Bir sosyal pediatri polikliniğine başvuran 0-6 yaş arası çocuğu olan anne babaların üçüncü el sigara dumanı hakkındaki inanışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of beliefs about third-hand cigarette smoke of parents with children between 0-6 years of age applied to a social pediatric clinic
- Tez No: 896134
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ ODABAŞ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Sigara, üçüncü el sigara dumanı, çocuk sağlığı, anne-baba, bakımveren, 0-6 yaş çocuk, Tobacco, third-hand smoke, child health, parent, caregiver, children aged 0-6
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
İlk elden sigara dumanı, sigara içen kişinin kendi ciğerlerine soluduğu dumandır ve aynı zamanda aktif sigara içimi veya genel duman olarak da adlandırılır. İkinci el sigara dumanı (İESD), sigaranın için için yanan ucundan çıkan ana akım duman ve yan dumanın ürünüdür. Üçüncü el sigara dumanı (ÜESD) tütün içildikten sonra yüzeylerde ve tozda kalan, havaya yayılan ve yeniden havaya karışan veya çevredeki oksidanlar ve diğer bileşiklerle reaksiyona giren tütün dumanı kirleticilerinden oluşur. Üçüncü el sigara dumanı maruziyetinde risk altında olan grubu özellikle anne-babaları/bakımverenleri sigara kullanan çocuklar oluşturmaktadır. Çocuklar pasif içiciliğe maruz kalırsa, solunum yollarında şişlik ve tahriş olabilir. Ayrıca, sigara dumanına maruz kalmak, bir çocuğun gelişmekte olan beynini etkileyebilir. Sigara dumanına maruz kalan çocukların çeşitli nedenlerden dolayı erken ölüm ve hastalık riskinin arttığına dair açık kanıtlar vardır. Sigara dumanı, bebeğin nefes almasına, kalp atış hızına ve büyümesine zarar verebilir ve bu da bebeği bebeklik döneminde ani beklenmeyen ölüm riskine sokabilir. Anne-babaların/bakımverenlerin sigara dumanı maruziyetinin çocuk sağlığı üzerine etkileri hakkında farkındalık düzeyleri düşüktür. Amaç: Sigara dumanı maruziyeti toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Birinci ve ikinci el sigara dumanı maruziyeti araştırmacılar tarafından daha sık incelenmeleri nedeni ile toplum içinde üçüncü el sigara dumanı maruziyeti kavramından daha çok bilinmektedir. Literatür içindeki bu eksikliği gidermek ve toplumu üçüncü el sigara dumanı hakkında bilgilendirmek amacıyla yapılan bu çalışmada sosyal pediatri polikliniğine başvuran 0-6 yaş arası çocukların anne ve babalarının üçüncü el sigara dumanı hakkındaki inanışlarının değerlendirilmesi ve ilişkili etmenleri incelemek amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Bu çalışma, sosyal pediatri kliniğine başvuran 0-6 yaş arası çocukların anne ve babaları ile yürütülen gözlemsel, kesitsel bir araştırmadır. Araştırma örneklemi için yapılan G power analizi sonucunda 0-6 yaş arası çocuğu olan denek sayısı 167 olmuştur ve sonuç olarak 222 denek ile çalışılmıştır. Katılımcı anne babalara; sosyodemografik özellikleri sorgulayan, araştırmacı tarafından oluşturulan anne ve babalara yönelik veri toplama formu, Üçüncü El Sigara Dumanı Hakkındaki İnanışlar (BATHS-T) Ölçeği içeren anketler yüz yüze uygulanmıştır. Ölçeğin türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalışması ise 2021 yılında Çadırcı ve ark. tarafından yapılmıştır. Beşli likert kullanılan ölçek puanlamasında alınabilecek en yüksek puan 45, en düşük puan ise 9'dur. Ölçek seçeneklerinde, kesinlikle katılıyorum:5, katılıyorum:4, emin değilim:3, katılmıyorum:2, kesinlikle katılmıyorum:1 şeklinde puanlanmakta ve toplam puan madde sayısına bölünerek katılımcı puanı elde edilmektedir. Ölçekte kesme puanı bulunmamaktadır ve ölçekten alınan puan 45'e yaklaştıkça bireyin üçüncü el sigara dumanının kalıcılığına ve sağlığa olan etkilerine inandığı, 9'a yaklaştıkça ise bireyin üçüncü el sigara dumanının kalıcılığına ve sağlığa olan etkilerine inanmadığı şeklinde yorumlanmaktadır. Çalışmadan elde edilen verilerin analizi SPSS 26 programı kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada istatistiksel anlamlılık düzeyi ise p0.05). Sonuç: Katılımcıların BATHS-T ölçeğinden aldıkları toplam puan ortalaması 33,649,18'dir. BATHS-T ölçeği puan ortalaması ile diğer değişkenler (katılımcının yaşı, cinsiyeti, medeni durumu, eğitim durumu, ailenin sosyoekonomik durumu, anne babanın sigara kullanımına ait özellikler, evde, arabada, çocuk odasında ve çocuğun yanında sigara içilme kuralları, üçüncü el sigara dumanının sağlığa zararlı olma durumunu bilme) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Evin içindeki bazı yerlerde sigara içilmesine izin veren katılımcıların %56,5'i, arabada sigara içilmesine izin verenlerin %66,7'si, sadece dış ortamla hava akışı varsa çocuğun yanında sigara içilmesine izin veren katılımcıların %63,2'si sigara içilme kurallarında değişiklik yapacağını belirtmiştir. Bu sonuç sadece anket uygulamanın bile üçüncü el sigara dumanı hakkındaki farkındalığı artıracağını göstermektedir. Sigara dumanı maruziyeti toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyen bir durumdur. Muayeneye çocuklarını getiren anne babaların eğitim seviyesi Türkiye ortalamasından daha yüksek olan bir klinikte yapılan bu çalışmada; BATHS-T ölçeği puan ortalamasının 33,64 olması, üçüncü el sigara dumanı maruziyetinin bilinme olasılığının toplumda düşük olduğunu göstermektedir. Nitekim çalışmamızda üçüncü el sigara dumanı tanımını bilen katılımcı yüzdesinin %30,6 olması bu durumu desteklemektedir. Ebeveynlere üçüncü el sigara dumanı kavramı hakkında bilgilendirilmeler yapılması çocuk sağlığını olumlu yönde etkileyecek bir adım olacaktır.
