Ḫaṭṭābī ve Keşmīrī'nin Sāḥīḥu'l-Buḫārı̇̄ şerhlerinin Kitābu't-Tevḥīd özelinde mukayesesi
Comparison of al-Khaṭṭābī and Kashmīrī's commentaries on Saḥīḥ al-Būkhārī ın the context of Kitāb al-Tawḥīd
- Tez No: 893712
- Danışmanlar: PROF. DR. SERDAR DEMİREL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Hadis, Ḫaṭṭābī, Keşmīrī, Kitābü't-Tevḥīd, Mukayese, Ṣaḥīḥu'l-Buḫārı̇̄, Al-Khaṭṭābī, Comparative Analysis, Hadith, Kashmīrī, Kitāb Al-Tawḥīd, Ṣaḥīḥ Al-Būkhārī
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Hadis külliyatı içindeki Cāmʿı̇̄ türünün en seçkin eserlerinden ve ilk defa bir muhaddisin kendi şartlarına göre Sahih hadisleri bir araya getirdiği kitap olan Ṣaḥīḥu'l-Būḫārī üzerine 130'u aşkın şerh yazılmış ve halen pek çok farklı alanda hakkında çalışmalar yapılmaya devam edilmektedir. Hiç şüphesiz bu şerhlerin en önemlilerinden biri bu kitabın ilk şârihi olan Ḫaṭṭābī'nin (öl. 388/998) ʾĀʿlāmu'l-Ḥadı̇̄s̠'i; bir diğeri ise yakın dönem alimlerinden Keşmīrī'nin (1875-1933) Feyḍu'l-Bārı̇̄ isimli eseridir. Aralarında yaklaşık on asır bulunan bu iki eser çeşitli yönleriyle karşılaştırılacaktır. Bu karşılaştırma Ṣaḥīḥu'l-Būḫārī'nin, üzerinde çokça çalışma yapılan, Kitābu't-Tevḥīd bölümünde işlenmiş sekiz hadis, ayrıca konuları kapsamına dahil olan ek iki hadis özelinde yapılacaktır. Bu vesileyle; farklı zamanlarda ele alınan aynı hadislerin açıklandıkları bağlam farkları serimlenecektir. Ayrıca şârihlerin yaşadığı toplumun siyasi, kültürel ve dini algısının hadislerin ele alınmasına tesirleri incelenecektir. Ve de ele alınan şerhlerin metot farklılıklarına değinilecektir. Yapılan tarama neticesinde Kitābü't-Tevḥīd'in içindeki hadislerin diğer bölümlerdeki tekrarlarıyla beraber, kitabın 1/10'una tekabül ettiği görülmüştür. Söz konusu iki şerh incelenirken Tevḥīd bölümündeki hadislerin ve Būḫārī içindeki tekrarlarının şerhleri ele alınmıştır. İhtiyaç duyulan yerlerde ise bu iki şârihin yorumlarının peşi sıra farklı şârihlerin yorumlarına bakılmıştır. İncelenen hadisler konuları itibariyle nazari düşüncenin de kapsamına girdiğinden, gerekli yerlerde filozof ve kelamcıların görüşlerine yer verilmiştir. Yaklaşım olarak ise, iki şârihin bulundukları farklı zaman ve mekân tecrübesini kıyasen, konuları ele alış biçiminde Ḫaṭṭābī'nin Keşmīrī'ye nazaran daha az sosyo-siyasi olgulara yer verdiği görülmektedir. Bunun yanı sıra itikadi meselelerin, özellikle teşbih ve tecsîm konularının, izahında ortak metodik tavır takındıkları göze çarpmaktadır.
Özet (Çeviri)
Among the most distinguished works of the Jāmiʿ type in the Hadith corpus, Ṣaḥīḥ al-Bukhārī is the first book where a hadith scholar compiled authentic hadiths according to his own criteria. Over 130 commentaries have been written on Ṣaḥīḥ al-Bukhārī, and studies on this work continue in various fields. Undoubtedly, one of the most important of these commentaries is the ʾĀʿlāmu'l-Ḥadīth by the first commentator of this book, al-Khaṭṭābī (d. 388/998); another is the work named Fayḍu'l-Bārī by the recent scholar Kashmīrī (1875-1933). These two works, separated by approximately ten centuries, will be compared in various aspects. This comparison will focus on eight hadiths from the Kitāb al-Tawḥīd chapter of Ṣaḥīḥ al-Bukhārī, a section that has been the subject of extensive study, and two additional hadiths related to the topics covered. This will shed light on the differences in context when the same hadiths are explained at different times. Additionally, the influence of the political, cultural, and religious perceptions of the societies in which the commentators lived on their treatment of the hadiths will be examined. The methodological differences in the commentaries will also be addressed. The review shows that the hadiths in the Kitāb al-Tawḥīd, along with their repetitions in other sections, account for about 1/10 of the book. While examining these two commentaries, the explanations of the hadiths in the Tawḥīd chapter and their repetitions in Bukhārī were considered. Where necessary, the interpretations of other commentators were also consulted. Since the analyzed hadiths fall within the scope of theoretical thought, the views of philosophers and theologians were included where relevant. In terms of approach, comparing the different time and place experiences of the two commentators, it is seen that al-Khaṭṭābī gives less emphasis to socio-political phenomena compared to Kashmīrī in their treatment of topics. Additionally, both commentators adopt a common methodological stance in explaining doctrinal issues, particularly about anthropomorphism (tashbīh) and corporealism (tajsīm).
Benzer Tezler
- Hattabi ve İbn Hacer'in Buhari metinlerine yaklaşımları
The Approaches of Khattabi and Ibn Hacar to the texts of Bukhari
ZİŞAN TÜRCAN
- İmam Hattabi ve Mealimü's-Sünen bağlamında namaz konusundaki görüşleri
Imam Hattabi and their opinions on prayer in the context of Mealimu's-Sunan
KHORSHEED RASHID ALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHİTTİN ÖZDEMİR
- El-Hattabi ve Garibu'l-Hadis adlı eseri
Al-Khattabi and his work called Gharibu?l-Hadith
MUSTAFA DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHİTTİN UYSAL
- Ebû 'Abdillah Muhammed el-Hattâbî Er-ru'Aynî ve Mütemmimetü'l- Âcurûmiyye fî 'İlmi'l-'Arabiyye adlı eserinin tahkikli neşri
Veri̇fi̇ed publi̇shi̇ng of Mutemmi̇metu'l-Âcurûmi̇yye fi̇ 'İlmi̇'l-'Arabi̇yye by Ebû 'Abdi̇llâh Muhammed el-Hattâbî er-ru'Aynî
AHMAD DARWİSH MOAZEN
Yüksek Lisans
Arapça
2015
DilbilimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET AKİF ÖZDOĞAN