Sosyal medyada gözetim kültürü ve stalk olgusu: Stalk uygulamaları kullananlar üzerine bir inceleme
Surveillance culture and the stalk in social media: An analysis on stalk applications users
- Tez No: 893114
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EDA TURANCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halkla İlişkiler, Public Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Gelişen ve dijitalleşen bilgi ile iletişim teknolojileri, gözetim anlayışını dönüştürerek gözetimin dijital bir form kazanmasına yol açmıştır. Gözetim, tarih boyu belirli otoriteler ile sınırlı iken günümüzde, dijital iletişim teknolojilerinin ve sosyal medyanın kullanıcıların da katılımını mümkün kılan yapısı, katılımcıların da birbirini gözetleyebildikleri bir sistemin oluşmasına yol açmış ve bu bağlamda, stalk olarak kavramsallaştırılan gözetleme pratikleri ortaya çıkmıştır. Stalk, kullanıcıların sosyal medyada kendi istekleriyle benliklerini sunarak, gözetlenmeyi kabul ettikleri ve nispeten farkında olarak mahremiyetlerini göz ardı edebildikleri bir süreci kapsamaktadır. Bir eylem olarak ise stalk, sosyal medya araçları ile diğer kişileri izleme, takip etme ve gözetleme olarak açıklanabilmektedir. Her ne kadar stalk, birini takip etme ile ilgili olsa da, kişiden izin alınarak takip etme veya izin alınmadan takip etmeden bahsetmek mümkündür. Öte yandan kimi kullanıcılar hesaplarını herkese açık şekilde kullanırken, kimi kullanıcıların da hesaplarını gizli olarak kullandıkları bilinmektedir. Gizli hesap, yalnızca onay verilen kişinin hesabı görmesini sağlayan bir sistem olarak açıklanabilir. Takipçi boyutunda ise, izin alınarak bir kişiyi takip etmek mümkün olmakla birlikte, çeşitli programlar aracılığıyla, gizli hesapların izin alınmadan da takip edilebilmesinin olanaklı olduğu da bilinmektedir. Hesabı gizli olan kullanıcıların hesaplarına, gizlice erişmeyi mümkün kılan Postegro ve benzeri stalk uygulamaları, bir anlamda da kişisel mahremiyetin ihlal edilmesine yol açmaktadır. Bu doğrultuda çalışma, stalk uygulamalarını kullanan Instagram kullanıcılarının, neden bu uygulamalara başvurduklarını anlamayı amaçlarken aynı zamanda rıza almadan takip etme davranışının nedenlerini, onay almadan bir kişinin mahremiyet alanına girilmesinin sebeplerini ve bu gözetleme pratiğinin nasıl ortaya çıkarak gerçekleştiğini anlamayı amaçlamaktadır. Çalışmada derinlemesine bilgi edinebilmek için nitel araştırma tasarımı tercih edilmiş ve fenomenolojik yöntemden faydalanılmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formları ile elde edilmiş ve MAXQDA aracılığıyla temalar halinde analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, kullanıcıların bu uygulamaları kullanmalarındaki temel sebebin merak olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmada kullanıcıların, uygulamalar aracılığıyla stalkladıkları kişiler ile günlük hayatta iletişim kuramadıkları ve sosyal medyada takipleşemedikleri için bu yola başvurdukları görülmüştür. Stalklanan kişilerin ise büyük oranda, duygusal bir bağ geliştirilmiş olan karşı cinsten kişiler olduğu anlaşılmıştır. Merak duygusunu yenmek ve stalklama amacıyla programları kullanan kişilerin, hem kendilerinin hem de takip ettikleri kişilerin verilerini uygulamaya servis ederek, kısmen de olsa mahremiyet olgusunu göz ardı edebildikleri ve bu durumu normalleştirebildikleri görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The evolving and digitizing information and communication technologies have transformed the concept of surveillance, leading to its digitalization. While surveillance historically involved specific authorities, today's digital communication technologies and social media structures enable the participation of users, forming a system where participants can mutually observe each other. In this context, surveillance practices conceptualized as“stalking”have emerged. Stalking encompasses the voluntary exposure of oneself on social media, where individuals accept being monitored and may overlook their privacy to some extent. As an action, stalking can be described as using social media tools to observe, follow, and monitor other individuals. Although stalking typically involves following someone, it can occur both with and without their permission. Some users maintain public profiles, while others use private accounts, which restrict access to approved individuals only. Private accounts enable viewing by those who have been granted permission, but it is also known that various programs can facilitate unauthorized tracking of private accounts. Applications like Postegro and similar stalking tools allow covert access to the profiles of users with private accounts, potentially violating personal privacy. Therefore, this study aims to understand why Instagram users employ such stalking applications, exploring reasons for unauthorized tracking behaviors, the motives behind invading someone's privacy without consent, and the origins and dynamics of these surveillance practices. To deeply investigate these issues, the study adopts a qualitative research design, utilizing a phenomenological approach. Data are gathered through semistructured interview forms and analyzed thematically using MAXQDA. Findings indicate that users primarily use these applications out of curiosity. Participants report turning to stalking because they are unable to communicate with or follow individuals of interest in their daily lives on social media. It becomes apparent that the individuals most commonly stalked are those with whom an emotional connection has been established. Furthermore, users of stalking applications appear to normalize their behavior by engaging in data exchange practices, partially disregarding their own and others' privacy. In conclusion, the study sheds light on the motivations behind stalking behaviors facilitated by digital tools, highlighting the complex interplay between technology, privacy norms, and social dynamics in digital environments.
Benzer Tezler
- Digital capitalism and the surveillance culture: An analysis of the self-formation in the social media via Youtube
Dijital kapitalizm ve gözetim kültürü: Sosyal medyada benlik oluşumunun Youtube üzerinden incelenmesi
ÇAĞLA COŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiYeditepe ÜniversitesiGörsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM AKKAYA
- Sosyal medyada dijital kimlik inşasında gözetim toplumunun etkisi
The effect of surveillance society on digital identity construction in social media
MERVE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halkla İlişkilerİstanbul ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM GÜÇDEMİR
- Post-modern pratikler üzerinden, sosyal medya temelli konumsal bilginin kentsel tasarıma etkisi
The impact of the social media by check-ins on urban design with the post-modern practies
DELFİN GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHAR AKSEL ENŞİCİ
- Web 3.0'da dijital emeğin dönüşümü: Sosyal finans örneği
Başlık çevirisi yok
ROBİN KANAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA ÇEVİKEL
- Bir sanal cemaat örneği olarak twitter'daki fan kitlelerinin parasosyal etkileşim ve omniptikon açısından incelenmesi
Examination of fan masses on twitter in terms of parasocial interaction and omnipticon as an example of virtual community
ELANUR FATMA UZAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SosyolojiSakarya ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAŞAR SUVEREN