Ahmedî'nin Dîvânı'nda tevhîd ve nübüvvet
Tawhīd and prophethood in Ahmadī's Dīwān
- Tez No: 897789
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ŞAŞA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Tevhîd ve nübüvvet, İslâm inancının önemli esaslarındandır. Tevhîd, inancın temelini, nübüvvet ise bu temeli tamamlayan ve onun üzerinde yükselen sütunu ifade eder. Bütün ilâhî dinlerde tevhîd ve nübüvvet birbirinden ayrılmayan iki önemli değer olarak kabul görmüştür. İslâm düşünce tarihinde birçok kaynakta bu iki esas, icmâlî veya tafsîlî olarak ele alınmıştır. XIV. yüzyılın ikinci yarısı ile XV. yüzyılın ilk çeyreği arasında yaşamış olan Ahmedî'nin Dîvânı da tevhîd ve nübüvvet bahislerini ihtiva eden edebî eserlerden biridir. Bu çalışmada edebî kimliğiyle öne çıkan Ahmedî'nin Dîvânı'nda özellikle bu iki esasa dair görüşleri tespit edilip ortaya konulmuştur. Bu çalışma, üç temel bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde Ahmedî'nin hayatı ve ilmî kişiliği ele alınmıştır. İkinci bölümde ise kelâm ve Klasik Türk edebiyatı özelinde tevhîd hakkında genel bilgi verildikten sonra Ahmedî'nin tevhîd anlayışı ortaya konulmuştur. Ayrıca kelâm açısından Ahmedî'nin başta tevhîd düşüncesi olmak üzere kullanmış olduğu gâye-nizâm ve temânu delilleri incelenmiştir. Yine şâirin beyitlerde tevhîdi temellendirmede zikretmiş olduğu enfüs ve âfâktaki olay ve olgular ele alınarak değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise Ahmedî'nin nübüvvet anlayışı incelenmiştir. Bu bağlamda nübüvvetin gerekliliği hem genel anlamda hem de Hz. Peygamber'in (s.a.v.) nübüvvetinin ispatı bağlamında ele alınmıştır. Peygamberlerin sıfatları, Hz. Peygamber'in (s.a.v.) örnekliği üzerinden incelenmiştir. Yine bu bölümde başta Hz. Peygamber olmak üzere diğer ülü'l-azm peygamberlerin aklî, hissî ve haberî mû'cizeleri değerlendirilmiştir. Ayrıca nübüvvet bahislerinden olan; isrâ, mi'rac, şefaat, Hz. Îsâ'nın ref'î gibi konulara yer verilmiştir. Nihai olarak Ahmedî'nin ilgili konulardaki görüşleri olabildiğince tespit edilmiş ve birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Tawhid (the oneness of God) and prophethood are fundamental principles of Islamic belief. Tawhid represents the foundation of faith, while prophethood is the pillar that completes and rises upon this foundation. In all divine religions, tawhid and prophethood are accepted as two inseparable values. Throughout the history of Islamic thought, these two principles have been addressed in numerous sources, either summarily or in detail. Ahmedî's Dîwân, a literary work from the late 14th to early 15th century, also contains discussions on tawhid and prophethood. This study identifies and presents Ahmedî's views on these two essential principles, particularly as highlighted in his Dîwân. This study is structured into three main sections. The first section examines Ahmedî's life and scholarly personality. In the second section, after providing a general overview of tawhid within the context of theology (kalam) and Classical Turkish literature, Ahmedî's understanding of tawhid is elucidated. Additionally, the theological arguments used by Ahmedî, particularly the teleological (gaye-nizam) and mutual exclusion (temanu) proofs, are analyzed. The events and phenomena in the inner (anfus) and outer (afaq) realms, mentioned by the poet to substantiate tawhid, are also evaluated. The third section delves into Ahmedî's understanding of prophethood. In this context, the necessity of prophethood is discussed both generally and specifically in relation to the proof of the prophethood of Prophet Muhammad (PBUH). The attributes of the prophets are examined through the example of Prophet Muhammad (PBUH). Furthermore, the rational, sensory, and reported miracles of the major prophets, particularly Prophet Muhammad (PBUH), are evaluated. The section also covers topics related to prophethood, such as the Night Journey (Isra), the Ascension (Miraj), intercession (Shafa'ah), and the ascension of Jesus (PBUH). Ultimately, Ahmedî's perspectives on the relevant subjects have been thoroughly identified and a series of evaluations have been conducted.
Benzer Tezler
- Nevşehirî Sıyâmzâde Hasan Hamdî dîvânı (inceleme-metin)
Nevşehirî Siyâmzâde Hasan Hamdî and his dîvân (examine-text)
FERHAT MAYDA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ KILIÇ
- Türk romanında mistisizm, 1923-1980
Mysticism in Turkish novel, 1923-1980
SEMA NOYAN
Doktora
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENVER TÖRE
- Ahmedî Divanı'nda 1.-50. gazellerin şerhi
The annotation of premier fifty odes of Ahmedi Divan
HAKAN ALPARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. KADİR GÜLER
- Hekim şair Ahmedî Divanı'nda manevî hastalıklar
Spiritual diseases in the Divan of doctor poet Ahmedî
EMİNE ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELEK DİKMEN
- Ahmedî Dîvânı'nda arkaik sözcükler
Archaic vocables in Ahmedî Dîvân
BETÜL ÖLÜRDÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE NUR SIR DÜNDAR