Erzurum Ovası ve Daphan Ovası havzalarında sürdürülebilir kırsal kalkınma potansiyeli
Sustainable rural development potential in Erzurum Plain and Daphan Plain basins
- Tez No: 897038
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ KODAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 621
Özet
Araştırma sahasını oluşturan Erzurum Ovası ve Daphan Ovası Havzaları, Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum-Kars Bölümü'nde Erzurum ili sınırları içerisinde yer almaktadır. Havza arazileri, Erzurum il merkezini meydan getiren 2 metropol ilçe (Palandöken, Yakutiye) merkezini ve Aziziye ilçe merkezini, Aşkale ilçesine ait kırsal arazileri ve bahsi geçen bu ilçelere bağlı 78 kırsal yerleşme birimini kapsamaktadır. Çalışma, havzada yer alan 78 kırsal yerleşme birimini araştırmak üzere sınırlandırılmıştır. Doktora tez çalışması, araştırma sahasında sürdürülebilir kırsal kalkınma olgusunun, güncel arazi kullanım kalıbı ve kırsal nüfus nezdindeki karşılığını analiz etmek üzere planlanmıştır. Bu minvalde, öncelikle araştırma sahası ve çevresine yönelik literatür ile doktora tez konusunun kavramsal çerçevesi ortaya konulmuştur. Araştırma alanının, fiziki ve beşeri coğrafya özellikleri tanıtılarak sahip olduğu potansiyel tespit edilmiştir. Potansiyelin, kırsal kalkınma olgusunu gerçekleştirmeye dönük nitelikleri, sürdürülebilir ilkeler ışığında yorumlanmıştır. Havzanın, doğal ve beşeri kaynak potansiyelinin tespitinde, uzaktan algılama, GPS uygulamaları (Yandex Navi, Google Maps) ve CBS (ArcGIS, Netcad) yazılımlarından yararlanılmıştır. Erzurum Ovası ve Daphan Ovası Havzaları'nda ilki 1982-1989 yılları arasındaki dönemi kapsamak üzere, günümüze kadar gerçekleştirilen kırsal kalkınma projelerinin analizleri gerçekleştirilmiştir. Bu projelerde, kırsal kalkınmanın aksayan yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca kamu kurumları aracılığıyla gerçekleştirilen desteklemeler, yanı sıra ulusal ve uluslararası kuruluşlar, özel sektör ve yerel yönetim organizasyonları aracılığıyla gerçekleştirilen uygulamalar analiz edilmeye çalışılmıştır. Kırsal kalkınmanın sürdürülebilir kılınmasına yönelik en önemli veri kaynaklarını, alanın arazi yetenek sınıflandırmasındaki yeri ve arazi kullanım kalıbının sürece dayalı analizleri oluşturmaktadır. Araştırma alanının, CBS yazılımları üzerinden arazi yetenek sınıflandırmasındaki yeri analiz edilmiştir. Havza arazileri kullanım özelliklerinin, arazi yetenek sınıflandırmasına uygunluğuna yönelik tespitlerde bulunulmuştur. Çalışma sahasında, arazi kullanım kalıbının sürece yönelik analizlerinde, 1990-2018 yılları arasındaki dönem seçilmiştir. Dönem içinde seçilen aralıklarda, arazi kullanım kalıbının, arazi yetenek sınıflandırması ve beşeri sistemlerin ihtiyaçları açısından kullanım özellikleri ortaya konulmuştur. Yararlanılan arazilerin, bahsi geçen başlıklardaki arazi kullanım kalıplarına yönelik analizler yapılmıştır. Sürdürülebilir kırsal kalkınmanın, kırsal alanlardaki en önemli paydaşını kırsal nüfus teşkil etmektedir. Kırsal nüfusun doğal çevre algısı, kalkınma kavramına yaklaşımı, sürdürülebilirlik olgusuna yönelik farkındalığının tespiti önem arz etmektedir. Bu amaçla anket çalışmaları, yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulamaları, mülakatlar ve sahada gezi-gözlemler gerçekleştirilmiştir. Anketler ve yarı yapılandırılmış görüşme formları 265 hanede uygulanmıştır. Anket çalışmasında, 5 ana başlıkta 75 soru yöneltilmiş ve 221 veri elde edilmiştir. Anketlerden elde edilen verilerin, frekans ve ortalamaları üzerinden analizler yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formunda ise 12 soru yöneltilmiş ve elde edilen cevaplar üzerinden tespitlerde bulunulmuştur. Anketler, yarı yapılandırılmış görüşme formları ve mülakatlardan elde edilen sonuçlar, sahada yürütülen gezi-gözlem çalışmaları ile desteklenmiştir. Kırsal nüfusun, verilere yansıyan yaklaşım ve tepkileri yerinde gözlemlenerek tespitlerde bulunulmuştur. Yerel paydaşlarla gerçekleştirilen çalışmalar ışığında, araştırma sahasının güçlü ve zayıf yanları ile fırsatlar ve tehditler noktasındaki analizleri gerçekleştirilmiştir. Erzurum Ovası ve Daphan Ovası Havzaları'nda, kırsal nüfusun yaşam tarzı ve yürüttüğü ekonomik faaliyetleri, geçmişten günümüze doğal çevre özellikleri ile uyumlu bir çerçevede gelişme göstermiştir. Kırsal nüfusun, sürdürülebilir kırsal kalkınmaya dönük algısı ve farkındalığı, geçmişten gelen kullanım özellikleri eşliğinde üst seviyededir. Kırsal nüfus, doğal kaynaklar ve beşeri yapının, kırsal kalkınmadaki rolünün bilincinde olmasının yanında, sürdürülebilir kullanım özelliklerine sahip olmaları için de öneriler sunmaktadır. Çalışma sahası ve çevresinde, sürdürülebilir kırsal kalkınmanın gerçekleştirilebilmesi için, tüm paydaşları kapsayıcı mahiyette bütüncül bir yaklaşıma ihtiyaç vardır.
