Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimlerinin prososyal davranışlar açısından incelenmesi
Examation of the children's picture books contents and pictures for the prosocial behivior
- Tez No: 894639
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZÜBEYDE DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Okulöncesi dönem, Prososyal Davranış, Okulöncesi Resimli Hikaye Kitapları, 1. Preschool period, Prosocial behavior 3, Preschool Picture Story Books
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Bu araştırmada, resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimlerinin prososyal davranışlar açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, ayrıca, kitaplarda sergilenen prososyal davranışların cinsiyete göre nasıl bir dağılım gösterdiği incelenmiştir. Nitel araştırma yaklaşımlarından döküman inceleme yöntemi kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen kitaplar 2023-2024 Eğitim Öğretim Yılı'nda, İzmir İli'nin Buca İlçesi'nde bulunan resmi bağımsız anaokullarının kitaplıklarındaki kitaplardan oluşmaktadır. Araştırmada toplam 211 adet kitap kullanılmıştır. Bunlar; resmi okulöncesi kurumlarının tamamında kullanılan 365 Gün Öykü serisinden oluşan kitaplar, Eçe Projesi kapsamında AB finansmanlığında tasarlalan kitaplar ve 6 bağımsız yayınevine ait olan kitaplardır. Araştırmada kullanılan 104 adet yerli ve 107 adet yabancı kitabın 44 adedinin prososyal davranış içermediği tespit edilmiştir. Çocuk kitaplarının resim ve içeriklerinin prososyal davranışlar açısından incelendiği çalışmada 6 prososyal davranış temel alınmıştır. Bunlar; Empati Kurma (5 madde), Yardım etme (6 madde), Koruma (12 madde), Paylaşma (5 madde), Olumlu iletişim kurma(15 madde) ve İş birliği(1 madde)'dir. Araştırmacı tarafından oluşturulan 'Resimli Çocuk Kitaplarının Prososyal İçeriklerini İnceleme Formu' kullanılarak incelenen kitapların metinlerinde ve resimlerinde Olumlu iletişim kurma davranışının en fazla görülen prososyal davranış olduğu; İş birliği davranışının en az görülen prososyal davranış olduğu tespit edilmiştir. Olumlu iletişim kurma davranışına ait ''Kişilerin güzel vakit geçirmelerini sağlamak için, mutluluğu için, kutlama/ parti/ ziyafet/ piknik tertipler, davette bulunur, ziyarette bulunur, sürpriz yapar, hediyeleşir.'' maddesinin kitapların metin ve resimlerinde en çok yer alan madde olduğu belirlenmiştir. Koruma davranışlarından ''Kişilerin hakkını savunma '' ve '' Sanat eserlerini koruma '' maddelerine ise hiç yer verilmediği görülmüştür. Çocuk kitaplarındaki prososyal davranışlar cinsiyet bazında incelendiğinde; en çok kadın karakterlerin prososyal davranışlar sergiledikleri, bunu takiben sırayla cinsiyet olarak belirlenemeyen diğer karakterlerin, ardından erkek karakterlerin prososyal davranışlar sergiledikleri görülmüştür. Prososyal davranışların en az ise topluluk olarak adlandırılan karakterler tarafından yapıldığı belirlenmiştir. Çalışma kapsamında belirlenen 6 prososyal davranışın cinsiyete göre dağılımı incelendiğinde, kitapların metinlerinde; Empati kurma, Koruma ve Olumlu iletişim kurma davranışlarının en çok kadın karakterler aracılıyla verildiği; Paylaşma ve Yardım etme davranışlarının en çok diğer karakterler aracılığıyla verildiği; İş birliği davranışının ise topluluklar ve kadın karakterler aracılığıyla en çok ve eşit oranda verildiği görülmüştür. Cinsiyet özellikleri açısından kitapların resimleri incelendiğinde ise; Empati kurma, Koruma ve Olumlu iletişim kurma davranışlarının en çok kadın karakterler aracılıyla verildiği; Paylaşma ve Yardım etme davranışlarının en çok diğer karakterler aracılığıyla verildiği; İş birliği davranışının ise en çok topluluklar aracılığıyla verildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is the examination of pictures and content of Children's pictorial books in terms of prosocial behaviors. Additionally, the study analyzes these books with respect to the gender of the characters displaying prosocial behavior. Document Analysis as a Qualitative Research Method was used to analyses the data. The books selected for this study are from the libraries of