Evzâî'nin Siyer'i bağlamında İslam devletler hukukunun teşekkül süreci
The formation process of Islamic international law in the context of al-Awzai's Siyar
- Tez No: 894174
- Danışmanlar: PROF. DR. SAFFET KÖSE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
Yaklaşık beş bin yıllık bir tarihe sahip olan toplumlararası hukukî ilişkilere dair kayıtlara rağmen devletler hukukunun tarihi bu kadar eski değildir. Daha önceki asırlarda bu alanda var olmuş ve birer siyasi yaklaşım olarak tanımlanabilecek kayıtlar bir yana bırakılırsa dünya tarihinde bu alanda ilk defa Müslümanlar devletler hukukunu bir ilim dalı olarak ortaya koymuştur. Devletler hukuku alanındaki ilk eser veren ve bu alanda ilk tartışmaları başlatan kişinin Ebû Hanîfe olduğu söylenebilir. Onun görüşleri İslâm dünyasında ses getirmiş ve çağdaşı Evzâî tarafından bir reddiyeyle cevaplanmıştır. Siyerü'l-Evzâî adıyla meşhur olan bu reddiyeye, Ebû Hanîfe'nin en önde gelen talebesi Ebû Yûsuf tarafından verilen cevap daha sonra Şâfiî'nin kendi yorumlarını eklemesiyle büyük bir zenginliğe kavuşmuştur. Bu metin, üç müctehidin aynı eser üzerinde kalem oynattığı bilinen tek metindir. Bununla birlikte daha sonraki fıkıh âlimleri bu eser üzerine bir çalışma yapmamış ve bu tartışma Şâfiî ile son bulmuştur. Bu çalışmada öncelikle İslâm devletler hukukunun temelleri ortaya konmuş, söz konusu müctehidlerin Siyerü'l-Evzâî eksenindeki tartışmaları özelinde ictihad eleştirileri analiz edilerek ihtilaf sebepleri tahlil edilmiştir. Ayrıca çalışmada Şâfiî ile son bulan bu tartışmaya sonraki Hanefî fakihlerinin katkılarını tespit etmek ve bunları değerlendirmek amaçlanmıştır. Çalışmada görüşleri tahlil edilen müctehidlerin devletler hukuku konularındaki ihtilaflarından birçoğunun temelde Ebû Hanîfe'nin ülke farklılığına özel hükümler öngörmesi ve mülkiyet için mücerred istîlâyı yeterli görmemesi gibi sebeplere dayandığı görülmektedir. Sonraki Hanefî fakihleri ise Şâfiî'nin ilgili eserindeki eleştirilerini direkt olarak ele almamakla ve bu sebeple bir kısmını cevapsız bırakmakla birlikte, mezhep imamlarının görüşlerini muhtelif gerekçelerle delillendirerek savunmaya devam etmişlerdir.
Özet (Çeviri)
Despite the records of legal relations between societies spanning nearly five thousand years, the history of international law is not as old. Aside from records that existed in earlier centuries and could be defined as political approaches, Muslims were the first to establish international law as a scientific discipline in world history. It can be said that the first person to produce work in the field of international law and initiate discussions was Abu Hanifa. His views resonated in the Islamic world and were responded to by his contemporary, Al-Awza'i, with a rebuttal known as Siyerü'l-Evzâî. This rebuttal was subsequently enriched by the comments of Shafi'i, after Abu Hanifa's foremost student, Abu Yusuf, responded to it. This text is the only known work where three mujtahids have contributed to the same piece. However, later scholars did not continue to work on this text, and the discussion concluded with Shafi'i. In this study, the foundations of Islamic international law were first established. The discussions of the mujtahids within the framework of Siyerü'l-Evzâî were then analyzed, examining the reasons for their disagreements and their critiques of ijtihad. Additionally, the contributions of later Hanafi jurists to these discussions, which concluded with Shafi'i, were identified and evaluated. It appears that many of the disagreements among the mujtahids analyzed in this study, particularly regarding international law, fundamentally stem from Abu Hanifa's special provisions for country differences and his view that mere conquest is not sufficient for ownership. Later Hanafi jurists, although they did not directly address Shafi'i's criticisms in his relevant work and thus left some unanswered, continued to defend the views of their school imams with various justifications.
Benzer Tezler
- Aile Hukuku özelinde Hanefi ve Evzâî mezheplerinin mukayesesi
Başlık çevirisi yok
MUHAMMED LATİF ALTUN
- Ehl-i Şam, İmam Evzâî ve usûl düşüncesi
Ahl Sham, Imam Awzai and his thought on methodology
ABDÜLMECİD YASİR EKŞİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERKAL
- İbn Kudâme'nin el-Muğnî adlı eserinde nezir ve edası (Diğer mezheplerle mukayeseli)
النذور وإيفاؤها في كتاب المغني لابن قدامة دراسة فقهية مقارنة
ZAID SAADI ABDULLAH ABDULLAH
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Mehmet Ali AYTEKİN
- Selçuklular Döneminde Bağdâd'da mezhep mücadeleleri (1055-1152)
Sectarian struggles in Baghdad during Seljuks Period (1055-1152)
SUAT KAYMAK
Doktora
Türkçe
2022
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN USTA