İstanbul vezneciler semtinde Osmanlı dönemine ait yok olan mimari eserler
Vanished architectural works from the Ottoman period in the vezneciler district of İstanbul
- Tez No: 900886
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NESRİN ÇİÇEK AKÇIL HARMANKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık ve Yapılı Çevre Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Vezneciler, İstanbul'un Fatih'e bağlı Eminönü ilçesinde, Şehzadebaşı ile Beyazıt Meydanı arasında bulunan bir Osmanlı dönemi semtidir. Tarihi Yarımada'nın kültürel miras açısından değerli bir bölgesinde, anıtsal camileri olan Süleymaniye, Laleli, Beyazıt semtlerinin arasında konumlanmaktadır. Fetih sonrası imar hareketleriyle gelişen, sahip olduğu mimari eserlerle ve kurulan mahalleleriyle bir semt haline gelerek Osmanlı kimliği kazanan Vezneciler, mimarlık tarihi açısından bakıldığında, bugüne ulaşan veya ulaşamayan mimari mirasıyla oldukça önemlidir. Ancak bölgede yapılan akademik çalışmalar yetersiz olup, bu çalışmalarda Vezneciler, bir semt olarak tanımlanmadığı gibi sınırları da tariflenmemiştir. Vezneciler, bugüne kadar yangın ve depremlere maruz kalmış, mimari yapılar zarar görmüştür. Bu afetler ile 20. yüzyılda İstanbul'da uygulanan imar planları sebebiyle semtte bulunan pek çok Osmanlı eseri yok olmuştur. Bu çalışma, Vezneciler 'in sınırlarının belirlenmesi, barındırdığı Osmanlı dönemine ait yok olan mimari eserlerin ortaya çıkartılması ve bu sayede yapıların semt kimliğindeki rolleri ile mimarlık tarihi açısından önemi ortaya çıkartılarak literatüre kazandırılması amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak çalışmada, Vezneciler semtinin Osmanlı Dönemi'ne ait yok olan mimari mirası incelenmiştir. Araştırılan yapı tipleri 15.-18. yüzyıllar arasında inşa edilmiş ibadet yapıları, türbe ve hazireler, eğitim yapıları ve su yapıları ile sınırlandırılmış, bu yapıların konumu, tarihi ve mimari özellikleri ele alınmıştır. Bu kapsamda, Vezneciler semtinin sınırları, eski İstanbul haritaları, literatür, dijital kaynaklar taranarak tespit edilmiş ve semtin genel özellikleri, konumu, tarihçesi, sosyal ve ekonomik yapısı ile tanıtılmış, yok olan mimari eserlerin ada ve parselleri fotoğraflanarak günümüzdeki konumları belgelenmiştir. Semtin geçirdiği değişimler, Antik Dönem, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri şeklinde ele alınarak incelenmiştir. Yapıların banilerine, inşa ve yıkım tarihlerine, inşa dönemlerine, türlerine ait veriler grafik ve tablolar ile karşılaştırılarak çıkarımlarda bulunulmuştur. Çalışmanın mimarlık tarihi literatürüne bir semt kazandırması ve gelecekte Vezneciler'de yapılacak rekonstrüksiyon ve ihya çalışmalarına altlık oluşturması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
Vezneciler is an Ottoman period district located between Şehzadebaşı and Beyazıt Square in the Eminönü district of Fatih, Istanbul. In a valuable region of the historical peninsula in terms of cultural heritage, the monumental mosques Süleymaniye, Laleli, Beyazıt are located among the districts. Vezneciler who gained Ottoman identity by developing with the post-conquest zoning movements and becoming a neighborhood with the architectural works and established neighborhoods are very important with the architectural heritage that reaches or does not reach today in terms of architectural history. However, academic studies in the region are inadequate and Vezneciler has not defined as a neighborhood and its boundaries have not been described in these studies. Vezneciler have been exposed to fires and earthquakes so far, and their architectural structures have been damaged in these disasters. Due to these disasters and the zoning plans implemented in Istanbul in the 20th century, many Ottoman works in the neighborhood have been destroyed. This study is intended to determine the boundaries of the Vezneciler, to reveal the destroyed architectural monuments of the Ottoman period and thus to bring to the literature the importance of the structures in terms of architectural history with their role in the district identity. For this purpose, the destroyed architectural heritage of the Vezneciler was examined. The types of structures investigated were limited to worship structures, shrines and mazes, educational structures and water structures built between the 15th-18th centuries, and the location, history and architectural features of these structures were discussed. In this context, the boundaries of the Vezneciler district, old Istanbul maps, literature, digital resources were determined by scanning and introduced with the general characteristics, location, history, social and economic structure of the district, and, the present-day locations of the destroyed architectural monuments by photographing the islands and parcels have been documented. The changes that the district underwent were examined in the form of the Ancient Period, Byzantine, Ottoman and Republican periods. Data belonging to the structures, construction and demolition dates, construction periods and types were inferred by comparing them with graphs and tables. It is aimed that the study will give a neighborhood to the architectural history literature and create a subordinate to the reconstruction and reconstruction works to be done in the Vezneciler in the future.
Benzer Tezler
- Kent arkeolojisinde arkeojeofizik uygulamalar: Geç roma dönemi Beyazıt Vezneciler bazilika alanı
Archeogeophysical applications for urban archeology: Late roman period, Beyazit-Vezneciler basilica area
HAZEL DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FETHİ AHMET YÜKSEL
- İstanbul Arkeoloji Müzeleri Yenikapı, Sirkeci, Vezneciler Metro-Marmaray kazılarında bulunan Geç Antik dönem takı ve aksesuarlar
Late Antique jewelry and personal ornaments found at the excavations of the Istanbul Archaeological Museums at Yenikapı, Sirkeci and Vezneciler
GÜLBAHAR BARAN ÇELİK
Doktora
Türkçe
2023
ArkeolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KOÇEL ERDEM
- İstanbul'da yükseköğrenim gören öğrenciler örneğinde sosyal sermaye - siyasal katılım ilişkisi
The relationship between social capital and political participation: The case of university students in İstanbul
HAMID EBRAHIMI
- İstanbul'un eski ahşap evleri ve civarındaki betonarme binaların hava, toprak ve yapı malzemelerindeki radon, radyum konsantrasyonlarının tayini ve kıyaslaması
Evaluation and comparison of radon, radium concentrations in the air, soil and construction materials of old frame houses and concrete buildings surrounding them in İstanbul
GÜLLÜ AKDAĞ SEZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA AKDENİZ
- İstanbul Tarihi Yarımadadaki 18.yüzyıl külliyeleri ve Kaptan-ı Derya İbrahim Paşa Külliyesi restorasyon önerisi
Restoration proposal of 18Th century Complexes And Kaptan-i Derya Ibrahim Pasha Complex in the Historical Peninsula Of Istanbul
SAADET ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİNE ESMER