerin Fiziksel Aktivite Davranışlarını Etkileyen Psikososyal Faktörler: Planlanmış Davranış Teorisi Modeli Amaç: Manisa ili merkezinde eğitim görmekte olan lise öğrencilerinin fiziksel aktivite davranışının sıklığını araştırmak ve fizik aktivite davranışlarının nedenselliğini, yapısal eşitlik modellemesi temelinde, planlanmış davranış teorisi (PDT) modeli kullanarak açıklamaktır. Gereç ve Yöntem: Ergenlerdeki fiziksel aktivite davranışının nedenselliğini hem doğrusal yaklaşım hem de yapısal yaklaşımı gözeterek araştırdık. Çalışmamızın bağımlı değişkeni“Fiziksel Aktivite Anketi (Orta Öğretim) (PAQ-A)”ölçeği ile değerlendirilmiş ve toplam 1003 öğrencinin verileri ile analizler gerçekleştirilmiştir. Tanımlayıcı analizler her iki yaklaşım için verilmiş olup“doğrusal yaklaşım”için ayrıca tek değişkenli ve çok değişkenli (lojistik regresyon) analizler;“yapısal yaklaşım”için Planlanmış Davranış Teorisi modeli temek alınarak ve katılımcıların cinsiyet ve ekonomik durumları gözetilerek hazırlanan tabakalı yapısal eşitlik modelleri (toplam 10 model) için yapısal eşitlik modellemeleri kurulmuştur. Çözümleyici analizlerde tip 1 hata değeri 0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Manisa'da lise öğrencilerin fiziksel aktivite yapma prevalansı %25,2 (kızlarda %18,3, erkeklerde %34,2) olarak tespit edilmiştir. Bulgularımız; ergenlerin sahip oldukları tutumların - yoksul erkekler hariç - (β min-maks: 0,39-0,46) ve algılanan davranış kontrollerinin (β min-maks: 0,27-0,39)“niyeti”; niyetin ise (β min-maks: 0,39-0,46) fiziksel aktivite“davranışını”öngördüğü hipotezini doğrulamaktadır. Engellerin özellikle varsıl erkek ergenlerde fiziksel aktivite davranışını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde azalttığını (β: -0,12) ve akran desteğinin ise yoksul kız ergenler hariç tüm modellerde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ergenlerin fiziksel aktivite davranışını arttırdığını (β min-maks: 0,21-0,28) gösterdik. PDT ve SBT (Sosyal Bilişsel Teori) birleşik modeli ile fiziksel aktivite niyetinin yaklaşık %60,0'ını ve fiziksel aktivite davranışının ise yaklaşık %45,0'ini açıklayabildik. Ayrıca, her iki açıklayıcılık yüzdelerinin de en düşük değerlerini (%54,0 ve %28,0) yoksul kızlarda tespit ettik. Sonuç ve Öneriler: Çalışmamız sonuçlarına göre ergenlerde fiziksel aktivite davranışını anlamada planlanmış davranış teorisi uygulanabilir ve hala her dört ergenden üçü yeterli düzeyde fiziksel aktif değildir. Daha önceki çalışmalarda da gösterildiği gibi kız ergenler, sosyoekonomik olarak yoksul grupta yer alanlar ve akran desteğini daha az hissedenler artmış fiziksel inaktivite riski ile karşı karşıyadır. Özellikle, yoksul kız öğrencilerin fiziksel aktivite davranışını hala açıklayamadığımızı gördük. Arkadaş sosyal desteğinin hem lojistik regresyon hem de yapısal eşitlik modellerinde anlamlı çıkması bize ergenlerin fiziksel aktiviteye olan tutumlarını akran desteğini de gözeterek planladığımız çalışmaların başarı oranının daha yüksek olabileceğini düşündürmektedir. Bulgularımıza göre ergenlerin fiziksel aktivite davranışlarını arttırmak için oluşturulacak olan programların büyük harcamalar gerektiren tesisler ve altyapı olanakları yerine açık, geniş alanlar ve ebeveyn ve özellikle akran desteğini gerekli kıldığını göstermektedir.

