Temel tefsir kaynaklarında karz-ı hasen'e yaklaşımlar
Approaches to karz al-hasan in major tafsir sources
- Tez No: 897309
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DAVUT ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
İslâm'ın emrettiği hükümler sadece ahiret hayatına yön verecek nitelikte değildir. Emredilen her şeyin aslında ahiret hayatıyla birlikte dünya hayatına yöneliş hususları bulunmaktadır. Bu yönlerden bazıları sosyal, hukukî ve ekonomik özellik taşımaktadır. Bazıları ise hayatın tüm alanlarında önümüze çıkarak bize yol gösterici bir konumda olmaktadır. Bunları zekât, infak, sadaka ve karz-ı hasen örneklerinde görmemiz mümkündür. Kur'an'da bununla ilgili İslam iktisadına yönelik belirleyici hükümlerin başında zekât gelir ve bu bağlayıcı hükmün dışında asıl şekliyle insanların ihtiyaçlarının yine Allah'ın belirlediği çerçevede belirlenmesi söz konusudur. Böyle bir durumda her ibadetin kendine göre yüklendiği bir misyon bulunur. Bu noktada zekât gibi belirleyici bir mali ibadetin yanı sıra karz-ı hasen uygulamaları da Kur'an'da teşvik edilmektedir. Bu açıdan sosyal yardımlaşmaya teşvik vardır. Bu çalışmada beş tefsir çeşidinde karz-ı hasen uygulamasının yeri ve yüklendiği anlam üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda Kur'an'da karz-ı hasen ifadesinin anlam özelliği, geçtiği bağlama göre yüklendiği anlamlar, yakın anlamlıları, insanı iman, ibadet ve ahlak boyutuna taşıması üzerinde durulmaktadır. Bu sebeple ilk olarak, temel eser niteliğinde Taberî tefsirine başvurmak kaçınılmaz olmuştur. Zira Taberî'nin rivâyet tefsiri olan Câmiu'l-Beyân'ı bu bağlamda en kapsamlı eserlerin başında gelmektedir. Bununla birlikte rivâyet tefsiri alanında Râzî ise gerek akli ilimlerde gerekse nakli ilimlerde önde gelen müfessirler arasındadır. Mefâtîhu'l-gayb adlı eserinde ise âyetleri tefsir ederken kendine özgü tasnifleri yapmasıyla, konu hakkında kapsamlı bilgilere yer vermesiyle ve aynı zamanda çeşitli ilimlerle bu bilgileri harmanlamasıyla bilinmektedir. Ahkam tefsiri olarak ise, Kurtubî'nin el-Câmiʿ li-ahkâmi'l-Kurʾân tefsirinde aşırı mezhep taassubu olmaması, rivâyet ve dirâyet metodlarının ihmal edilmemiş olması, bunun yanı sıra cahiliye şiirlerine de yer verilmesi hem ifade kalıbı hem de konu edinilen kavramlar açısından geniş bir perspektif sunması sebebiyle başvurulan eser olarak belirlenmiştir. Mutasavvıf müfessir olan Bursevî'nin ise söz konusu ifadeye batıni anlamda nasıl yorum getirdiğine değinilmesi gerekmektedir. Bu açıdan bu tefsirin konuya zahirî anlamı dışında farklı bir bakış açısıyla görmeye yardımcı olmuştur. Bu bağlamda Rûhu'l-beyân fî tefsîri'l-Kurʾân eseri önemli bir kaynak olarak önümüze çıkmaktadır. Şii tefsir tarihine baktığımız zaman sadece yöntem değil Kur'an ve tefsir anlayışında da bir değişim söz konusu olduğundan, bu konuya yaklaşımda daha geniş bir çerçeveden bakmak mümkündür. Burada da Tâbatabâî'nin el-Mîzân fî tefsîri'l-Kurʾân adlı eserine başvurulmuştur. Söz konusu olan altı âyet için seçilmiş olan müfessirlerin görüşleri, yöntemleri ve tefsir metotlarını genel olarak yansıtan ifade yer verilmiştir. İlgili âyetlerin içinden Karz-ı hasen ifadesi tasniflenerek müfessirlerin konuyla ilgili görüşleri değerlendirilmiştir. Konunun daha iyi analiz edilebilmesi açısından teze konu olan tefsirlerin türleri farklı çeşitlerde seçilmiştir. Böylece bu tefsir çeşitlerinde ifade kalıbının işlenişi görülerek farklı işlenişlerin yöntemden kaynaklanıp kaynaklanmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Islam's commands are not only intended to direct the life of the hereafter. In fact, everything that is commanded has aspects that are oriented towards the life of the world as well as the life of the hereafter. Some of these aspects are social, legal and economic. Others are in a position to guide us in all areas of life. It is possible to see these in the examples of zakat, almsgiving, charity and karz al-hasan. In the Qur'an, zakat is one of the decisive provisions for Islamic economics, and apart