Özet (Çeviri)
First-hand smoke refers to the smoke inhaled directly by the smoker and is also known as active smoking or mainstream smoke. Second-hand smoke (SHS) is a combination of mainstream smoke and sidestream smoke emitted from the burning end of a cigarette. Third-hand smoke (THS) consists of tobacco smoke pollutants that remain on surfaces and in dust after tobacco has been smoked, which can then re-enter the air and react with environmental oxidants and other compounds. Children, particularly those with smoking parents or caregivers, are at risk of exposure to third-hand smoke. Exposure to second-hand smoke can cause swelling and irritation in the respiratory tract of children. Moreover, exposure to cigarette smoke can affect the developing brain of a child. There is clear evidence that children exposed to cigarette smoke have an increased risk of early death and disease for various reasons. Cigarette smoke can harm a baby's breathing, heart rate, and growth, potentially increasing the risk of sudden infant death syndrome. Awareness among parents and caregivers about the effects of smoke exposure on children's health is generally low. Aim: Tobacco smoke exposure negatively impacts public health. Due to more frequent studies on first-hand and second-hand smoke, the concept of third-hand smoke is less known in society. This study aims to address this gap in the literature and to inform the public about third-hand smoke by evaluating the beliefs of parents of children aged 0-6 who visit a social pediatrics clinic about third-hand smoke and examining related factors. Materials and Methods: This study is an observational, cross-sectional research conducted with the parents of children aged 0-6 visiting a social pediatrics clinic. According to the G power analysis for the sample size, 167 participants were needed for the 0-6 age group, and ultimately, 222 participants were included. A face-to-face survey including a sociodemographic data collection form created by the researcher and the Beliefs About Third-Hand Smoke (BATHS-T) Scale was administered to the participating parents. The Turkish validity and reliability study of the scale was conducted by Çadırcı et al. in 2021. The scale uses a five-point Likert system where the highest possible score is 45 and the lowest is 9. The scale items are rated as follows: strongly agree: 5, agree: 4, unsure: 3, disagree: 2, strongly disagree: 1. The total score is divided by the number of items to obtain the participant's score. There is no cut-off score on the scale; a score closer to 45 indicates a stronger belief in the persistence and health effects of third-hand smoke, while a score closer to 9 indicates disbelief. Data from the study were analyzed using SPSS 26. The statistical significance level was set at p0.05). Conclusion: The average total score from the BATHS-T scale among participants was 33.64±9.18. No statistically significant relationship was found between the BATHS-T scale score and other variables (participant's age, gender, marital status, education level, family socioeconomic status, parental smoking characteristics, smoking rules at home, in the car, in the child's room, and near the child, and knowledge about the harmful effects of third-hand smoke). The results suggest that even just administering the survey can increase awareness about third-hand smoke. Tobacco smoke exposure is a condition that negatively impacts public health. In this study conducted in a clinic where the education level of parents bringing their children is higher than the national average in Turkey, the BATHS-T scale average score of 33.64 indicates that awareness of third-hand smoke exposure is low in society. Indeed, the finding that only 30.6% of participants knew the definition of third-hand smoke supports this situation. Informing parents about the concept of third-hand smoke would be a step toward positively affecting child health.
Benzer Tezler
- Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi çocuk sağlığı ve hastalıkları polikliniğine başvuran 0-24 ay arası çocuğu olan annelerin Sağlık Bakanlığı rutin aşı takvimi ve çocuk aşılaması hakkındaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi.
The evaluation of the mothers of children between 0-24 months attending to the pediatric outpatient clinic of tepecik education and Research Hospital, Health sciences University.
HANDAN ARLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. TEVFİK TANJU YILMAZER
- Sağlıklı çocuklarda in vitro lenfosit fonksiyonunun iki farklı yöntemle araştırılıp karşılaştırılması
Evaluation and comparison of peripherale blood lymphocyte functions in healty children by using two different methods
AYBİKE EKİNCİ
- Epilepsi hastası çocuklarda nöbet öz yeterliliğinin belirlenmesi
Determination of seizure self sufficiency in children with epilepsy
TUĞBA İNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikKaradeniz Teknik ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER KOBYA BULUT
- Çocuk sağlığı izlemi yapılan 6 ay-6 yaş grubu çocuklarda ev kazası görülme sıklığı ve nedenleri annelerin ev kazaları ile ilgili uygulamalarının belirlenmesi
Frequency and reasons of home accidents seen on children whose age group is from 6 months to 6 years and to whom paediatric health surveillance is applied
ÖZGÜR ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
KazalarAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVGİ BAŞKAN
- COVİD-19 pandemisi ile ilgili ebeveyn farkındalığının ve kaygı düzeyinin değerlendirilmesi
Evaluation of parental awareness and anxiety level regarding COVID-19 pandemic
FATİH GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk SağlığıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ ŞİMŞEK ORHON