Tiyatro gazetesi inceleme, tahlili dizin, seçilmiş metinler ve karikatürler
Tiyatro newspaper review, analysis index, selected texts and caricatures
- Tez No: 897712
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİNÇ YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gazetecilik, Tarih, Türk Dili ve Edebiyatı, Journalism, History, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Türk Basın Tarihi, Tiyatro gazetesi, mizah, sansür, Agop Baronyan, Turkish Press History, Tiyatro newspaper, humor, censorship, Agop Baronyan
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 303
Özet
Gazete ve dergiler, kamuoyunun önem kazanmaya başladığı 19. Yüzyıldan itibaren oldukça etkili olmaya başlamışlardır. Dönemin sosyal, siyasal, iktisadi hayatına dahi yön verir hale gelen gazete ve dergiler, yayımlandıkları dönemin olaylarını, yaşam tarzını, anlayış biçimlerini yansıttığı gibi, aynı zamanda toplum için geçerli kanaatler de oluşturarak etki alanlarını hızla genişletmişlerdir. Tanzimat'ın ilanından itibaren çok sayıda dergi ve gazete Osmanlı Devleti'nde yayın hayatına başladığını gerek ekonomik sıkıntılar gerekse sosyal ve siyasal durumlardan ötürü bir süre sonra yayınlanmasının durduğunu görürüz. Bu çalışmanın esasını oluşturan Tiyatro gazetesi de bu anlamda yayın hayatı bir süre devam ettikten sonra kapanan süreli yayınlar arasındadır. Tiyatro gazetesi, 30 Mart 1874-25 Ekim 1875 tarihleri arasında 105 sayı olarak yayınlanmış bir mizah gazetesidir. Agop Baronyan tarafından çıkarılmış olan Tiyatro gazetesinin Latin harflerine çevrilerek hazırlanmış bir baskısı bulunmadığı için, tez hazırlanırken Millî Kütüphane ve Beyazıt Devlet Kütüphanesi Hakkı Tarık Us Koleksiyonu'nda bulunan eski harfli orijinal nüshalarına başvurulmuştur. Tiyatro gazetesinin içerdiği mizahi metinler ve dönemin sosyal, politik ve kültürel olaylarına yönelik eleştirileriyle dikkat çekmektedir. Bu bağlamda gazete, hem Osmanlı toplumunun sorunlarına dair kamuoyunu bilgilendirmeyi hem de mevcut siyasi ve toplumsal yapıyı eleştirmeyi amaçlarken mizahı bir araç olarak kullanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı dönemin siyasal koşulları da göz önünde bulundurularak mizahın toplumsal ve siyasal işlevini ve Baronyan'ın bu süreçteki rolünü incelemenin yanı sıra, basın tarihi açısından mizah gazetelerinin bu konudaki temel işlevini Tiyatro gazetesi aracılığıyla ortaya koymaktır. Bu sebeple Tiyatro gazetesinin içeriğindeki tüm sayılar yazar, yazı/karikatür ve tarih bakımından indekslenerek ortaya konulmuş ve tematik olarak irdelenmiştir. Elde edilen verilerin tamamı değerlendirildiğinde Tiyatro gazetesinin özelde sadece bir mizah ve eğlence gazetesi olarak değil, aynı zamanda bilgilendirme, öğretme, toplumsal olayları değerlendirme, siyasal durumları eleştirme ve muhalefet etme işlevini taşıyan bir yayın organı olarak görülmesi gerektiği kanaati ortaya çıkmaktadır. Gazetenin içeriği itibarıyla dönemin baskı ortamında bile toplumsal olaylara karşı oldukça duyarlı olması ve olaylara yaklaşımı hem Tanzimat sonrası Türk tarihi bakımından hem de Türk basın tarihi açısından onu önemli bir kaynak hâline getirmekte ve bir belge niteliği kazandırmaktadır.
Özet (Çeviri)
Newspapers and magazines have become very influential since the 19th century, when public opinion began to gain importance. Newspapers and magazines, which became influential in the period's social, political, and economic life, not only reflected the events, lifestyle, and ways of understanding the period in which they were published but also rapidly expanded their sphere of influence by forming valid opinions for society. Since the proclamation of the Tanzimat, many magazines and newspapers were published in the Ottoman Empire. Still, their publication stopped after a while due to economic difficulties and social and political situations. In this sense, the Tiyatro newspaper, which constitutes the basis of this study, is among the periodicals that were closed after a period of publication. Tiyatro is a humor newspaper published for 105 issues between March 30, 1874, and October 25, 1875. Since there is no edition of the newspaper Tiyatro, which was published by Agop Baronyan, translated into Latin letters, the thesis is based on the original copies in old letters in the Hakkı Tarık Us Collection of the Beyazıt State Library and the National Library. The newspaper Tiyatro draws attention with its humorous texts and criticism of the period's social, political, and cultural events. In this context, the newspaper used humor to inform the public about the problems of Ottoman society and criticize the existing political and social structure. One of the main hypotheses of this study is to examine the social and political function of humor and Baronian's role in this process, considering the political conditions of the period, as well as to reveal the primary function of humor newspapers in terms of press history through the Tiyatro newspaper. For this reason, all issues of Tiyatro newspaper were indexed in terms of author, article/cartoon, and date, also analyzed thematically. When all the data obtained are evaluated, it is concluded that Tiyatro newspaper should be seen not only as a humor and entertainment newspaper but also as a publishing organ with the function of informing, teaching, evaluating social events, and criticizing political situations and opposition. In terms of its content, the newspaper's sensitivity to social events and its approach to events, even in the repressive environment of the period, makes it an essential source and a document both in terms of post-Tanzimat Turkish history and the history of the Turkish press.
Benzer Tezler
- Diken Mizah Gazetesi (inceleme?tahlili dizin?seçilmiş metinler ve karikatürler)
The Diken Humor Newspaper (research-text index-selected texts and caricatures)
CENGİZ EKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. AHMET BOZDOĞAN
- Sabah gazetesi (10124-10821 sayılar-inceleme ve seçilmiş metinler)'
Sabah newspaper (10124-10821 issues-study and selected texts )
GÖKHAN YAKUPLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GENÇ OSMAN GEÇER
- Sabah gazetesi (8664-9393 sayılar-inceleme ve seçilmiş metinler)
Sabah newspaper (8664-9393 issues-study and selected texts)
GÖKAY ARDUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GENÇ OSMAN GEÇER
- İstiklâl gazetesi üzerine bir inceleme
A research on İstiklal newspaper
EMİNE TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GENÇ OSMAN GEÇER
- Dersaadet gazetesi inceleme-tasnif-metin
Dersaadet newspaper analysis-clasification-text
AYLİM YILDIRAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. NÂZIM HİKMET POLAT