from this binding provision, it is the determination of people's needs within the framework determined by Allah. In such a situation, each act of worship has its own mission. At this point, in addition to a decisive financial worship such as zakat, the Qur'an also encourages the practice of karz al-hasan. In this respect, social cooperation is encouraged. This study focuses on the place and meaning of the practice of karz al-hasan in five types of tafsir. In this context, the meaning of the expression karz al-hasan in the Qur'an, the meanings it is attributed according to the context in which it is mentioned, its close meanings, and the fact that it carries people to the dimension of faith, worship and morality are emphasized. For this reason, it was inevitable to first consult al-Tabari's tafsir as a basic work. In this context, al-Tabari's Jāmi al-Bayān, which is a narrative exegesis, is one of the most comprehensive works. However, in the field of narrative exegesis, al-Rāzī is among the leading exegetes in both the rational sciences and the transcendental sciences. In his work Mefātīhu al-ghayb, he is known for his unique classifications while exegeting the verses, including comprehensive information on the subject and at the same time blending this information with various sciences. As for the exegesis of Ahkam, al-Qurtubī's al-Jāmiʿ li-ahkāmi al-Qurʾān was chosen as the exegesis of al-Qurʾān because of its lack of sectarian bias, the fact that the methods of narration and direct narration were not neglected, as well as the inclusion of jahiliyyah poems, and the fact that it offers a broad perspective in terms of both the pattern of expression and the concepts discussed. It is necessary to mention how Bursawī, a Sufi exegete, interprets the expression in question in the western sense. In this respect, this tafsīr has helped to see the subject from a different perspective other than its literal meaning. In this context, Rūḥ al-bayān fī tafsīr al-Qurʾān is an important source. When we look at the history of Shi'i exegesis, it is possible to look at this issue from a broader framework, since there is a change not only in the methodology but also in the understanding of the Qurʾān and tafsīr. Here, al-Ṭabatabāʾī's al-Mīzān fī tafsīr al-Qurʾān was consulted. For the six verses in question, the expression that reflects the views, methods and exegesis methods of the selected commentators in general is included. Karz al-hasan expression was classified among the related verses and the opinions of the commentators on the subject were evaluated. In order to better analyze the subject, different types of tafsirs were chosen as the subject of this thesis. Thus, the processing of the expression pattern in these types of tafsir was observed and it was tried to determine whether the different processing was due to the method.
Benzer Tezler
- Temel konuları bağlamında Teğâbün Suresi ve tefsiri
Surah of Taghabun and its interpretation within the context of fundamental subjects
MESUT ALTUNBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinTrabzon ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN GÜR
- Kavram ve olgu yönüyle Kur'ân'da ticaret
Trade in Quran in point of notion and fact
CENGİZ GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2019
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER ASLAN
- Çağdaş tefsir kaynaklarında rü'yetullah konusu
Rü'yetullah subject in contemporary commentary sources
BAHREDDİN BİLDİRİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET BARDAK
- Meâlimu't-Tenzîl'de bulunan Hafs ve Verş rivayetlerinin derlenmesi ve tahlîli (Meryem-Nâs Arası Sureler)
Collection and direction of the two narrations Hafs and Warsh from the book 'Ma'alim Al-Tanzil'. (From Surat Maryam to Al-Nas)
ISRAA MAHMOOD EID
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHMAN ENSARİ
- Klasik tefsir kaynaklarında Cebrail
Başlık çevirisi yok
HASAN ALKAN
Doktora
Türkçe
2023
DinAkdeniz ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EYÜP YAKA