Kıraat ilmi tarihindeki yeri ve önemi açısından Ebü'l-Abbâs el-Mehdevî
Abu'l-Abbas al-Mehdevi in terms of its place and importance in the history of 'lim al-Qirâ'ah
- Tez No: 902071
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER BAŞKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Hicrî dördüncü asrın ikinci yarısı ile beşinci asrın ilk çeyreğinde İslâm medeniyetinin kadim ilim merkezlerinden Kayrevan ve Endülüs'te yaşamış Ebü'l-Abbâs Ahmed b. Ammâr el-Mehdevî; eserleriyle tefsir ve kıraat tarihinde iz bırakmış önemli âlimlerden biridir. Söz konusu zaman diliminin ve coğrafyanın, özellikle kıraat ilmi sahasında yetişen âlimlerle temayüz etmiş olması câlib-i dikkattir. Bunlar arasında Mehdevî'nin çağdaşı ve arkadaşı Mekkî b. Ebî Tâlib (ö. 437/1045) ve Ebû Amr ed-Dânî'nin (ö. 444/1053) yanı sıra bu önemli isimlere hocalık da yapmış Ebü'l-Hasen el-Kâbisî (ö. 403/1012), Muhammed b. Süfyân (ö. 415/1024) gibi isimler öne çıkmaktadır. Sözü geçen kurrânın kaleminden vücuda gelen kıymetli eserler, sonraki döneme kaynaklık etmiş ve zikri geçen disiplinin literatürünü şekillendirmiştir. Bu meyanda İbn Mücâhid'in yedili tasnifine getirdiği sert eleştirilerle öne çıkan Mehdevî'nin; aktüelitesini her daim koruyan;“yedi harf”,“yedi kıraat”,“resmü'l-mushaf”,“kıraatlerin Kur'aniyeti ve tasnifi”gibi temel meselelere yanı sıra literatürün yer veregeldiği“addü'l-ây”,“mehâric-i hurûf”,“sıfât-ı hurûf”,“vakf-ibtidâ”gibi fer'î konulara dair bakış açısını önemli kılmaktadır. Dânî'nin, bazı kıraat meseleleri hakkında Mehdevî'nin dile getirmiş olduğu iddialara yönelik reddiye sadedinde eserler telif etmiş olduğu bilgisi ise söz konusu bakış açısını ayrıca incelemeye değer hale getirmektedir. Çalışmada Mehdevî'nin kaleme almış olduğu gerek tefsir gerekse kıraat temalı eserlerinden hareketle mezkûr meselelere dair görüşlerinin ve kıraat yaklaşımının tespiti, temel sınırları belirleyecektir. Bu temelden hareketle müellifin kendinden önceki ile sonraki literatür arasında oynadığı kilit rol aydınlatılmaya çalışılacaktır. Ayrıca aynı dönem ve coğrafyanın seçkin kıraat âlimleri olan Mekkî ve Dânî'nin eserleri ile yoğunlaşılan alanlar, metodoloji ve üslup açısından var olan benzerlik ve farklılıklar da yeri geldikçe bir mukayese zemini çerçevesinde ele alınacak, Mehdevî'nin teliflerinin hem dönemi hem de sonrası için ifade ettiği değer öne çıkarılmaya gayret edilecektir.
Özet (Çeviri)
Abu'l-Abbas Ahmed b. Ammar el-Mehdevi, who lived in Kairouan and Andalusia, two of the classic centers of Islamic sciences in the second half of the fourth century of the Hijra and the first quarter of the fifth century, is one of the important scholars who left their mark on the history of tafsir and recitation with his works. It is remarkable that the time period and geography in question were especially distinguished by scholars who were well-trained in the field of recitation. Among these scholars, Mahdawi's contemporary and friend Mekki ibn Abi Talib (d. 437/1045) and Abu Amr al-Dani (d. 444/1053), as well as Abu'l-Hasan al-Kabisi (d. 403/1012), Muhammad ibn Sufyan (d. 415/1024), who also taught these important names, stand out. The recitators in question left behind excellent works that influenced the literature of the field in question and served as a source for subsequent periods. Here, Mehdevi, who makes a name for himself by criticizing Ibn Mujahid's seven-fold classification, offers his viewpoint on basic issues like the“seven letters”,“seven recitations”,“resmü'l-mushaf”,“classification and being Quranic of recitations”, which never lose their actuality, as well as minor issues like“vaqf-ibtidâ”,“mehâric-i hurûf”,“sıfât-ı hurûf”, and“addü'l-ây”, which have always been included in the literature. This viewpoint merits further investigation because Dani has authored works that essentially refute Mehdevi's assertions regarding some recitation-related topics. The fundamental boundaries of this research will be established by evaluating Mehdevi's opinions on the subjects raised and his method of recitation in light of his writings on both interpretation and recitation. On the basis of this framework, an attempt will be made to shed light on the important role the author performed in bridging the gap between earlier and later literature. Furthermore, when necessary, the areas of emphasis, methodology, and style of the works of eminent recitation scholars from the same time and region, Mekki and Dani, will be examined in the context of a comparative basis, with an emphasis on the significance of Mehdevi's writings for both his own and later periods.
Benzer Tezler
- Ebu Bekir el-Haddâdi el-Yemâni'nin Keşfü't-tenzîl fî tahkîki'l-mebâhis ve't-te'vîl'inin yöntemi ve tefsir tarihindeki yeri
Abu Bakr al-Haddâdi al-Yamâni's Kashū al-tanzil the methodology of fî tahkiqiki al-Mabâhîs wa't-ta'wili place in the history of tafsir
FAZIL SARAÇ
- Übey B. Ka'b ve kıraat ilmindeki yeri
Ubey b. Ka'b and his place in the qira'at scinece
ZÜLAL BALA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMİL KÜÇÜK
- Ebû Hureyre'nin hayatı ve İslâm tarihindeki yeri
Abu Huraira's life and his place in the history of Islam
SELMA RABİA NUR ATALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA NECATİ BARIŞ
- Ebü'l-Hayr Muhammed İbnü'l-Cezerî ve kıraât ilmindeki yeri
Abu'l-Hayr Muhammed Ibn al-Jazari and his place in qiraat science
SEDAT KAYA
Doktora
Türkçe
2022
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMİL KÜÇÜK
- Kıraat ilminde ihtiyâr ve iştihâr
İhtihar and iştihar in kiraat science
ENES BOZMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER ÖZBEK