Çocuk korumanın görünmeyen yüzü terk bebekler: Sosyal hizmet vaka yönetim önerisi
The unseen face of child protection: 'Abandoned' infants- proposal for social work case management
- Tez No: 899456
- Danışmanlar: PROF. DR. VELİ DUYAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Sosyal destek, Sosyal hizmet uzmanı, Sosyal hizmet vaka yönetimi, Terk bebek, Tıbbi sosyal hizmet, Social support, Social worker, Social work case management, Abandoned infant, Medical social work
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 311
Özet
Bu araştırma ile tıbbi soysal hizmet uygulamalarının önemli bir parçası olan terk bebek olgusunu öncelikli olarak çocuk koruma kapsamında ele alarak, istenmeyen gebelik sürecinde hem anne hem bebek sağlığının korunması, çocuğun yüksek yararını göz önünde bulundurarak bebeğe ilişkin algılanan risklerin ortaya çıkarılması, anne ve bebeğin sosyal hizmet ihtiyaçlarını, annelerin bu süreçte yaşadıkları zorlukları, annelerin gözünden sürecin nasıl tanımlandığını açığa çıkarmak, algılanan riskler bağlamında nasıl bir sosyal hizmet müdahalesinin planlanması gerekliliğini belirlemenin yanı sıra terk bebek vaka yönetim sürecinde hastanelerdeki farklı uygulamaların önüne geçmek, yaşanan sorunları en aza indirgemek amacıyla Türkiye'de terk bebek vaka yönetimine ilişkin bir model ortaya çıkarmak ve ulusal ölçekte konuya ilişkin bilimsel bilgi eksikliğini gidermek, literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma nitel araştırma deseninde tasarlanmış, nitel yaklaşımlardan biri olan; bireyin davranışlarını doğru anlayabilmek için, onun kendine özgü algılamasını ve yaşantısını bilmemiz gerektiğini savunan olgubilimsel (fenomonolojik) yaklaşım tercih edilmiştir. Araştırmanın öznelerine ulaşmada niteliksel yöntemin bir örnekleme tekniği olan amaçlı örnekleme yöntemlerinden benzeşik (homojen) örnekleme kullanılmıştır. Araştırma kapsamında bir yandan da Tıbbi sosyal hizmet alanında çalışan sosyal hizmet uzmanlarının terk bebek sürecini nasıl yönettikleri, süreçte neler yaşadıkları, hangi durumlarla karşılaştıkları, süreçte yaşanan sorunların neler olduğu açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda; ülke genelinde terk bebek olgusunda hastanelerdeki uygulamaların anlaşılması amacıyla tıbbi sosyal hizmet alanında çalışan sosyal hizmet uzmanlarıyla yüz yüze/online görüşmeler yapılmış, maksimum çeşitlilik örneği ile ülke genelindeki uygulamaların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme formunun kullanıldığı derinlemesine görüşmeler aracılığıyla toplanmıştır. Bu kapsamda Sağlık Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren Ankara Bilkent Şehir Hastanesi Kadın Doğum Hastanesi, Ankara Etlik Zübeyde Hanım Kadın Doğum Hastanesi ve Etlik Şehir Hastanesi Kadın Doğum Hastanesi'nde doğum yapan ve doğum sonrasında çeşitli nedenlerle bebeklerini taburcu etmeyerek hastanede bırakmak durumunda kalan 29 anne ve Ülkemizde farklı coğrafi bölgelerde bulunan Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastanelerde, tercihen kadın doğum hastanelerinde görev yapan 10 sosyal hizmet uzmanı ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Veri analizlerinin yapılması için MAXQDA (2022) programı kullanılmıştır. Araştırma ile bebeğini bırakma durumunda kalan annelerin çoğunluğunun bekar ve boşanmış olduğu, büyük çoğunluğunun düzenli gelir getiren bir işinin olmadığı anlaşılmıştır. Annelerin bebeklerini psikolojik nedenler, sosyal nedenler, ekonomik nedenler, biyolojik nedenlerle bırakmak durumunda kaldıkları, bu süreçte annelerin büyük çoğunluğunun korku, suçluluk, vicdan azabı, çaresizlik, pişmanlık gibi psikolojik, sosyal ve ekonomik sorunlar yaşadığı, geç öğrenmeleri nedeniyle gebeliklerini sonlandıramadıkları, sosyo-ekonomik nedenlerle beslenmelerine yeterince özen gösteremedikleri ve gebelik kontrollerini yaptıramadıkları, bununla birlikte madde kullanımı, kronik hastalık durumu, engelli olan/engelli çocuğu bulunan annelerin hem kendilerine hem de bebeklerine bir şey olacağı endişesi ile gebelik kontrollerini yaptırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Annelerin sosyal destek sistemlerinin yetersiz olması nedeniyle gebeliğin başından beri süreci yalnız yönetmek zorunda kaldıkları, bebeklerin biyolojik babalarının süreç içerisinde neredeyse hiçbir sorumluk almadıkları, ulaşılamaz oldukları ve anneye destek olmadıkları, sosyal destek almaları halinde bebeğin bakımını üstlenebilecekleri bilgisi edinilmiştir. Tıbbi alanda sosyal hizmet uzmanlarının tamamının çalıştıkları hastanelerde terk bebek vakasından konsültasyon sistemi aracılığıyla haberdar edildikleri, süreç yönetiminde öncelikli olarak mesleki bilgi, beceri ve değer temeli çerçevesinde hareket etmeye özen gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır. Sürece ilişkin görüşme ve yazışmaların tamamını kendilerinin gerçekleştirdiği, bebek teslimi sırasında ülke genelinde farklı uygulamaların yer aldığı bilgisi edinilmiştir. Sosyal hizmet uzmanlarının süreç yönetimine ilişkin herhangi bir eğitim almadıkları, konuyla ilgili eğitim ve süpervizyon ihtiyacı duydukları anlaşılmıştır. Bebek terkinin önlenmesine ilişin olarak eğitimin özellikle cinsel eğitimin, sosyal ve ekonomik desteğin, annelerin güçlendirilmesinin önemine dikkat çekmişlerdir. Görüşmelerden elde edilen bulgular literatür bilgisi ile harmanlanarak terk bebek vaka yönetiminde yeni bir sosyal hizmet müdahale yaklaşımı ve/veya hizmet modeli önerilmiştir. Tıbbi sosyal hizmet alanında süpervizyon ve eğitim olanaklarının geliştirilmesine ve daha spesifik ve derinlemesine araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This research aims to prioritize the issue of abandoned infants within the context of child protection, emphasizing the importance of medical social service applications. The primary focus is on safeguarding