İstanbul çevresinde beklenen büyük depreme yönelik kişilerin tutumlarının kişilik özellikleri (Beş faktör kişilik kuramı üzerinden) ve deprem stresi ile baş etme stratejileri açısından incelenmesi
Examination of people's attitudes towards the expected major earthquake around Istanbul in terms of personality traits (Through the five factor personality theory) and earthquake stress coping strategies
- Tez No: 896998
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURCU RAHŞAN ERİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gedik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
İstanbul çevresinde beklenen büyük depreme yönelik 18 yaş üstü kişilerin tutumları, Beş Faktör Kişilik Kuramı'na göre kişilik özellikleri ve deprem stresiyle baş etme stratejileri açısından incelenmiştir. Araştırma, betimsel araştırma modeli kullanılarak gerçekleştirilmiş ve 18 yaş üzeri İstanbul ve çevre illerinde yaşayan 258 kişiden oluşan örneklemle yapılmıştır. Veriler, Sosyodemografik Bilgi Formu, Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği, Depreme Yönelik Tutum Ölçeği ve Deprem Stresi ile Baş Etme Stratejileri Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma bulgularına göre, kadınların depreme yönelik tutum ölçeği kaygı ve toplam puanları (kaygı boyutu, önlem boyutu, ihmal boyutu, kadercilik algısı boyutu) ve beş faktör kişilik özellikleri ölçeği nevrotiklik puanları erkeklerden anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Erkeklerin dışadönüklük ve deneyime açıklık puanları kadınlardan yüksek bulunmuştur. Ek olarak kadınların dini baş etme stratejilerini erkeklerden daha fazla kullandığı görülmüştür. Eğitim düzeyine göre incelendiğinde, ilkokul mezunları dini baş etme stratejilerini en çok kullanan grup olarak dikkat çekerken; üniversite ve yüksek lisans mezunları bu stratejiyi en az kullanan gruplar olmuştur. Bekarlar, deneyime açıklık puanlarında evlilerden yüksek puan alırken, evli bireyler dini baş etme stratejilerini bekar bireylerden daha fazla kullanmıştır. Çocuğu olmayanlar deneyime açıklık, nevrotiklik puanlarında ve depreme yönelik tutum ölçeği toplam puan ve kaygı puanlarında çocuğu olanlara göre daha yüksek puanlar almışlardır.Çocuğu olan kişilerin ise sorumluluk puanları daha yüksek olup dini baş etme stratejilerini çocuğu olmayanlara göre daha fazla kullanmışlardır.Yaş grupları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamış, ancak İstanbul çevre illerinde yaşayanların sosyal destek arama ve dini baş etme stratejilerini İstanbul içinde yaşayanlara göre daha fazla kullandığı belirlenmiştir. İstanbul çevre illerinde yaşayanların nevrotiklik puanları ise İstanbul içinde yaşayanlardan yüksek bulunmuştur. Düşük ekonomik düzeye sahip bireylerin depreme yönelik tutum kaygı ve ihmal boyutunda diğer gruplara göre daha yüksek puan aldığı saptanmıştır. Deprem deneyimi yaşamış bireylerin sorumluluk puanları daha önce deprem deneyimi yaşamamış bireylerden yüksek bulunurken, daha önce deprem deneyimi yaşamayanların kaygı düzeyleri deprem deneyimi yaşayanlardan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların %28,3'ü oturdukları binada deprem hazırlığı yaparken, %71,7'si herhangi bir hazırlık yapmadığını belirtmiştir. Çalışma kapsamında kullanılan analizlerin sonuçlarına deprem stresiyle baş etme stratejileri ile depreme yönelik tutumlar ve kişilik özellikleri arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Deprem stresiyle baş etme stratejilerinden dini baş etme stratejileri, depreme yönelik tutum önlem boyutu ve kadercilik algısı boyutuyla pozitif ilişki gösterirken; olumlu yeniden değerlendirme ve sosyal destek arama stratejileri ise depreme yönelik önlem, kaygı ve ihmal tutumuyla pozitif ilişkiler göstermektedir. Ayrıca, depreme yönelik tutumlar ile uyumluluk ve deneyime açıklık gibi kişilik özellikleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Deprem stresiyle baş etme stratejileri ile dışadönüklük, uyumluluk, sorumluluk ve nevrotiklik gibi kişilik özellikleri arasında da anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre olumlu yeniden değerlendirme stratejilerinin depreme yönelik tutumda pozitif bir etkisi olduğu bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The attitudes of individuals aged 18 and over towards the expected major earthquake around Istanbul have been examined in terms of personality traits based on the Big Five Personality Theory and earthquake stress coping strategies. The research was conducted using a descriptive research model and involved a sample of 258 individuals aged 18 and over living in Istanbul and surrounding provinces. Data were collected using the Sociodemographic Information