Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarındaki metinlerin söz varlığının incelenmesi
The examination of the lexical content in Turkish language and literature textbooks
- Tez No: 897037
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KÜRŞAT EFE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 261
Özet
Bu çalışmada, ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı (TDE) ders kitaplarında yer alan kelime dağarcığının, Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) kapsamında uygulanan Temel Yeterlilik Testi (TYT) ve Alan Yeterlilik Testi (AYT) sorularındaki kelime kullanımları ile karşılaştırılarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu araştırmanın temel hedefi, ders kitaplarındaki metin türleri ve söz varlıklarının öğrencilerin dil gelişimine olan etkilerini değerlendirmektir. Bu çalışma, ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarının öğrencilerin söz varlığı üzerindeki etkisini incelemeye yönelik nitel bir araştırmadır. Araştırmada, ders kitaplarındaki metinlerin detaylı içerik analizi yapılmıştır. İçerik analizinde, metinlerde geçen temel söz varlıkları, deyimler, atasözleri, terimler, ikilemeler, kalıp sözler, yabancı kökenli sözcükler, çeviri sözcükler, kalıplaşmış sözcükler, argo sözcükler, yerel söylemler ve özel isimler gibi unsurlar incelenmiştir. Araştırma doküman incelemesi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Bu yöntem, yazılı belgelerin sistematik bir şekilde analiz edilmesini içerir ve ders kitaplarının içeriğinin ve bağlamının derinlemesine incelenmesini sağlar. Veri toplama sürecinde, 9., 10., 11. ve 12. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarından 162 metin ve 105,858 kelime analiz edilmiştir. Her metin, içerdiği dil ve ifade biçimleri açısından değerlendirilmiştir. Metinlerde yer alan söz varlığı öğelerinin frekansı ve kullanım biçimleri kaydedilmiştir. Veri analizi, Creswell (2015) tarafından önerilen içerik analizi adımları temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Metinler, söz varlığı öğelerine göre kodlanmış ve kategorilendirilmiştir. Araştırmanın geçerliği ve güvenirliği, veri analizi sürecinde kullanılan kategorilerin ve kodların, araştırma soruları ve hedefleriyle doğrudan ilişkilendirilmesiyle artırılmıştır. Ayrıca, veri toplama ve analiz süreçleri titizlikle tasarlanmış ve birden fazla araştırmacının bağımsız olarak inceleme yapması sağlanmıştır. Araştırmada etik prensiplere uyulmuş, gizlilik ve anonimlik, telif hakları ve kaynak gösterimi, objektiflik ve bilimsel bütünlük prensipleri gözetilmiştir. Bu yöntem ve veri analizleri sonucunda, Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarının öğrencilerin kelime dağarcıklarını nasıl etkilediğine dair önemli bulgular elde edilmiştir. Eğitim materyallerinin dengeli bir şekilde ele alınması, öğrencilerin akademik başarılarını ve dil kullanımını zenginleştirmektedir. Araştırmanın bulguları, TDE ders kitaplarının zengin bir kelime dağarcığı sunduğunu ve farklı metin türleri aracılığıyla öğrencilere kapsamlı bir dil ortamı sağladığını göstermektedir. 9., 10., 11. ve 12. sınıf ders kitaplarında, destan/efsane ve hikâye gibi metin türlerinin, deyimler, atasözleri ve kalıp ifadeler açısından zengin olduğu tespit edilmiştir. Bu tür metinlerin, öğrencilerin dil bilincini ve kelime dağarcığını geliştirmekte etkili olduğu anlaşılmıştır. Diğer yandan, şiir ve tiyatro gibi sanatsal metinlerin yabancı kökenli kelimelerin öğrenilmesine daha az katkı sağladığı görülmüştür. Günlük/blog yazıları ve söylev/nutuk türündeki metinlerin ise güncel ve argo kelimelerin öğrenilmesine katkıda bulunduğu belirlenmiştir. TYT ve AYT sınav sorularında ise ders kitaplarındaki metin türlerinden farklı bir kelime profili sergilenmiştir. Sınav sorularında bilimsel ve teknik terimlere daha fazla yer verildiği ve bu soruların, öğrencilerin analitik düşünme ve problem çözme yeteneklerini ölçmeye yönelik olduğu anlaşılmıştır. Bu durum, sınavlarda başarılı olmak için ders kitaplarının ötesinde çeşitli kaynaklarla kelime dağarcığının geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Ders kitapları ve sınav soruları arasındaki farklılıklar, öğrencilerin kelime dağarcığını geliştirme sürecinde dikkate alınması gereken önemli noktaları ortaya koymaktadır. Ders kitaplarının edebi ve sanatsal içerikleri, öğrencilerin dil bilincini ve kelime dağarcığını genişletmekte