the health of both the mother and the baby during unwanted pregnancy, revealing perceived risks related to the baby while considering the child's best interests. The study aims to uncover social service needs of both the mother and the baby, explore the challenges faced by mothers during this process, and illuminate how mothers perceive the unfolding events. Additionally, the research seeks to determine the necessity of a social service intervention plan in the context of perceived risks and proposes a model for managing abandoned infant cases in hospitals to minimize issues and contribute to the literature on a national scale. The research adopts a qualitative research design, specifically employing a phenomenological approach, which emphasizes understanding individuals' behaviors by acknowledging their unique perceptions and experiences. Purposeful sampling, a qualitative sampling technique, is employed to reach the subjects of the study. Face-to-face/online interviews were conducted with social work professionals working in the field of medical social services across the country to comprehend the practices related to abandoned infant cases. A total of 29 mothers who had to leave their babies in hospitals for various reasons after giving birth and ten social work professionals working in different geographical regions of Turkey were interviewed in-depth. Data collection involved the use of a semi-structured interview form. The participating hospitals included Ankara Bilkent City Hospital Maternity Hospital, Ankara Etlik Zübeyde Hanım Maternity Hospital, and Etlik City Hospital Maternity Hospital. The analysis of the research data was conducted using the MAXQDA (2022) software. The findings indicate that the majority of mothers who had to leave their babies were single or divorced, and most did not have a stable source of income. Mothers were compelled to abandon their babies due to psychological, socio-economic, and biological reasons. During this process, mothers experienced psychosocial and economic problems such as fear, guilt, remorse, helplessness, and regret. Late recognition of pregnancies was identified as a factor preventing mothers from terminating pregnancies, leading to inadequate prenatal care and nutrition due to socio-economic reasons. Additionally, mothers with substance use issues, chronic illnesses, or those with disabled children expressed concerns about potential harm to themselves and their babies, prompting them to seek prenatal care. Insufficient social support systems led mothers to manage the entire process alone from the beginning of pregnancy. Biological fathers of the babies took almost no responsibility throughout the process, being unreachable and unhelpful. It was revealed that with proper social support, these fathers could contribute to the care of the baby. All medical social work professionals working in the field were informed about abandoned baby cases through a consultation system in the hospitals. They prioritized operating within the framework of professional knowledge, skills, and values in managing the process. The professionals independently handled all communication and correspondence related to the process, and various practices were identified during the baby handover, indicating differing approaches across the country. The research found that social work professionals had not received any training related to process management and expressed a need for education and supervision. Regarding prevention of baby abandonment, the social work professionals emphasized the importance of education, particularly in sexual health, along with social and economic support and empowerment of mothers. Findings from the interviews, combined with literature knowledge, led to the proposal of a new social service intervention approach and/or service model for the management of abandoned infant cases. The study concludes by highlighting the need for the development of supervision and education opportunities in the field of medical social work and calls for more specific and in-depth research on the subject.
Benzer Tezler
- Çocukların dijital ortamda korunması
The protection of children in the dijital environment
BERAT KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukGiresun ÜniversitesiÇocuk Hakları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SERKAN ABDÜSSELAM
- İzmir ilinde üniversite ve eğitim araştırma hastanelerindegörev yapmakta olan çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlıköğrencilerinin otizm spektrum bozukluğu hakkında bilgi,tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of knowledge, attitudes and behaviors ofpediatric health and diseas specialty residents regardingautism spectrum disorder in University and training andresarch Hospitals in İzmir, Turkey
ÖYKÜ YAVUZ KAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZEN KÖSE
PROF. DR. TEZAN BİLDİK
- Sosyal hizmet akademisyenleri ve sosyal hizmet uzmanlarının Türkiye çocuk koruma sistemine ilişkin görüş ve değerlendirmeleri
Opinions and evaluations of social work academics and social workers on Turkey child protection system
RUKİYE KARAVELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyal HizmetHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GAMZE ERÜKÇÜ AKBAŞ
- Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulmasına ilişkin ilamların ve tedbir kararlarının yerine getirilmesi
The enforcement of orders and precautionary decisions regarding child custody and establishing a personal relationship with the child
AYŞENUR PERÇEM
- Çocuklarda febril konvülziyon ve koruyucu tedavi
Başlık çevirisi yok
SEVİLAY ERDOĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1998
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSelçuk ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı