Geri Dön

Okul öncesi dönemdeki özel gereksinimli çocuklarla uygulanan sanat etkinliklerinin çocukların bütünsel gelişimine yansımaları

Reflections of art activities applied with children with special needs in preschool period on the holistic development of children

PDF İndir

  1. Tez No: 899909
  2. Yazar: EMEL ERGİN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK ACER ÇAKAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 787

Özet

Sanat eğitimi, çocuk gelişimiyle çok yakından bağlantılı olan ve çocukları bütünsel olarak destekleyen değerli bir alandır. Sanat eğitiminin çocuklara katkıları özellikle özel gereksinimli (ÖG) çocuklar söz konusu olduğunda daha da önem kazanır. Sanat eğitimi, ÖG çocukların gerçek potansiyellerinin, yaratıcılıklarının ortaya çıkmasına, dolayısıyla seslerinin duyulmasına yardım eder. Bu araştırmada, okul öncesi dönemdeki farklı tanılara sahip ÖG çocukların çeşitli sanatsal ifade biçimlerini tanımalarını, sanat yoluyla kendilerini ifade etmelerini sağlamak ve yaratıcılıklarını ortaya çıkarmak için sanat etkinlikleri hazırlanmış, 60-72 ay arası altı ÖG çocukla 14 hafta boyunca uygulanmıştır. Bu süreç boyunca ÖG çocukların sanatsal ve bütünsel gelişim süreçleri nitel araştırma yöntemi-durum çalışması deseniyle izlenmiştir. Sanat etkinlikleri uygulanırken ÖG çocuklar küçük grup olarak aynı sanat etkinliklerine katılmış ve gelişimleri bir değerlendirme çerçevesine göre (Gelişim Gözlem Formu) değerlendirilmiştir. Ayrıca, ÖG çocukların ebeveynlerinin, okul öncesi ve özel eğitim öğretmenlerinin süreçle ilgili gözlem ve deneyimleri yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla hem araştırma öncesinde hem de araştırma sonunda elde edilmiştir. Araştırma öncesinde, ÖG çocukların sanatsal gelişim açısından evlerinde, sınıflarında ve özel eğitim hizmeti almak için devam ettikleri kurumlarda yetersiz desteklendikleri ve çocukların bu araştırma kapsamında yer verilen sanat teknikleriyle/formlarıyla neredeyse hiç deneyimlerinin olmadığı görülmüştür. Sanat etkinliklerinin uygulanmasıyla birlikte yapılan gözlemler ve çocukların kendilerinden alınan veriye (Kendini İzleme Formu-KİF) göre ise çocukların etkinliklere severek/çok severek katıldıkları, etkinlikler sırasında kendilerini mutlu/çok mutlu hissettikleri ve etkinlikleri yeniden tekrarlamak istedikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca, sanat yoluyla kendilerini ifade edebildikleri ve sanat materyallerini tanıdıkları görülmüştür. Sonuç olarak, ÖG her çocuğun sanatsal gelişimde ilerleme kaydettiği, çalışmadan önceki yetenekleriyle karşılaştırıldığında çeşitli sanatsal tekniklere ilişkin karmaşık bilgileri kavrama ve uygulamada kayda değer ilerlemeler gösterdikleri görülmüştür. Çeşitli sanat etkinlikleri boyunca, ÖG çocukların tipik olarak gelişen akranları gibi kendi bireysel hızlarında sanatsal becerilerinde ilerledikleri açıkça izlenmiştir. Ancak, ÖG çocukların sanatsal gelişimlerinin birbirlerinden farklı olduğu, ince motor becerileri, dikkat süresi ve ilgilerindeki sınırlılıkların çocukların hem sanatsal hem de bütünsel gelişim açısından daha yavaş yol almasına neden olduğu görülmüştür. Dolayısıyla, her çocuğun sanatsal yolculuğuna kendi benzersiz hızında başladığı ve sürdüğü açıkça ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak sanat etkinlikleri, ÖG çocukların sanatsal yeteneklerini geliştirmede önemli bir rol oynamış, aynı zamanda ince motor, bilişsel, sosyal-duygusal, dil, yaratıcılık ve