منهج القاشاني في تفسيره حقائق التأويل في دقائق التنزيل
Abdürrezzâk el-Kâşânî'nin 'Hakāiku't-te'vîl fî Dekāiki't-tenzîl' adlı tefsirinin metodu / The methodology of Abdul Razzaq al-Qashani's tafsir 'Haka'iq al-Tawil fi Daqa'iq al-Tanzil'
- Tez No: 900752
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMED İSA YÜKSEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu araştırma, Abdürrezzak el-Kâşânî'nin (736/ 1336)“Hakāiku't-Te'vîl Fî Dekāiki't-Tenzîl”adlı eserindeki metodunu incelemektedir. Tefsir ilminin ve tasavvufun önde gelen âlimlerinden biri olan Kâşânî, İlhanlı Devleti döneminde, VII. yüzyılın ikinci yarısı ile VIII. yüzyılın ilk yarısı arasında yaşamıştır. Devlete yakın olup, bazı eserlerini dönemin veziri Gıyâseddin Muhammed el-Hemzânî'nin önerisiyle yazmış, ilmî müktesebatı nedeniyle âlimlerin ilgisini çekmiştir. Tefsir ve hadis ilimlerini tahsil ettikten sonra aradığı derinliği bulamayan Kâşânî, tasavvufu anlamaya yönelmiş ve bu amaçla dönemin tasavvuf ve irfan âlimlerinin izinden giderek Bağdat'a seyahat etmiştir. Kâşânî'nin,“Teʾvîlü'l-Kurʾân”adlı eseri işârî tefsir alanında önemli bir kitap ve kaynak sayabileceğimiz çok ehemmiyetli bir eser olarak bizlere bırakmıştır. Ancak müellif bu eserde işarî manalara odaklandığı için eserin metodu ve tefsirle ilgisi geniş çapta tartışılmıştır. Ancak Kâşânî'nin“Teʾvîlü'l-Kurʾân”adlı eseri“Hakāiku't-Te'vîl”adlı eserin bir özeti sayılabilir. Bununla birlikte“Hakāiku't-Te'vîl”, hem zahir hem batın manaları bir arada içermesine rağmen“Teʾvîlü'l-Kurʾân”eseri kadar tanınmamıştır. Bu nedenle Kâşânî'nin“Hakāiku't-Te'vîl fî Dekāiki't-Tenzîl”adlı eserinde takip ettiği metodu alana tanıtmak ehemmiyet arz etmektedir. Bu çalışma, Kâşânî'nin zahir ve batın tefsirleri nasıl birleştirdiğini ve Kâşânî'de asıl olanı, takip ettiği metodu, dil, gramer, belagat, tefsir ve te'vil yaklaşımını, tefsirinin rivayet veya dirayet esaslı olup olmadığını ve Kur'an ilimlerinden nasıl yararlandığını açıklamayı amaçlamaktadır. Bu nedenle Kâşânî'nin metodunu incelemek için tümevarım ve analitik yöntemi benimsedik. Araştırmamızın birinci bölümünde, Kâşânî'nin yaşadığı dönemin siyasi ve ilmî gelişmeleri inceledik; ardından yazarın hayatını, hocalarını, talebelerini, kitaplarını ve“Hakāiku't-Te'vîl”adlı eserin Kâşânîye aidiyetini, biyografi ve tabakat alimlerinin görüşlerine dayanarak tespit ettik. İkinci bölümde, Kâşânî'nin beş bölüme ayırdığı tefsirinde her bir ilmi tarihsel gelişimi içerisinde alanda yazılmış en önemli eserler eşiğinde inceledik. Bu minvalde“Hakāiku't-Te'vîl”'den örnekler vererek tespitlerimizi temellendirmeye çalıştık. Üçüncü bölümde ise, yazarın Ulûmü'l-Kur'ân'da kullandığı metodu inceledik. Bu bağlamda müfessirin ihtiyaç duyduğu ve müellifin geniş bir şekilde değindiği ilimleri zikrettik. Neticede Kâşânî'nin tefsirde asıl yaklaşımın zahiri anlam olduğu, batınî anlamı ise ikincil ve ilahi bir ilham olarak kabul ettiği; zahir bölümünde Zemahşerî ile aynı görüşte olup onun mutezilî fikirlerine muhalefet ettiği sonucuna vardık.
