Çerkes aile yapısı ve dönüşümü
The structure and transformation of circassian family
- Tez No: 892514
- Danışmanlar: PROF. DR. EROL KAHVECİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Sosyoloji, Social Work, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kadın ve Aile Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kadın ve Aile Çalışmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 425
Özet
Etnisite temelli aile araştırmaları, Türkiye'de aile sosyolojisinin geri planda kalmış bir alanını oluşturmaktadır. Etnisitenin bireylere sunduğu ortak anlamlar ve kültürel normlar, aile etkileşimlerini şekillendirmiştir. Ayrıca kentleşme, bireyselleşme ve benzer olgularla birlikte değişen bağlamlarla kurulan etkileşimler, insanların kullandıkları anlamları ve dolayısıyla aile ilişkilerini de farklılaştırmaktadır. Bu çalışma, Kahramanmaraş'ın Göksun, Afşin ve Andırın ilçelerini kapsayan Glaksteney bölgesindeki Çerkes aile yapısını ve bu yapıda meydana gelen dönüşümleri incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Çerkes aile yapısının ve dönüşümünün çeşitli yönleri sosyo-ekonomik bağlamda incelenmiştir. Araştırma, nitel bir yöntem kullanılarak katılımcılarla yapılan derinlemesine görüşmelerden elde edilen verilere ve araştırmacının gözlemlerine dayanmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı ve alanda yaşayan Çerkesler tarafından oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Katılımcılar, derinlemesine görüşmeler aracılığıyla incelenen konu hakkında düşüncelerini paylaşmışlardır. Araştırmacı, Kahramanmaraş'ta yapılan çalışmanın verilerini 15 Kasım 2022 tarihinde toplamaya başlamış, ancak 6 Şubat Kahramanmaraş depremleri nedeniyle uzun bir süre veri toplayamamıştır. 2023 yılının ikinci yarısında araştırmanın verileri toplanmaya devam edilmiş, Ekim 2023'e kadar 38 kişiye ulaşılması ve verilerin doygunluğa ulaştığının gözlemlenmesiyle görüşmeler sonlandırılmıştır. Araştırma bulguları, Çerkeslerin aile yapılarının Kafkasya'da sürgün edilmeden önce var olan sözlü toplumsal normları ifade eden“khabze”normları çerçevesinde şekillendirildiğini, aile yapılarının topluluk örgütlenmesini ve kolektif dayanışmayı sağlayacak şekilde yapılandırıldığını göstermiştir. Aile yapısında kurulan etkileşimler“yemık'u/haynape”,“akrabalık”,“büyüklük”,“thamadelik”gibi çeşitli genelleştirilmiş ötekilere bağlı olarak oluşturulmuştur. Ayrıca araştırmada Çerkeslerin aile yapısı, yaş ve cinsiyet hiyerarşisi, aile bireyleri arası etkileşimler (gelin-kök aile ilişkileri, enişte-kız tarafı ilişkileri vb.), aile etkileşim ritüelleri, sosyalleşme süreçleri ve aile yapısının dönüşümü gibi ana temalar altında ortaya çıkmıştır. Çerkesler, aile etkileşimlerini sosyo-ekonomik bağlamda anlamlandırarak aileyi“saygı”,“sevgi”,“yardımlaşma”ve“dayanışma”gibi değerlere dayandırmışlardır. Geleneksel köy yaşantısı döneminde aile topluluk örgütlenmesini destekleyecek şekilde yapılandırılırken, kentleşmeye bağlı olarak iş yaşantısına bağlı yerleşme döneminde, topluluk örgütlenmesinin farklılaşmasıyla birlikte aile yapısı da ritüeller ve etkileşimlerde farklılaşma şeklinde kendisini göstermiştir. Aile ritüelleri, kaçınma ritüelleri, saygı ritüelleri ve özel günlere dair ritüeller olarak gözlemlenmiştir. Bu ritüeller, aile içi uyumu ve sosyal düzeni koruma amacına hizmet etmektedir. Glaksteney Bölgesi Çerkesleri, kültürel etkileşimler sonucunda, toplumsal normlarını ve ritüellerini yeniden değerlendirmiş ve bu etkileşimler, aile yapısının dönüşümünde belirleyici olmuştur. Değişmeyen unsur olarak“saygı”değeri ortaya çıkmıştır. Bireyselleşme, eğitim, önemli yaşam olayları, kente göçler, ev ayırma ve Çerkes dilinin kullanılmaması gibi unsurlar, aile yapısının dönüşümünde etkili olan etkenler olarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın bulguları ve sonuçları doğrultusunda gelecekteki araştırmalara yönelik çeşitli konularda önerilerde bulunulmuş, uzun dönemli karşılaştırmalı çalışmaların literatüre katkı sağlayacağı ifade edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ethnicity-based family research is an area of family sociology that has remained in the background in Turkey. The common meanings and cultural norms that ethnicity offers to individuals have shaped family interactions. In addition, interactions with changing contexts due to urbanization, individualization and similar phenomena differentiate the meanings people use and thus family relations. This study was conducted to examine the Circassian family structure in the Glaksteney region, which covers Göksun, Afşin and Andırın districts of Kahramanmaraş, and the transformations in this structure. In the study, various aspects of Circassian family structure and transformation are analyzed in a socio-economic