etkili olurken, sınav sorularının pratik ve teknik bilgileri ölçmesi, öğrencilerin günlük ve akademik dil kullanımlarında karşılaşacakları zorlukları artırmaktadır. Özellikle, ders kitaplarında tarih, mitoloji ve kültüre özgü kavramların öne çıktığı; TYT ve AYT sınav sorularında ise bilimsel ve teknik terimlerin vurgulandığı görülmüştür. Ders kitaplarında kullanılan soyut isimler, edebi ve kültürel bağlamda zenginlik sunarken, sınav sorularındaki soyut kelimeler, analitik düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirmeye yöneliktir. Ders kitaplarındaki kelime seçkisinin, sınavlarda karşılaşılan soyut ve geniş kavramları da kapsayacak şekilde genişletilmesi gerekmektedir. Öğretim materyalleri ve sınav hazırlık süreçlerinin bu iki yönü dengeli bir şekilde ele alması, öğrencilerin hem soyut düşünme yeteneklerini hem de edebi ve kültürel bilgilerini geliştirmelerini sağlayacaktır. Ayrıca, öğrencilere sınavlarda başarılı olmaları için gerekli kelime bilgisini kazandıracak özel çalışma materyalleri ve örnek sınav soruları sağlanmalıdır. Ders kitaplarının içeriği, özellikle bilim ve teknoloji gibi alanlarda güncellenmeli ve modernleştirilmelidir. Bu, öğrencilerin hem sınavlarda hem de gelecekteki akademik ve profesyonel yaşamlarında daha başarılı olmalarını sağlayacaktır. Eğitim müfredatının ve öğretim materyallerinin sınav sistemine ve günümüzün gereksinimlerine uygun hale getirilmesi, öğrencilerin hem tarihi ve kültürel bilgilerle hem de modern bilim ve teknoloji konularında yetkin hale gelmelerini sağlayacaktır. , ders kitapları ve sınav içerikleri arasında daha fazla uyum sağlanması, öğrencilerin dil öğreniminde daha kapsamlı ve etkili bir yaklaşıma katkı sağlayacaktır. Bu tür bir entegrasyon, öğrencilerin akademik başarılarını artırmanın yanı sıra, dil kullanımlarını da zenginleştirecektir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the vocabulary in secondary Turkish Language and Literature (TLL) textbooks by comparing them with the vocabulary used in the Basic Proficiency Test (TYT) and Field Proficiency Test (AYT) questions of the Higher Education Institutions Examination (YKS). The main objective of this study is to evaluate the effects of text types and vocabulary in textbooks on students' language development. This study is a qualitative research endeavor to examine the effect of secondary school Turkish Language and Literature textbooks on students' vocabulary. In the study, a detailed content analysis of the texts in the textbooks was conducted. In the content analysis, elements such as basic vocabulary, idioms, proverbs, terms, dilemmas, stereotypes, words of foreign origin, translation words, slang words, local discourses, and proper names in the texts were analyzed. The research was conducted using the document analysis method. This method involves the systematic analysis of written documents and provides an in-depth examination of the content and context of textbooks. During the data collection process, 162 texts and 105,858 words from 9th, 10th, 11th, and 12th grade Turkish Language and Literature textbooks were analyzed. Each text was evaluated in terms of the language and forms of expression it contains. The frequency and usage patterns of the vocabulary items in the texts were recorded. Data analysis was carried out based on the content analysis steps suggested by Creswell (2015). The texts were coded and categorized according to the vocabulary items. The validity and reliability of the study were increased by directly associating the categories and codes used in the data analysis process with the research questions and objectives. In addition, the data collection and analysis processes were meticulously designed, and more than one researcher independently conducted the analysis. Ethical principles were followed in the research, and the principles of confidentiality and anonymity, copyright and referencing, objectivity, and scientific integrity were observed. As a result of this method and data analyses, important findings were obtained on how Turkish Language and Literature textbooks affect students' vocabulary. A balanced approach to educational materials enriches students' academic achievement and language use. The findings of the study show that TDE textbooks offer a rich vocabulary and provide students with a comprehensive language environment through different