Kızılırmak Havzası'ndaki tarihi köprüler
The historical bridges in the Kizilirmak River Basin
- Tez No: 891982
- Danışmanlar: PROF. DR. NERMİN ŞAMAN DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 448
Özet
Kızılırmak ve kollarının oluşturduğu havza, ülkemizin en büyük hidrolojik havzalarından biri olarak tarih boyunca çok sayıda kültürün gelip geçtiği ve etki bıraktığı bir arazi sahası olagelmiştir. Bu etkinin somut göstergesi de kültür varlıkları ve özellikle mimarlık, mühendislik yapıtlarıdır. Bu yapılar arasındaki önemli gruplardan biri akarsu formasyonuyla doğrudan ilgili su yapılarıdır. Su yapıları arasında günümüze önemli sayıda örneğin kaldığı yapı tipi ise köprülerdir. Yol sisteminin bir parçası olarak irili ufaklı akarsuları aşan köprüler insanları gidecekleri yere ulaşılabilir kılan, toplumları birbirine bağlayan bununla beraber ordular ve tüccarlar için hayati derecede öneme sahip ırmak geçitleridirler. Bu yapılardan özellikle geniş akarsu yataklarını, zayıf zeminleri, dar boğazları geçenlerinin inşası son derece teknik bir bilgiye sahip olmayı gerektirmekte, birçok faktörü bir arada değerlendirebilen bir analiz yeteneğini devreye sokmakta, gelişkin bir işgücü ve organizasyonu, yüksek maliyetlere katlanmayı zorunlu kılmaktadır. Dönemin yapı ustalarının ve ekiplerindeki personelin donanımlı birer mühendis, mimar, zanaatkar ve gözlemci olduklarına şüphe ile bakılamaz. Bu kişilerin topoğrafyayı iyi anladıkları, hidrolojik olayları gözledikleri, debiyi kestirdikleri, geometri bildikleri, cebir, matematik ve fiziğe hâkim olduklarına kuşku yoktur. Dönemin mevcut bilgilerini yapıtlarında hayata geçirebilen bu insanların geçen yüzyıllara rağmen ayakta olan eserler yapabilmeleri tesadüf değildir. Tabii ki her yapının son derece iyi hesaplar yapılarak, herhangi bir risk faktörünü atlamadan inşa edilebildiği söylenemez ki zaten bunlarda zamanın acımasızlığı arasında ya yitip gitmiş ya da güçlükle, büyük bakım emekleriyle ayakta tutulabilmişlerdir. Bu tezin kapsamı içerisine başlangıcından Cumhuriyet'in ilanına dek olan süre zarfında Kızılırmak nehri üzerinde inşa edilmiş tarihi, mimari, mühendislik özelliklerine haiz on üç köprü alınarak detaylı kaynak araştırması yapılmış, tarihlendirilmiş, yapısal ve mimari özellikleri ele alınmış ve mimarlık tarihimizdeki yerleri değerlendirilmişlerdir. Bununla birlikte kollardaki küçük köprülerin bazılarına da kısaca değinilmiştir. Yol ağının vazgeçilmez unsuru olarak köprülerin kültürlerin Anadolu'da kullandıkları yollara kattıkları değerler, konumlarının önemi, banilerinin kimliği, yerleşimlere etkileri, köprü inşa geleneğimizdeki yerleri ve çevre kültürlerle farkları ele alınan diğer konulardır.
Özet (Çeviri)
The basin formed by Kızılırmak and its tributaries, as one of the largest hydrological basins of our country, has been a land area where many cultures have passed through and left an impact throughout history. The concrete indicator of this influence is cultural assets and especially architectural and engineering works. One of the important groups among these structures is the water structures directly related to the river formation. Among the water structures, bridges are the type of structure of which a significant number of examples have survived to the present day. Bridges crossing large and small rivers as a part of the road system are river crossings that enable people to reach their destinations, connect societies to each other, and are of vital importance for armies and merchants. The construction of these structures, especially those crossing wide river beds, weak soils and narrow straits, requires a highly technical knowledge, an analytical ability to evaluate many factors together, a developed workforce and organisation, and high costs. It cannot be doubted that the building masons of the period and the personnel in their teams were well-equipped engineers, architects, craftsmen and observers. There is no doubt that they had a good understanding of topography, observed hydrological events, estimated flow rates, knew geometry, algebra, mathematics and physics. These people, who were able to implement the existing knowledge of the period in their works, were able to create works that have survived despite the passing centuries. Of course, it cannot be said that every structure can be built by making extremely good calculations and without bypassing any risk factor, and these bridges have either been lost among the ruthlessness of time or they have been kept standing with great difficulty and great maintenance labour. Within the scope of this thesis, thirteen bridges with historical, architectural and engineering features built on the Kızılırmak River from the beginning until the proclamation of the Republic were included, and detailed source research was carried out, dated, structural and architectural features were discussed and their place in our architectural history was evaluated. In addition, some of the small bridges in the tributaries are also briefly mentioned. Other topics covered include the value of bridges as an indispensable element of the road network, the value they added to the roads used by cultures in Anatolia, the importance of their location, the identity of their builders, their effects on settlements, their place in our bridge building tradition and their differences with neighbouring cultures.
Benzer Tezler
- Devrez havzasının beşeri ve ekonomik coğrafyası
The Devrez basin human and economic geography
B. ÜNAL İBRET
- Multisite disaggregation of monthly to daily streamflows: Case study of Kizilirmak basin (Turkey)
Çoklu aylık akım istasyon verilerinin günlük verilere ayrıştırılması: Çalışma alanı Kızılırmak havzası
SHATHA HAZIM DAWOOD AL ZAKAR
Doktora
İngilizce
2017
İnşaat MühendisliğiGaziantep Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERMİN ŞARLAK
- Çankırı-Çorum havzasındaki oligosen yaşlı dev gergedanın (Paraceratherium, rhinocerotoidea, mammalia) tanımı, evrimi ve paleocoğrafyası
Description, evolution and paleogeography of the giant rhinoceros (paraceratherium, rhinocerotoidea, mammalia) from the oligocene of the Çankırı-Çorum basin
NEŞE OYAL
Doktora
Türkçe
2016
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL TUNOĞLU