el-Emirü'l Kebîr es-Sünbâvî'nin Matlau'n Neyyireyn isimli Eseri Bağlamında 18.yy Cüz'i İrade Tartışmaları
Discussions on Partial Free Will in the 18th Century in the Context of al-Amir al-Kabir's Work 'Matlaʿu'n-Neyyireyn'
- Tez No: 893552
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAMZA ELBEKRİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Kelam ilminin ana konularından birini insanın sevap ve günaha râci olan ihtiyârî fiillerindeki rolünün incelendiği, ef'alü'l ibâd başlığı ile klasik eserlerde yerini alan kulların fiilleri meselesi teşkil eder. Bu noktada ekoller ayet ve hadisleri referans göstererek çoğunlukla kendi doktrinleri ile uyumlu biçimde çeşitli görüşler serdetmişlerdir. Kelam tarihinde adaletin tesisi prensibi gereğince kulların özgür fiillerinin bizzat yaratıcısı olduğu söylemiyle kader, ve özgür fiillerin hakikati itibariyle zorunlu eylemlerden farksız olduğunu vurgulayan cebir anlayışları iki radikal tutum olarak ön plana çıkar. Diğer yandan ehli sünneti temsil eden Eşârîlik ve Matürîdîlik iki uç arasında mutedil bir yaklaşım benimser. Eşârîler pergelin ucunu Allah'ın mutlak kudretine sabitleyip cebre yakın bir pozisyonda konuşlanırken Matürîdîler, kulun özgür eylemlerinde bizzat etkin olduğunu vurgular. Ehli sünneti temsil etmelerine karşın bu iki ekolün aralarındaki farkın lafzi mi hakiki mi olduğuna dair süregelen bir tartışmanın mevcut olduğu da ifade edilmelidir. Bu noktayla irtibatlı olarak söz konusu çalışmada 18.yy'da Mısır havzası alimlerinden olan el-Emîrü'l Kebîr lakaplı Muhammed es-Sünbâvî'nin cüz'i iradeye dair kaleme aldığı Maṭlaʿu'n-neyyireyn fîmâ yeteʿallaḳu bi'l-ḳudreteyn isimli eseri, mensup olduğu gelenek dikkate alınarak incelenecektir. Yakın tarihlerdeki cüz'i iradeye dair dikkat çeken örnek çalışmalar ile karşılaştırılacak, ekollerin hangi noktalarda benzeştiği ve ayrıştığı Emîr'în eseri özelinde tespit edilmeye çalışılacaktır.
Özet (Çeviri)
One of the main topics in Islamic theology (kalām) is the examination of human voluntary discussed in classical works under the heading“af'āl al-ibād. On this subject, various theological schools have presented different views, often aligning these views with their doctrines by referencing verses from the Quran and Hadith. In the history of kalām, two radical stances emerge: the assertion that humans are the direct creators of their voluntary actions and the doctrine of hard determinism, which posits that free actions are essentially indistinguishable from voluntary actions. In contrast, the Ash'arite and Maturidī schools, adopt a moderate approach between these extremes. The Ash'arites emphasize God's absolute power, positioning themselves closer to the doctrine of hard determinism, whereas the Maturidīs stress the active role of humans in their free actions. More specifically, the dominant discourse among the Ash'arites is based on the idea that human power merely coincides with God's power, and thus, humans are passive rather than active in the actions for which they are held accountable. In contrast, the Maturidīs assert that humans themselves direct their given capacity of choice. The ongoing debate is whether the difference between these two Sunni schools is merely verbal or substantial. In this context, this study will examine the work ”Maṭla'u'n-neyyireyn fīmā yeteʿallaḳu bi'l-ḳudreteyn" by the 18th-century Egyptian scholar Muhammad al-Sunbāwī, also known as Amīr al-Kabīr. This work, which addresses the concept of partial free will (juz'ī iradah), will be compared with notable contemporary works from the 18th century on the same subject. The study will aim to identify the points of convergence and divergence among different theological schools, specifically focusing on the contributions of al-Amīr al-Kabīr's work.
Benzer Tezler
- Muhammed B. Ömer B. Mubârek El-Himyerî El-Hadrâmî'nin 'Fethu'l-Akfâl Fi Şerh-i Ebniyeti'l-efʻâl (Eş-Şerhu's-Sağîr)' adlı eserinin tahkik ve değerlendirilmesi
Critical edition and evaluation of Muhammed B. Ömer B. Mubârek El-Himyerî El-Hadrâmî'nin 'Fethu'l-Akfâl Fi Şerh-i Ebniyeti'l-efʻâl (Eş-Şerhu's-Sağîr)
HÜSEYİN KAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA ALP
- Bâkıllânî'nin Et-Takrîb Ve'l-İrşâdü's- Sağîr adlı eserinde Emir ve Nehiy
Allocation concept in et-Taqrîb ve'l-Irshâd By Aqillânî
MEHMET NEZİR CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİHAT TOSUN
- Sadrüşşehîd Hüsameddin Ömer b. Abdülazîz el-Buhârî'nin 'Umdetü'l-Müftî' adlı eserinin tahkik ve tahlili
A veri̇fi̇cati̇on and analysi̇s of Sadrüssehi̇d Husameddi̇n Omar bi̇n Abdelazi̇z el Bukhari̇'s 'Umdetül Müfti̇'
HÜSEYİN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MENDERES GÜRKAN
- Ebû Hayyân el-Endelusî'nin Menhecu's-Sâlik fi'l-Kelâm ʻalâ Elfiyeti İbn Mâlik adlı eserinde İbn Mâlik'e yapmış olduğu itirazlar
Abû Hayyân al-Andalusî's objections to Ibn Mâlik in his Book Manhaj as-Sâlik fi'l-Kalam ʻala Alfiyyat Ibn Mâlik
YAKUP ZİYAALP
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR KINAR
- 4/10. yüzyılda Bağdat (Topografya, toplumsal yapı, gündelik hayat)
Baghdad in the 4th/10th century (Topography, social structure, daily life)
ABDULHAMİT DÜNDAR
Doktora
Türkçe
2019
TarihBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHALİK BAKIR