text types. In 9th, 10th, 11th, and 12th grade textbooks, text types such as epics/legends and stories were found to be rich in idioms, proverbs, and phrases. It is understood that such texts are effective in developing students' language awareness and vocabulary. On the other hand, artistic texts such as poetry and theater were found to contribute less to the learning of foreign words. Conversely, it was determined that texts such as diary/blog articles and speeches/memoranda contributed to the learning of current and slang words. In the TYT and AYT exam questions, a different vocabulary profile was displayed from the text types in the textbooks. It was understood that scientific and technical terms were more prevalent in the exam questions, which aimed to measure students' analytical thinking and problem-solving skills. This situation reveals that in order to be successful in exams, vocabulary should be developed with various sources beyond textbooks. The differences between textbooks and exam questions highlight important points to consider in the process of developing students' vocabulary. While the literary and artistic content of textbooks effectively expands students' language awareness and vocabulary, the practical and technical knowledge measured by exam questions increases the challenges students face in their daily and academic language use. In particular, it has been observed that history, mythology, and culture-specific concepts are prominent in the textbooks, while scientific and technical terms are emphasized in the TYT and AYT exam questions. While the abstract nouns used in the textbooks offer richness in literary and cultural context, the abstract words in the exam questions aim to develop analytical thinking and problem-solving skills. The vocabulary selection in the textbooks should be expanded to include the abstract and broad concepts encountered in the exams. A balanced approach to these two aspects of teaching materials and exam preparation processes will enable students to develop both their abstract thinking skills and their literary and cultural knowledge. In addition, students should be provided with special study materials and sample exam questions that will give them the vocabulary necessary to succeed in the exams. The content of textbooks should be updated and modernized, especially in areas such as science and technology. This will enable students to be more successful both in examinations and in their future academic and professional lives. Modernizing the curriculum and teaching materials in line with the examination system and today's requirements will enable students to become competent in historical and cultural knowledge as well as in modern science and technology. Consequently, greater harmonization between textbooks and exam content will contribute to a more comprehensive and effective approach to students' language learning. Such integration will not only increase students' academic achievement but also enrich their language use.
Benzer Tezler
- 5. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırmalı incelenmesi
Comparative study of vocabulary in 5th and 8th grade Turkish course books
MUHAMMET EMİN ÇOMAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDDIK BAKIR
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde deyim kullanımına ilişkin bir inceleme
A study on the use of idioms in the texts in secondary school Turkish course books
TUĞBA MERDİVENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZEREN
- İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarındaki metinlere altyapı oluşturmada yeterliliği
The sufficiency of vocabulary in primary education Turkish course books of 6th 7th and 8th grades on preparing substructure for texts in secondary education Turkish Language and Literature course books
MELİKE ULUÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimErzincan ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. FARUK GÜRBÜZ
- 9. sınıf Türk dili ve edebiyatı ders kitabının söz varlığı ve öğrencilerin söz varlığını geliştirmedeki etkisi
9th grade Turkish language and literature textbook's vocabulary and the effect on improving students' vocabulary
SEBİLE ALKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH VEYİS
- Türkçe'nin anadili ve yabancı dil olarak öğretimi üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
SAMİ BALCI