Özet (Çeviri)

Aim: To investigate the frequency of physical activity behavior among adolescents in the city center of Manisa and to explain the causality of physical activity behavior using the theory of planned behavior (TPB) model based on structural equation modeling. Material and Method: We investigated the causality of physical activity behavior in adolescents by considering both linear and structural approaches. The dependent variable of our study was assessed with the“Physical Activity Questionnaire for Adolescents (PAQ-A)”scale, and analyses were conducted with a total of 1003 students. Descriptive analyses were illustrated for both approaches. Additionally, univariate and multivariate (logistic regression) analyses were conducted for the“linear approach”and structural equation models were established for stratified structural equation models (10 models) based on the Planned Behavior Theory model and considering the gender and economic status of the participants. In all analyses, type 1 error was set to 0.05. Results: The prevalence of physical activity among adolescents in Manisa was 25.2% (18.3% in girls, 34.2% in boys). Our results confirm the hypothesis that attitudes of adolescents — except for poor male adolescents — (β min-max: 0.39-0.46) and perceived behavioral control (β min-max: 0.27-0.39) predict“intention,”while intention (β min-max: 0.39-0.46) predicts physical activity“behavior.”We showed that barriers significantly reduce physical activity behavior, especially in wealthy male adolescents (β: -0.12), and peer support significantly increases physical activity behavior in adolescents in all models (β min-max: 0.21-0.28) except for poor female adolescents. With the combined model of TPB and SCT (Social Cognitive Theory), we were able to explain approximately 60.0% of physical activity intention variance and approximately 45.0% of physical activity behavior variance. In addition, the lowest values of these two variance percentages were calculated (54.0% and 28.0%) among poor female adolescents. Conclusion: The theory of planned behavior can be used to understand physical activity behavior in adolescents in Türkiye, and one in every four adolescents is still not physically active at the recommended and sufficient level. As shown in previous studies, female adolescents, those who are in poorer groups, and those who feel less peer support are at increased risk of physical inactivity. In particular, we remark that we are still unable to explain poor female adolescents' physical activity behavior fully. The fact that peer support was statistically significant in both logistic regression and structural equation models suggests that novel intervention programs that will be planned by taking into account peer support regarding adolescents' attitudes towards physical activity may have a higher success rate. Our findings show that programs or interventions designed to increase adolescents' physical activity behaviors should promote more open, large green spaces and parental and especially peer support rather than facilities and infrastructure that require large expenditures.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    248765

    Manisa'daki ilk ve orta öğretim okulu öğrencilerinin, düzenlenmiş senaryolar ile fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilme veya davranışlarını yönlendirme yeteneği sınırlarının araştırılması

    The evaluation of the boundaries of the perception or the ability of managing behavior of the legal meaning and consequences of act with a scenario based study on the primary and secondary school students in Manisa

    TARIK ULUÇAY

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Adli TıpCelal Bayar Üniversitesi

    Adli Tıp Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MAHMUT AŞIRDİZER

    DOÇ. DR. MEHMET SUNAY YAVUZ

  2. Tez No

    538586

    Sosyal hizmet uzmanlarının müracaatçı şiddetine uğrama durumları ve etkileyen etmenler

    The purpose of this study is to examine exposure of social workers to client violence and the influencing factors

    AYŞENUR GÖNÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Sosyal HizmetlerManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATİH ŞAHİN

  3. Tez No

    663569

    Türkiye'de sofralık zeytinin üretiminin ekonomiye katkısı: Manisa–Akhisar örneği

    Economic contribution of the table olive production in Turkey: The case of Manisa-Akhisar

    HATİCE GÜRYILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    EkonomiManisa Celal Bayar Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA HAKAN YALÇINKAYA

  4. Tez No

    529137

    Assessment of the interventions regarding some historical mosques in Manisa within the frame of conservation values

    Manisa'daki bazı tarihi camilere ilişkin müdahalelerin koruma kavramları çerçevesinde değerlendirilmesi

    SUNA KOŞUN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

    Mimari Restorasyon Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MİNE TURAN

  5. Tez No

    406381

    Manisa'daki perdeli ve perdesiz betonarme konut yapılarının deprem performansının belirlenmesi ve hasar olasılık eğrilerinin çizilmesi

    Determination of seismic performance and fragility curves for reinforced concrete residential structures in Manisa

    ALİ GÜRBÜZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Deprem MühendisliğiCelal Bayar Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHAMMED TEKİN

Geri Dön