estetik gelişimlerini de desteklemiştir. Araştırmada çocukların sanatsal gelişimiyle ilgili veri elde edilen bir grup ebeveynleridir. Araştırma öncesinde yapılan görüşmelerde, ebeveynlerin sanata karşı olumlu tutum besledikleri, aralarından bazılarının sanatı sadece 'resim yapmak' olarak düşündükleri, ancak tümünün sanata dair derin bir anlayışa sahip olmadıkları görülmüştür. Ayrıca, ÖG çocuklarına okul dışında sanata dair çok sınırlı deneyimler sağladıkları, çocuklarını çoğunlukla 'resim yapmaya' teşvik ettikleri belirlenmiştir. Araştırma sonundaysa tüm ebeveynlerce, uygulanan sanat etkinlikleriyle ÖG çocukların sanatsal gelişimine katkı sağlandığı, çocukların sanatı sevdikleri, ilgi duydukları, sanat beğenisi geliştirdikleri ve sanatın farklı formlarını/tekniklerini tanıyarak kendilerini yaratıcı yollarla ifade edebildikleri dile getirilmiştir. Ayrıca, ÖG çocuklarının yalnızca sanatsal gelişim sağlamadığı, bununla birlikte bilişsel, sosyal-duygusal, dil ve yaratıcılık gelişiminde de ilerleme kaydettikleri ebeveynlerce dile getirilmiştir. Dahası, ebeveynler programın faydalarının kendilerine de uzandığını fark ettiklerini bildirmiş, bununla bağlantılı olarak da çocuklarını ilerleyen dönemlerde 'resim yapmanın çok ötesinde' sanata ilişkin çeşitli çalışmalara dâhil edeceklerini söyleyerek başka ÖG çocukların da benzer fırsatlar elde etmelerini savunmuşlardır. Araştırma öncesinde, ebeveynler gibi ÖG çocukların okul öncesi öğretmenlerinin de sanata yönelik olumlu tutum içinde oldukları, sınıflarında sanat eğitimi yaptıkları, ÖG çocukların bu eğitime katılabilmeleri için çocukların gereksinimlerine uygun çeşitli uyarlamalara başvurdukları belirlenmiştir. Ancak yapılan sanat etkinliklerinde temel olarak boyamaya, kâğıt işlerine, yoğurma maddeleriyle (oyun hamuru) çalışmalara ve atık materyallerle çalışmalara odaklandıkları görülmüştür. Araştırma sonundaysa, sanat etkinliklerinin ÖG çocukların sanatsal becerilerini geliştirmede önemli ölçüde yardımcı olduğunu ve çocukların bilişsel, ince motor beceriler, sosyal-duygusal, dil ve yaratıcılık gelişimlerine de katkıda bulunduğunu bildirmişlerdir. Araştırmadaki ÖG çocuklarla çalışan özel eğitim öğretmenlerinin ise araştırma öncesinde sanatı, yaratıcılık ve hayal gücü kullanımıyla ilişkilendirdikleri ve bilişsel beceriler için bir kolaylaştırıcı ajan olduğunu düşündükleri belirlenmiştir. Ayrıca, sanatın ÖG çocukları tanıma sürecinde etkili bir rol üstlendiği ve çocukların kendini ifade etmesinin bir başka yolu olduğu dile getirilmiştir. Bunun yanı sıra, sanatın ÖG çocuklara keyif verici özelliği olduğu, sanat etkinliği uygularken ÖG çocukların düzeylerine uygunluğunu dikkate aldıkları ve gerektiğinde yardım türlerine başvurdukları bildirilmiştir. Buna karşın, özel eğitim öğretmenlerinin %40'ının sanat eğitimini önemli bulsa da ÖG çocukların Bireysel Eğitim Planlarında sanat etkinliklerine yer vermedikleri ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca, birlikte çalıştıkları ÖG çocukların ebeveynlerinin sanat eğitiminden çok akademik becerilere öncelik verdiğini gözlemledikleri için değişim arzusunu dile getirmişlerdir. Araştırma sonundaysa, sanat etkinliklerinin ÖG çocukların sanatsal gelişimi üzerinde olumlu katkısı olduğu ve bilişsel, sosyal-duygusal ve dil gelişimlerinde gözle görülür iyileştirmeler sağladığı bildirilmiştir. Sonuç olarak araştırmadaki tüm veri, sanat eğitiminin ÖG çocuklar için kapsamlı bir destek sistemi olarak hizmet ettiğini vurgulamıştır.

