Deprem felaketi sonrası mobil alışveriş niyetini şekillendiren faktörler: Mobil uygulama kabulünün rolü
Factors shaping mobile shopping intentions after an earthquake disaster: The role of mobile app acceptance
- Tez No: 899126
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT FATİH TUNA, ÖĞR. GÖR. ÜZEYİR FİDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Yönetim Bilişim Sistemleri, Management Information Systems
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
Türkiye, aktif fay hatları üzerinde yer alan bir ülke olarak sık sık büyük depremlerle karşı karşıya kalmaktadır. Bu depremler, bireylerin yaşam biçimlerini ve psikolojilerini derinden etkileyerek tüketici davranışlarında önemli değişimlere yol açmaktadır. Bu değişimin alışveriş alışkanlıklarının dönüşümüne zemin hazırladığı görülmektedir. Özellikle, felaket sonrası dönemde fiziksel mağaza hasarları nedeniyle bireyler, alışveriş ihtiyaçlarını karşılamak için çevrimiçi ve mobil alışveriş uygulamalarına yönelmiştir. Bu araştırma, deprem felaketi sonrasında bireylerin mobil alışveriş yapma niyetlerini şekillendiren faktörleri ve bu süreçte mobil uygulama kabulünün rolünü incelemektedir. Araştırmada, kullanıcıların mobil teknolojilerini benimseme ve kullanma niyetlerini ölçmeye yarayan ve Teknoloji Kabul Modelini temel alarak geliştirilen Mobil Teknoloji Kabul Modeli kullanılmıştır. Güvenlik, kullanım kolaylığı, algılanan fayda ve tutum gibi faktörlerin, deprem sonrası dönemde mobil alışveriş yapma niyeti üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Bu bağlamda, çalışmada bu faktörlerin mobil alışverişe yönelmede ne derece belirleyici olduğunu ortaya koymayı amaçlayan hipotezler geliştirilmiş ve bir araştırma modeli oluşturulmuştur. Araştırma, teorik ve uygulama olmak üzere iki temel aşamadan oluşmaktadır. Teorik bölümde, mevcut ikincil kaynaklar kapsamlı bir şekilde incelenmiş, uygulama bölümünde ise birincil veri toplama amacıyla özel olarak tasarlanmış bir anket formu kullanılmıştır. Anket aracılığıyla toplanan veriler, nicel analiz yöntemleri ile işlenerek istatistiksel değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Araştırmanın evreni, depremden en yoğun şekilde etkilenen illerden biri olan Hatay ilinde yaşayan ve depreme maruz kalan 18 yaş üstü tüketicilerden oluşmaktadır. Depremi bizzat deneyimlemiş katılımcılar, can veya mal kaybı yaşamış olup olmadıklarına göre iki gruba ayrılarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler, SPSS programı ile analiz edilmiş ve ölçme aracında yer alan ölçeklerin güvenilirlik ve geçerlilik analizleri yapılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma modelinde aracılık ve düzenleyicilik etkilerini değerlendirmek amacıyla yapısal eşitlik modeli (YEM) kullanılmıştır. Modelin doğruluğunu test etmek için hipotez testlerine ek olarak uyum iyiliği değerleri hesaplanmış ve rapor edilmiştir. Hem can veya mal kaybı yaşayan hem de yaşamayan gruplarda, mobil kullanım kolaylığı ve algılanan faydanın, tüketici güveni ve mobil alışveriş niyeti üzerindeki önemli etkileri ortaya konmuştur. Sonuç olarak, deprem sonrasında tüketicilerin alışveriş yapma biçimlerinin yeniden tanımlandığı, mobil alışverişin benimsenmesinde önemli bir rol oynadığı belirlendi. Mobil teknolojilere olan güven ve kabulünde bir artış gözlemlenmiş olup, bu durum mobil teknolojilerinin acil durumlarda kritik bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Bu bulgular, mobil alışverişin ve mobil teknolojilerin acil durumun kontrolünde nasıl etkili bir araç olabileceğini göstermektedir. Çalışmanın deprem ortamındaki mobil satın alma davranışları hakkında dijital pazarlama alanında akademik yayınlar yapan pazarlama profesyonellerine yönelik teorik ve mobil uygulamalar yoluyla satış yapan işletmelere yönelik pratik katkılar sunması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Turkey, located on active fault lines, frequently faces big earthquakes. These earthquakes deeply affect the lifestyles and psychologies of individuals and lead to significant changes in consumer behavior. It is seen that this change paves the way for the transformation of shopping habits. Due to physical store damage in the post-disaster period, individuals have turned to online and mobile shopping applications to meet their shopping