the independent official preschools located in Buca District of Izmir Province, and that are subject for 2023-2024 academic year. Total 211 books have been studied in this research. These are books from the“365 Days Story”series used in all official preschool institutions, books designed under the EU-funded EÇE Project, and from 6 independent publishers. Among the 104 doemstic and 107 foreign books examined in the study, 44 books were found not to illustrating any prosocial behavior. In this study, six prosocial behaviors were taken as the basis in examining the illustrations and content of children's books in terms of prosocial behaviours. These are: empathy (5. item), helping (6. item), protecting (12. item), sharing (5 item), building a positive communication (15. item), and collaboration (1 item). Using the“Prosocial Behavior Analysis Form for Illustrated Children's Book”that was created by the researcher, it was found in both the texts and the illustrations that“Building the Positive Communication”was the most frequently observed prosocial behavior, while“Cooperation”was the least observed one. As one of the properties of building the positive communication is“For having/spending a good time to maintain a self-happiness; ”celebrating/ partying/ feasting/ going to picnic/ thanks giving/ giving a visit to someone/ inviting/ suprising“ was determined to be the most frequently mentioned building a positive communication behavior in the books. On the other hand, the items such as ”defending individuals rights“ and ”protecting artworks“ which are accepted as protection behaviors were not mentioned at all. When examining prosocial behaviors in children's books based on gender, it was found that female characters displayed the most prosocial behaviors, followed by characters of unspecified gender, and then male characters. Prosocial behaviors were least exhibited by characters classified as groups. When, the 6 prosocial behavior that was determined as scope of the research, examined in terms of gender, in the context of the books ”empathy“, ”protecting“, and ”building positive communication“ are given mostly through female gender; ”sharing“ and ”helping“ are given mostly through the unspecified gender; ”collaboration“ behavior is mainly given through groups and female characters mostly and as observed in equal amount. When, the pictures in the books are analysed in terms of gender; ”empathy“, ”protecting“ and ”building a positive communication“ are given through female characters, while ”sharing“ and ”helping“ are mostly expressed through other characters; and ”collaboration" mainly provided through the group characters.
Benzer Tezler
- Resimli hikaye kitaplarının kapsayıcılık ve çocuk hakları açısından incelenmesi
Examination of picture story books in terms of children's right and inclusive education
NAZİFE MERVE GÜZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SONNUR IŞITAN
- Sanat bilgisi ve estetik algıyı destekleyen resimli çocuk kitaplarının incelenmesi
Examination of illustrated children's books that support art knowledge and aesthetic perception
MELİKE RÜYA ARICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SONNUR IŞITAN
- Representations of environmental literacy: A content analysis of picture storybooks for 48-72-month-old children
Çevre okuryazarlığı temsilleri: 48-72 aylık çocuklara yönelik resimli öykü kitaplarının içerik analizi
TUBA ÖZGÜL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
PROF. DR. REFİKA OLGAN
- Okul öncesi dönem resimli çocuk kitaplarında yer alan anne, baba ve çocuk karakter eylemlerinin incelenmesi
The examining of the action of mother, father and child characters that take part in the illustrated preschool term children's book
ÜMMÜGÜL TEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM FAZLIOĞLU
- Türkiye ve Yunanistan'da yayımlanan resimli çocuk kitaplarının çok kültürlülük ögeleri açısından incelenmesi
Examination of illustrated children's books published in Greece and Turkey in terms of multiculturalism
CHATITZE VELI AMET
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM FAZLIOĞLU