Özet (Çeviri)

Art education is a valuable area for the holistic development of children, which is closely linked to child development. The daily contributions of art education are especially important when it comes to children with special needs (CSN). Art education helps to reveal the true potential and innovations of CSN and thus to make their voices heard. In this study, art activities were prepared and implemented with six CSN with different diagnoses in the preschool aged 60-72 months for 14 weeks in order to enable them to recognize various artistic forms of expression, to express themselves through art, and to reveal their creativity. During this process, the artistic and holistic development of CSN were monitored with the qualitative research method-case study design. While the art activities were implemented, CSN participated in the same art activities as a small group and their development was evaluated according to an evaluation framework (Development Observation Form). In addition, the observations and experiences of CSN's parents, preschool and special education teachers regarding the process were obtained both before and at the end of the research through semi-structured interviews. Before the study began, it was observed that the CSN were insufficiently supported in terms of artistic development at their home, in their preschool classes and in the institutions they attended to receive special education services and that they had almost no experience with the arts techniques/forms included in this study. According to the observations made with the implementation of the art activities and the data obtained from the children themselves (Self-Monitoring Form-SMF), it was observed that they participated in the activities with pleasure/very pleasure, felt happy/very happy during the activities and wanted to repeat the activities again. Additionally, it has been observed that they can express themselves through art and recognize art materials. As a result, it was seen that each CSN made progress in their artistic development, and that they showed significant progress in comprehending and applying complex information related to various artistic techniques when compared to their abilities before the study. It was clearly seen that the CSN progressed in their artistic skills at their own individual pace, like their typically developing peers throughout the various art activities. However, it was observed that the artistic developments of the CSN differed from each other and limitations in fine motor skills, attention span and interests cause CSN children to progress more slowly in terms of both artistic and holistic development. Therefore, it has become clear that each child begins and continues their artistic journey at their own unique pace. In conclusion, art activities have played an important role in developing the artistic talents of CSN and have also supported their fine motor, cognitive, social-emotional, language, creativity and aesthetic development. In the study, one group from which data on children's artistic development obtained was their parents. In the interviews conducted before the research, it was seen that the parents had a positive attitude towards art, some of them thought of art only as 'drawing', but not all of them had a deep understanding of art. It was also determined that they provided very limited experiences of art to their CSN outside of school, and they mostly encouraged their children to 'draw'. At the end of the study, all parents stated that the art activities contributed to the artistic development of their children, that the children loved and were interested in art, developed an appreciation for art, and were able to express themselves in creative ways by getting to know different forms/techniques of art. In addition, the parents said that their children not only developed artistically, but also made progress in their cognitive, social-emotional, language and creativity development. Furthermore, the parents reported that they realized the benefits of the program extended to them, and in connection with this, they stated that they would include their children in various art-related activities 'far beyond painting' in the future, and advocated that other CSN should have similar opportunities. Before the study began, it was determined that, like parents, preschool teachers of CSN also had positive attitudes towards art, they provided art education in their classes and applied various adaptations according to the needs of CSN to ensure their participation in these practices. But that they mainly focused on painting, paper crafts, working with kneading materials and working with waste materials in art activities. At the end of the study, they reported that art activities significantly helped CSN to develop their artistic skills and contributed to their cognitive, fine motor, social-emotional, language and creativity development. It was determined that the before the study special education teachers in this study working with CSN associated art with creativity and the use of imagination and thought that it was a facilitating agent for cognitive skills. It was also noted that art played an effective role in the process of getting to know CSN and that it was another way for children to express themselves. In addition, it was stated that art provides pleasure to CSN, that they take into consideration the appropriateness of CSN when implementing art activities and that they seek prompting techniques when necessary. On the other hand, 40% of them find art education important but do not include art activities in the Individual Education Plans of CSN. In addition, they expressed their desire for change because they observed that the parents of CSN they worked with prioritize academic skills rather than art education. At the end of the study, it was reported that art activities had a positive contribution to the artistic development of CSN and that it provided visible improvements in their cognitive, social-emotional and language development. In conclusion, all the data in the study emphasized that art education serves as a comprehensive support system for CSN.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    753106

    Yaratıcı Çocuk Özellikleri Ölçeği'nin geçerlik-güvenirlik çalışması ve 48-72 aylık çocukların yaratıcı özellikleri ile liderlik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The validity-reliability study of the The Creative Student Characteristics Questionnaire and investigation of the relationship between creative characteristics and leadership features of children aged 48-72 months

    BEDİA DENLİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CANAN YILDIZ ÇİÇEKLER

  2. Tez No

    629432

    Okul öncesi dönem çocukların beslenmesine yönelik örnek animasyon filmi üretimi

    Production of animation film for preschool child nutrition

    ALİ AYCAN GÜRBÜZ

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Beslenme ve DiyetetikEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. ŞİRİN ŞENGEL

  3. Tez No

    868360

    Erken çocukluk döneminde öğretimsel uyarlamalara yönelik öğretmen eğitim programının geliştirilmesi

    Development of a teacher training program for instructional adaptations in early childhood

    SİNEM İPEK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesi

    Okul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYPERİ DİKİCİ SIĞIRTMAÇ

  4. Tez No

    230596

    Okulöncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen ve ebeveyn tutumları ile kaynaştırma eğitimi uygulanan sınıflarda akran ilişkilerinin incelenmesi

    Teachers' and parents' attitudes toward inclusion in preschool period and investigation of peer relationship in inclusion classrooms

    HÜLYA ÇULHAOĞLU İMRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. AYPERİ DİKİCİ SIĞIRTMAÇ

  5. Tez No

    671579

    Okul öncesi dönemde özel gereksinimli bireylere yönelik farkındalık eğitiminin etkililiği

    The effectiveness of awareness training for individuals with special education needs in the pre-school period

    SÜMEYRA KAPSIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimTrakya Üniversitesi

    Engelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YEŞİM FAZLIOĞLU

Geri Dön