Form, the Big Five Personality Traits Scale, the Earthquake Attitudes Scale, and the Earthquake Stress Coping Strategies Scale. According to the research findings, women scored significantly higher than men on the anxiety and total scores of the Earthquake Attitudes Scale (including the anxiety, precaution, neglect, and fatalism subscales) and on the neuroticism scores of the Big Five Personality Traits Scale. Men scored higher than women on extraversion and openness to experience. Additionally, it was observed that women used religious coping strategies more frequently than men. When examined by educational level, primary school graduates were the group that most frequently used religious coping strategies, while university and postgraduate graduates were the groups that used these strategies the least. Single individuals scored higher than married individuals on openness to experience, while married individuals used religious coping strategies more frequently than singles. Those without children scored higher than those with children on openness to experience, neuroticism, and the total and anxiety scores of the Earthquake Attitudes Scale. On the other hand, individuals with children had higher conscientiousness scores and used religious coping strategies more frequently than those without children. No significant difference was found between age groups, but it was determined that those living in the surrounding provinces of Istanbul used social support-seeking and religious coping strategies more frequently than those living within Istanbul. Those living in the surrounding provinces also scored higher on neuroticism than those living within Istanbul. It was found that individuals with low economic status scored higher than other groups on the anxiety and neglect subscales of the Earthquake Attitudes Scale. Individuals who had experienced an earthquake before had higher conscientiousness scores than those who had not experienced an earthquake, while those who had not experienced an earthquake had higher anxiety levels than those who had. Among the participants, 28.3% reported preparing their buildings for an earthquake, while 71.7% stated that they had not made any preparations. The results of the analyses conducted within the scope of the study revealed significant relationships between earthquake stress coping strategies, attitudes towards earthquakes, and personality traits. Religious coping strategies were positively correlated with the precaution and fatalism subscales of the Earthquake Attitudes Scale, while positive reappraisal and social support-seeking strategies were positively correlated with the precaution, anxiety, and neglect attitudes towards earthquakes. Moreover, significant relationships were found between attitudes towards earthquakes and personality traits such as agreeableness and openness to experience. Significant relationships were also found between earthquake stress coping strategies and personality traits such as extraversion, agreeableness, conscientiousness, and neuroticism. According to the results of multiple regression analysis, positive reappraisal strategies had a positive effect on attitudes towards earthquakes.
Benzer Tezler
- Afet bölgesinde yer alan kentlerde PM10 ve SO2 düzeylerindeki değişimlerin incelenmesi
Analysis of changes in PM10 and SO2 levels of cities in the disaster area of Turkiye
ALİ OZAN KURUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEYHAN KAHYA
- Examination of the design procedures for pile foundations subjected to liquefaction-induced lateral spreading during earthquakes
Deprem sonrası sıvılaşma kaynaklı yanal yayılma etkisindeki kazıklı temellerin tasarım prosedürlerinin incelenmesi
FATİH MUHAMMED ÖZTORUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA ECE BAYAT
- Disaster management from a social vulnerability perspective: Mapping the risks for the city of Istanbul
Sosyal kırılganlık perspektifinden afet yönetimi:İstanbul kenti için risklerin haritalanması
NUR BERFU AKKAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- İstanbul konut mimarlığında ahşap-kâgir yapım sistemlerinin seçiminde belirleyici etkenler (1800-1930)
The factors determining the selection of wood-masonry construction systems in İstanbul houses (1800-1930)
YEŞİM ERDAL
- Türkiye'nin kuzey-batı bölgesindeki yüzeydeformasyonlarının yüksek çözünürlüklü insar verileriyardımı ile gözlenmesi: Asismik slip ve çöküntü olguları
Monitoring of surface deformation in northwest turkey from high resolution insar : Focus on tectonic aseismic slip and subsidence
GÖKHAN ASLAN
Doktora
İngilizce
2019
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYADİN ÇAKIR