Sağlığın ekonomi politiği: Farklı refah devletlerinde sağlık sistemlerinin karşılaştırılması
Political economy of health: Comparison of health systems in different welfare states
- Tez No: 901872
- Danışmanlar: PROF. DR. NACİ TOLGA SARUÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Sağlık hizmetleri geçmişten günümüze pek çok değişime uğramıştır. Kapitalizme geçişle birlikte sağlık hizmetleri alınıp satılan bir metaymış gibi piyasa sistemi içerisine yerleştirilmiştir. Sağlığın meta olarak piyasada var olmasının en temel sebebi sağlık piyasalarının artı değer yaratarak kapitalistlerin kârını maksimize etmesidir. Artı değer işçinin üretim sürecinde yarattığı katma değerden hakkı olanı alamadığında ortaya çıkmaktadır. Başka bir deyişle artı değer, işçilerin üretim sürecinde yarattığı katma değerin kapitaliste sunduğu emek gücünün mübadele değerinden büyük olmasıyla ortaya çıkmaktadır. Sağlık hizmetlerinin yaşamsal bir faaliyet olmasından dolayı bu hizmetler ertelenemeyen ve ikame edilemeyen hizmetlerdir. Ancak kâr güdüsüyle hareket eden sağlık piyasaları, birikimin devamlılığını sağlamak amacıyla toplumun tümünü sağlıklı kılmak yerine bu hizmetleri yalnızca ödeme gücü yeterli olan bireylere sunmaktadır. Ödeme gücü yetersiz olan bireyler ise bu yaşamsal hizmetlerden dışlanmaktadır. Bu noktada sağlık hizmetlerinin piyasa sistemi içerisinde toplumun ne kadarının ihtiyacını karşıladığı sorusu önem kazanmaktadır. Tez çalışmamda Esping Andersan'ın 1990 yılında“The Three Worlds of Welfare Capitalism”adlı çalışmasında yaptığı Liberal, Muhafazakâr ve Sosyal Demokrat refah rejimi olmak üzere üçlü refah sınıflandırılması üzerinde durulmuştur. Tez çalışmamın amacı Liberal, Muhafazakâr ve Sosyal demokrat refah rejimine sahip olan sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve İsveç'in sağlık sistemlerinin ne kadar metalaştığı ve metalaşmanın yüksek olduğu ülkelerde sağlık göstergelerinin nasıl etkilendiğini ortaya koymaktadır. Buna ek olarak Esping Andersan'ın sınıflandırılmasına yapılan eleştiriler neticesinde ortaya çıkan Güney Avrupa Refah rejimi modeli içerisinde yer alan Türkiye'ye de yer verilmiştir. Araştırma sonucunda sağlığın metalaşma düzeyinin en yüksek olduğu ülkeler sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Türkiye ve İsveç olarak ortaya konulmuştur. Metalaşma düzeyi ile sağlık göstergeleri arasında ise ters orantılı bir ilişki bulgulanmıştır. Sağlık hizmetlerinin metalaşma düzeyinin en yüksek olduğu yani bireylerin ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için piyasaya muhtaç olduğu Amerika Birleşik Devletleri'nde beklenen yaşam süresi, bebek ölüm oranı, 1000 kişiye düşen doktor sayısı gibi sağlık göstergeleri kötüleşirken metalaşma düzeyinin en düşük olduğu İsveç'te sağlık göstergelerinin iyileştiği gözlenmiştir. Başka bir deyişle sağlık meta olmaktan çıkarıldıkça sağlık göstergeleri iyileşmektedir. Metalaşma düzeyinin en yüksek olduğu ABD ile en düşük olduğu İsveç arasında ise Almanya ve Türkiye yer almaktadır. Yararlanılan veriler Almanya'da sağlık hizmetlerinin finansmanında, sunumunda ve kapsamında Türkiye'ye kıyasla daha fazla özel sektör hakimiyeti bulunduğunu ortaya koymuştur. Dolayısıyla Almanya'nın Türkiye'ye kıyasla metalaşma derecesi daha yüksek seyretmektedir.
Özet (Çeviri)
Health services have undergone many changes from past to present. Today, with the transition to capitalism, health services have been placed within the market system as if they were a commodity to be bought and sold. The main reason why health exists in the market as a commodity is that health markets maximize the profits of capitalists by creating surplus value. Since health services are a vital activity, these services cannot be postponed or substituted. However, health markets driven by profit motive will not try to make the whole society healthy in order to ensure the continuity of accumulation, and only individuals who can afford to pay will benefit from these services. Individuals who cannot afford to pay will be excluded from these vital services. At this point, the question of how much of the society's needs the health services meet within the market system becomes important. My thesis focused on the triple welfare classification made by Esping Andersan in his 1990 study titled“The Three Worlds of Welfare Capitalism”: Liberal welfare state, Conservative welfare state and social democratic welfare state. The aim of my thesis is to reveal how commoditized the health systems of the United States, Germany and Sweden, which have Liberal, Conservative and Social Democratic welfare regimes, respectively, are and how health indicators are affected in countries with high commodification. In addition, Turkey, which is included in the Southern European Welfare State model that emerged as a result of the criticism of Esping Andersan's classification, is also included. As a result of the research, the countries with the highest level of commodification of health were revealed as the United States, Germany, Turkey and Sweden, respectively. An inverse relationship was found between the level of commodification and health indicators. In the United States, where the level of commodification of health services is the highest, that is, individuals rely on the market to benefit from the health services they need, health indicators such as life expectancy, infant mortality rate, and the number of doctors per 1000 people are deteriorating, while in Sweden, where the level of commodification is lowest, health indicators are deteriorating. was observed to improve. Germany and Türkiye are located between the USA, where the level of commodification is highest, and Sweden, where it is the lowest. The data used revealed that there is more private sector dominance in the financing, delivery and scope of health services in Germany compared to Turkey.
Benzer Tezler
- Kapitalist toplumsal ilişkiler ve sağlıklı olmanın ekonomi-politiği: Türkiye'de obezite örneği
Capitalist social relations and economy-politics of being healthy: The case of obesity in Turkey
SEDA KEKLİK
Doktora
Türkçe
2023
EkonomiMarmara ÜniversitesiKalkınma İktisadı ve İktisadi Büyüme Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERİMAN BERNA GÜLER
- The political economy of medical tourism in Turkey
Türkiye'de medikal turizmin ekonomi politiği
DAMLA FİDAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Kamu YönetimiBoğaziçi ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE BUĞRA
- Sağlık haberlerinde korku çekiciliği üzerinden üretilen söylemlerin ekonomi politiği
The political economy of discourses produced through fear appeals in health news
ESRA GARGALIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikSelçuk ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU TERKAN
- Çevresel kalitenin sağlık üzerine etkisi: OECD ülkelerine dayanan bir uygulama
The impact of enviromental quality on health status: An application to OECD countries
PINAR SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZAFER ÇALIŞKAN
- Hastane tanıtım filmleri üzerine karşılaştırmalı bir içerik analizi
A comparative content analysis on hospital promotional films
ARZU ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiMersin ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜNNUR ERTONG ATTAR