context. The research is based on the data obtained from in-depth interviews with the participants using a qualitative method and the observations of the researcher. A semi-structured interview form created by the researcher and Circassians living in the area was used as a data collection tool. Through in-depth interviews, the participants shared their thoughts on the topic under study. The researcher started to collect data for the study conducted in Kahramanmaraş on November 15, 2022, but could not collect data for a long time due to the February 6 Kahramanmaraş earthquakes. In the second half of 2023, data collection continued, and the interviews were terminated after reaching 38 respondents by October 2023 and observing that the data had reached saturation. The research findings show that the family structures of Circassians are shaped within the framework of“khabze”norms, which express the oral social norms that existed in the Caucasus before the exile, and that family structures are structured in a way to ensure community organization and collective solidarity. The interactions established in the family structure were formed based on various generalized others such as“yemık'u/haynape”,“kinship”,“seniority”,“thamadelik”. In addition, the family structure of Circassians was revealed under main themes such as age and gender hierarchy, interactions between family members (bride-root family relations, brother-in-law-daughter-in-law relations, etc.), family interaction rituals, socialization processes and transformation of family structure. Circassians have based the family on values such as“respect”,“love”,“cooperation”and“solidarity”by making sense of family interactions in a socio-economic context. While the family was structured in a way to support community organization during the traditional village life period, during the period of settlement based on work life due to urbanization, with the differentiation of community organization, the family structure also manifested itself in the form of differentiation in rituals and interactions. Family rituals were observed as avoidance rituals, respect rituals and rituals related to special occasions. These rituals serve the purpose of maintaining family harmony and social order. Circassians of Glaksteney Region have reevaluated their social norms and rituals as a result of cultural interactions, and these interactions have been decisive in the transformation of the family structure. The value of“respect”has emerged as the unchangeable element. Factors such as individualization, education, important life events, migration to the city, house separation and the non-use of the Circassian language were evaluated as effective factors in the transformation of the family structure. In line with the findings and results of the study, suggestions were made on various issues for future research, and it was stated that long-term, comparative studies would contribute to the literature. In addition, suggestions were made for family practitioners on the importance of family contracts.
Benzer Tezler
- Yalova ili Altınova ilçesindeki Çerkes Tevfikiye köyünde kültürel değişim
Cultural change in Circassian Tevfikiye villase (Yalova-Altınova)
HAKAN BOSTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
AntropolojiYeditepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKİLE GÜRSOY
- Toplumsal hafızanın taşıyıcısı olarak kadınlar: Kişoke Alim ve Çeraşe Tembot romanları örneği
Women as the carrier of social memory: Khyshchokue Alim and Cherashe Tembot's novels
HAMİT YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2020
Batı Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiRus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAHAR DEMİR
- Адыгэ унэгъo псэукіэхэр(тыркуем щыпсурэ адыгэхэм унэгъо кiоцiым, зэгъунэгъухэм язэфщытыкi)
Çerkeslerde aile yaşam tarzı (Çerkeslerin aile içi ve aileler arası ilişkileri)
ALAATTİN BAYRAM
Yüksek Lisans
Çerkezce
2019
SosyolojiDüzce ÜniversitesiÇerkez Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MIRA UNAROKOVA
- Maksudiye yerleşiminin tarihi doku analizi ve korunması için öneriler
Recommendations for historical tissue analysis and preservation of Maksudiye settlement
İREM TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkGebze Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF ÖZLEM AYDIN
- George Bernard Shaw'un Silahlar ve Kahraman, Candida, Hiç Belli Olmaz ve İnsan, Üstün İnsan Oyunlarında 'eski' ve 'yeni' çatışması
'Old' versus 'new' in George Bernard Shaw's Arms and the Man, Candida, You Never Can Tell and Man and Superman
SUZİDİLARA EMRİYE ÇERKES
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
İngiliz Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN ELBİR