Câhiz'ın Kitâbu'l-Hayevân isimli eseri üzerine antropolojik ve teolojik inceleme
Anthropological and theological analysis of Cahiz's Kitab'ul-Hayevan
- Tez No: 900232
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Din, Anthropology, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 235
Özet
Abbasîler döneminin önde gelen düşünürlerinden olan Câhiz adab tarzında yazan bir kelâmcıdır. İlimlerin teşekkül edilmeye başlandığı bir dönem olsa da sorulan soruların ve dönemin ihtiyacı bağlamında yöntemlerin tam olarak oluştuğunu söylemek mümkün değildir. Böylesi bir geçiş döneminde yaşayan Câhız çeviriler döneminde yaşaması sebebiyle de pek çok metne hakimdir. Bu nedenle yaşadığı dönemin sosyo-kültürel şartları doğrultusunda hayvanları ve canlıları ele aldığı bir hayvanlar kitabı yazmıştır. Burada kelâmdan zoolojiye, çeviribilimden hadislere kadar pek çok farklı disiplinden ve konudan bahsettiğini görmek mümkündür. Onun bu ilgisinin hayvanlarla ilgili eserler arasında tuttuğu yer ve önemini kelâm açısından inceledik. Câhiz'ın hayvanlara yönelik bu çalışmasının zoolojik sayılıp sayılamayacağı ve onun bu görüşleri nedeniyle evrimci bir düşünür olarak kabul edilip edilemeyeceği üzerinde durduk. Çalışmamız boyunca özellikle Batılı düşünürlerin Câhız'ı nasıl ele aldığı ile ilgilendik. Çünkü Câhız özellikle on sekizinci yüzyıl edebi formunun da bir nevi öncüsü olduğundan hakkında pek çok çalışma yapılmasına rağmen ilmi değeri hak ettiği şekilde ortaya konamamıştır. Bu bağlamda interdisipliner bir yöntem izledik.
Özet (Çeviri)
Al-Jahiz, one of the prominent thinkers of the Abbasid era, was a theologian who wrote in the adab (literature) style. Although this period marked the beginning of the formation of various sciences, it is not possible to say that the methods in response to the questions and needs of the time had fully developed. Living in such a transitional period, Al-Jahiz was familiar with many texts due to the era of translations in which he lived. Consequently, he wrote a book on animals, addressing both animals and living beings, in line with the socio-cultural conditions of his time. In this work, it is possible to see discussions on various disciplines and topics ranging from theology to zoology, translation studies to hadiths. We have examined the place and importance of his interest in animals in terms of theology within the context of his works on animals. We focused on whether Al-Jahiz's work on animals can be considered zoological and whether his views qualify him as an evolutionist thinker. Throughout our study, we were particularly interested in how Western thinkers have approached Al-Jahiz. Despite being a kind of precursor to the eighteenth-century literary form and having numerous studies conducted about him, his scientific value has not been adequately recognized. In this context, we adopted an interdisciplinary approach.
Benzer Tezler
- Câhız'ın tabiat felsefesinde evrimin imkânı
The possibility of evolution in al-Jāḥiẓ's natural philosophy
VEYSEL ELİŞ
Doktora
Türkçe
2023
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN ERDEMCİ
DOÇ. DR. MUSTAFA YAVUZ
- Teistik evrimde anakronizm sorunu: Câhız ve İbn Miskeveyh örneği
The problem of anachronism in the theistic evolution: The case of al-Jahiz and Ibn Miskawayh
ASIM KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP ALPYAĞIL
- Cahız'ın mizacla ilgili görüşlerinin kelam açısından değerlendirilmesi
An evaluation of Jahız's views on temperament from the perspective of kalam
EMİNE BAYIR
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET İLHAN
- İslam tarihinin ilk dönemlerinde veteriner hekimlik faaliyetleri (Hicri I-III. /Miladi VI-IX. yüzyıllar)
Veterinary practices in the early islamic history (Hijri I-II. /Miladi VI-IX. centuries
TUĞBA VELİOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
DinOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN YILMAZ
- Ümeyye b. Ebü's-Salt ve şiirindeki dini motifler
Umayya b. Abi'l-Salt and the religious motifs in his poetry
NERMİN SOFUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONER GÜNDÜZÖZ