needs. This study examines the factors shaping individuals' mobile shopping intentions after the earthquake disaster and the role of mobile application acceptance in this process. In the study, the Mobile Technology Acceptance Model, developed based on the Technology Acceptance Model, was used to measure users' intentions to adopt and use mobile technologies. The effects of trust, ease of use, perceived usefulness, and attitude on the intention to make mobile shopping in the post-earthquake period are discussed. In this context, hypotheses aiming to reveal the extent to which these factors are determinative in mobile shopping intention have been developed, and a research model has been created. The research consists of two main stages: theoretical and practical. In the theoretical part, existing secondary sources were extensively analyzed, and in the practical part, a specially designed questionnaire form was used to collect primary data. The data collected through the questionnaire were processed using quantitative analysis methods and subjected to statistical evaluation. The population of the dissertation consists of consumers over 18 living in Hatay province, one of the provinces most intensely affected by the earthquake and exposed to the earthquake. The participants who experienced the earthquake personally were divided into two groups and analyzed according to whether they experienced loss of life or property. The data obtained were analyzed with SPSS software, and reliability and validity analyses of the scales in the measurement tool were performed. Correlation analysis was performed to examine the relationships between variables. The research model used the structural equation model (SEM) to evaluate the mediating and moderating effects. In addition to hypothesis tests to test the accuracy of the model, goodness of fit values was calculated and reported. Significant effects of mobile ease of use and perceived usefulness on consumer trust and mobile shopping intention were revealed in both groups with and without loss of life or property. As a result, it was determined that consumers' shopping behavior was redefined after the earthquake, and mobile shopping played an essential role in its adoption. An increase in trust and acceptance of mobile technologies has been observed, which reveals that mobile technologies play a critical role in emergencies. These findings show how mobile shopping and mobile technologies can be an effective tool in emergency control. The study is expected to provide theoretical contributions to marketing professionals who publish academic publications in digital marketing about mobile purchasing behaviors in earthquake environments and practical contributions to businesses that sell through mobile applications.
Benzer Tezler
- Kapalı mekandaki acil durum senaryosunda tahliye alanlarının incelenmesi
Examination of evacuation areas in an indoor emergency scenario
MEHMET RAŞİD ÜÇKARDEŞLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİMMET KARAMAN
- Rl based network deployment and resource management solutions for opportunistic wireless access for aerial networks in disaster areas and smart city applications
Felaket alanları ve akıllı şehir uygulamalarında uçan fırsatçı kablosuz erişim ağları için takviyeli öğrenme tabanlı ağ oluşturma ve kaynak yönetimi çözümleri
MEHMET ARİMAN
Doktora
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERK CANBERK
- Designing an enhanced user authenticated key management scheme for 6G-based industrial applications
6G tabanlı endüstriyel uygulamalar için gelişmiş kullanıcı doğrulamalı anahtar yönetim planı tasarlama
IJAZ UL HAQ DARMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Gelişim ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSARIA KARIM MAHMOOD MAHMOOD
- Resilient ultra dense networks under UAV coverage for disaster management
Afet yönetiminde İHA'lar ile dayanıklı ultra yoğun ağlar
ELİF BOZKAYA
Doktora
İngilizce
2020
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERK CANBERK
- Afet sonrası sahra hastanelerinin yerleşimi için genetik algoritma uygulaması: İstanbul vakası
Using genetic algorithm for locating post-disaster field hospitals: The case of İstanbul
YEŞİM KÖMÜRCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDA UĞURLU