Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndeki 1991 numaralı Nizâmî Hamsesi'nin minyatürleri
The miniatures of the Khamsa of Nizami numbered 1991 in the Museum of Turkish and Islamic Art
- Tez No: 901377
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADRİYE FİGEN VARDAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Crafts, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Nizâmî-i Gencevî, Hamse, TİEM, Akkoyunlu, Safevî, Minyatür Sanatı, Şiraz-Türkmen Minyatür Üslubu, Nizami Ganjavi, Khamsa, The Turkish and Islamic Art Museum, Aq qoyunlu, Safavid, Miniature Painting, the Shiraz-Turkmen Style
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 277
Özet
Bu tezde konu edilen Hamse-i Nizâmî yazması 1991 numarasıyla Türk İslam Eserleri Müzesi Kütüphanesi yazma eserler koleksiyonunda korunmaktadır. Eser, 1487-1508 yılları arasında, Şiraz'da Mün'ime'd-Din el-Evhadî tarafından istinsah edilmiştir. Yazma üzerinde III. Ahmed mührü, Pertevniyal Vâlide Sultan vakıf mührü ve İslâm Vakıfları Müzesi mührü yer almaktadır. Buna göre 1700'lü yıllardan itibaren seyri takip edilebilen yazmanın İstanbul'a nasıl ve ne zaman geldiği bilinmemektedir. Yazma, 34x19 cm ölçülerinde olup 356 varaktan meydana gelmektedir. Dili Farsça olan metin, tâ'lik hatla, 4 sütun ve 21 satır hâlinde yazılmıştır. Eserde Şiraz-Türkmen üslubunda üretilmiş otuz bir minyatür yer almaktadır. Üç sanatkâr tarafından tasvir edildiği düşünülen yazmada, musavvir amel-i 'Abdü'r-rezzak yazılı bir musavvir kaydı olduğu görülmektedir. Siyah deri kaplamalı ciltli Hamse-i Nizâmî'nin 1b ile 2a sayfalarının tamamı, bölüm başlıkları ile mesnevi başlıkları, sayfa 355b'deki metin araları ve sayfa 356a'da bulunan ketebe kaydı, müzehheptir. Bu çalışmada, Akkoyunlu Türkmen devrinden Safevî devrine geçişte üretilen Hamse-i Nizâmî'nin cilt ve tezhipleriyle beraber, otuz bir minyatür sahnesi üslup özellikleri dikkate alınarak incelenmiş ve çalışmada, çağdaş Osmanlı minyatürlerinden belirli örnekle ile karşılaştırma yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Khamsa of Nı̇zami manuscript discussed in this thesis is included in the manuscript collection of the Turkish Islamic Arts Museum Library with the number 1991. The manuscript was copied by Mun‛im al-Dīn al-Awḥadī in Shiraz between 1487-1508. The manuscript bears the seal of Sultan Ahmed III, the endowment seal of Pertevniyal Valide Sultan, and the seal of the Museum of Islamic Foundations. According to this, it is unknown how and when the manuscript arrived in Istanbul, but its journey can be traced back to the 1700s. The manuscript is 34x19 cm in size and consists of 356 folios. The text, written in Persian, is written in tâ'liq script, four columns, and 21 lines. The manuscript contains thirty-one miniatures produced in the Shiraz-Turkmen style. It is thought that the manuscript was illustrated by three artists, with a notation of“musavvir amel-i 'Abdü'r-rezzak”suggesting the involvement of a particular artist. All pages 1v and 2r of the black leather bound the Khamsa of Nı̇zami, the chapter titles and masnavi titles, the text breaks on page 355v and the colophon on page 356r are gilded. In this study, the bindings and illuminations of the Khamsa of Nı̇zami produced during the transition from the Aq qoyunlu Turkmen period to the Safavid era were examined alongside thirty-one miniature scenes, taking into account stylistic features, and a comparison was made with the available contemporary Ottoman miniatures.
Benzer Tezler
- Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndeki 192 numaralı mushafın tezhip özellikleri
Discussion features of the Qur'an no.192 in the Turkish and Islamic Art Museum
FUNDA ARI KARAKAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. GÜLNUR DURAN
- Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndeki tekstil malzemelerinin konservasyonu ve sergilenmesi -Sergide yer alan halıların durumlarının ve çevre koşullarının saptanması-
The Conservation and exhibition of textiles in the Turkish and Islamic Arts Museum -Determine the conditions of carpets an exhibition and the environmental (museum) conditions
ELVAN ORAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN ENEZ
- Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndeki XVI. yüzyıl Safevî dönemi mushafların zahriye tezhibinde sayfa düzeni
Page layout in the zahriye illumination of the XVI. century Safavid period mushafs in the Museum of Turkish and Islamic Arts
ŞEYMA ALTIPARMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. GÜLNUR DURAN
- Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndeki 1983 numaralı Firdevsi Şehnamesi minyatürleri
Firdawsi Shahnameh miniatures with 1983 Number in Museum of Turkish and Islamic Works
YUNUS TÜRKŞAD YEGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLSEN BAŞ