Özet (Çeviri)
Erzurum Plain and Daphan Plain Basins, which constitute the research area, are located within the borders of Erzurum Province in the Erzurum-Kars Region of the Eastern Anatolia Region. The basin lands cover the center of 2 metropolitan districts (Palandöken, Yakutiye) and another metropolitan district (Aziziye), the rural lands of another metropolitan district (Aşkale) and a total of 78 rural settlements affiliated to these districts. The study was limited to investigate 78 rural settlement units in the basin. The PhD thesis is designed to analyze the phenomenon of sustainable rural development in the research area in terms of current land use patterns and rural population. In this respect, first of all, the literature on the research area and its surroundings and the conceptual framework of the doctoral thesis topic were presented. The potential of the research area has been determined by introducing the physical and human geography features. The capabilities of the potential to realize the phenomenon of rural development are interpreted in the light of sustainable principles. Remote sensing, GPS applications and GIS software were utilized to determine the natural and human resource potential of the basin. Analyses of the rural development projects carried out in the Erzurum Plain and Daphan Plain Basins have been carried out until today, the first of which covers the period between 1982-1989. In these projects, the failing aspects of rural development were tried to be revealed. In addition to the development projects carried out only through public institutions, the practices carried out through national and international organizations, private sector and local government organizations were tried to be analyzed in the study. At the point of making rural development sustainable, the most important data sources are the place of the area in the land capability classification and the process-based analysis of the land use pattern. The place of the research area in land capability classification through GIS software was analyzed. Determinations were made regarding the suitability of the basin land use characteristics for land capability classification. In the study area, the period between 1990 and 2018 was selected in the process-oriented analysis of the land use pattern. In the selected intervals during the period, the characteristics of the land use pattern in terms of land capability classification and the needs of human systems were revealed. The lands in use were analyzed for land use patterns under the aforementioned headings. The rural population represents the most important stakeholder of sustainable rural development in rural areas. It is important to determine the perception of the natural environment of the rural population, their approach to the concept of development, and their awareness of the phenomenon of sustainability. For this purpose, questionnaire surveys, semi-structured interview forms, interviews and field visits and observations were carried out. Questionnaires and semi-structured interview forms were applied in 265 households. In the survey, 75 questions were asked under 5 main headings and 221 data were obtained. The data obtained from the questionnaires were analyzed through frequencies and averages. In the semi-structured interview form, 12 questions were asked and determinations were made based on the answers obtained. The results obtained from questionnaires, semi-structured interview forms and interviews were supported by field visits and observations. The attitudes and reactions of the rural population, which were reflected in the data, were observed on site and determinations were made. In the consideration of the studies were carried out with local stakeholders, the strengths and weaknesses of the research area, and the terms of opportunities and threats of the research area were analyzed. In the Erzurum Plain and Daphan Plain Basins, the lifestyle and economic activities of the rural population have developed in harmony with the natural environment from past to present. The perception and awareness of the rural population towards sustainable rural development is at a high level, accompanied by a rich heritage from the rural memory of the basin. In addition to recognizing the role of natural resources and human structure in rural development, rural population also provide recommendations for their sustainable use. In order to carry out sustainable rural development in and around the study area, a holistic approach that is inclusive of all stakeholders is needed.
Benzer Tezler
- Kuzgun Barajı Daphan Ovası sulama sahası topraklarının sulama yönünden incelenmesi üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
ÜSTÜN ŞAHİN
Doktora
Türkçe
1994
ZiraatAtatürk ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ ÖZDENGİZ
- Aziziye ilçesinde tarım ve hayvancılık faaliyetleri
Agriculture and animal husbandry activities in Aziziye district
KÜBRA YILDIRIM
- Toprakların ısısal özelliklerinin matematik model ile belirlenmesi
Determination of thermal properties of soil using mathematical models
KENAN BARİK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ZiraatAtatürk ÜniversitesiToprak Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA YILDIRIM CANBOLAT