Özet (Çeviri)
This research explores the methodology of Abdul Razzaq al-Qashani (736 AH / 1336 AD) in his book“Haqa'iq Al-Tawil fi Daqa'iq Al-Tanzil.”Al-Qashani, one of the foremost scholars of exegesis and Sufism, lived between the latter half of the 7th century and the first half of the 8th century during the Ilkhanate period. He was closely associated with the state and authored some of his works at the behest of the vizier of his time, Ghiyath al-Din Muhammad al-Hamadani. Al-Qashani attracted the attention of scholars due to his vast knowledge. After studying exegesis and Hadith without finding his desired depth, he delved into understanding Sufism and followed the masters of his time, traveling to Baghdad for this purpose. Al-Qashani left a significant legacy in exegesis, most notably his book“Ta'wilat Al-Qur'an.”His methodology in this book has been widely discussed, particularly for its focus on allegorical meanings. However,“Ta'wilat Al-Qur'an”is an abridgment of“Haqa'iq Al-Tawil.”The latter combines both exoteric and esoteric interpretations, yet it has not received the same recognition as“Ta'wilat Al-Qur'an.”Hence, encouraged by some scholars, I have undertaken the study of al-Qashani's methodology in“Haqa'iq Al-Tawil fi Daqa'iq Al-Tanzil”to contribute to its recognition and attract scholarly attention. This study aims to elucidate how al-Qashani integrated exoteric and esoteric interpretations, his fundamental principles, his approach to language, grammar, rhetoric, exegesis, and interpretation, whether his exegesis is based on narration or insight, and how he utilized Qur'anic sciences as a tool in interpretation. We adopted the inductive and analytical method in studying his methodology. In the first chapter, we examined his era politically and intellectually, his life, upbringing, teachers, students, and works, and verified the attribution of this book to him based on the statements of biographers and class scholars. In the second chapter, we conducted a historical study of each science into which al-Qashani divided his exegesis, highlighting the most important books written in each field, and then analyzed his methodology by citing examples from“Haqa'iq Al-Tawil.”In the third chapter, we studied his approach to Qur'anic sciences, mentioning the most critical sciences needed by the exegete, which al-Qashani extensively discussed. We concluded the study with the main findings and recommendations, including that al-Qashani's primary approach is exoteric, with the esoteric being supplementary and considered divine inspiration. His method in the exoteric aspect follows that of al-Zamakhshari, differing from al-Zamakhshari's Mu'tazilite doctrine.
Benzer Tezler
- منهج العمران في الحضارة الإسلامية وأهميته في تحقيق الاستقلال الاقتصادي
İslam medeniyetinde şehirleşme modeli ve bunun ekonomik bağımsızlık açısından önemi
ALİ OSMAN
Doktora
Arapça
2024
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EŞREF DEVABE
- مَنهَجُ الغَرقَاوِيُّ فِي مُشكِلِ القُرآنِ مِن خِلالِ مَخطُوطَتِه'كَشفُ النِّقَابِ والرَّان عَن وُجُوهِ مُخدَّرَاتِ أَسئِلةٍ تَقَعُ فِي بَعضِ سُوَرِ القُرآن'لأَحْمَد بن أَحْمَد بن عبد الرحمن بن مُحَمَّد الفيوم, المصري الغرقاويدراسةً وتحقيقاً
El-Garkavi'nin keşfu'n-nikab ve'r-ran an vucuhi muhadderati es'iletin tekau fi ba'dı suveri'l-kur'an adlı eserindeki müşkilu'l-kur'an yöntemi: Dirase ve tahkik
SAAD ESAD MUHAMMED
- منهج السلمي في تفسيره
Sülemi ve tefsir yöntemi - A sulamy approach to interpretation
AZAD AZİZ BRAIM
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GIYASETTİN ARSLAN
- منهج الإمام الماتريدي في تفسير قصص القرآن الكريم نموذجا (سورة يوسف)
Yûsuf Sûresi bağlamında Mâtürîdî'nin Kur'ân kıssaları tefsir metodu
ABDÜLGAFFAR EMİN
Yüksek Lisans
Arapça
2025
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED İSA YÜKSEK
- منهج الاستنباط من القرآن الكريم عند سعيد النورسي في رسائل النور
Risa'il Al-Nur'da Saeed Al-Nursi'ye göre Kur'an-ı Kerim'den istinbat yöntemi
HAYDER KHALEEL
Doktora
Arapça
2012
DinAl-Iraqia UniversityTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH HASAN ALHADİSİ