Bilinçli farkındalık ile anksiyete ve depresyon semptomları arasında merkezsizleştirme, ruminasyon ve yaşam amacının aracı rolü
The mediating role of decentralization, rumination and life purpose between mindfulness and anxiety and depression symptoms
- Tez No: 903768
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BARIŞ ÖNEN ÜNSALVER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Psikolojik iyi oluşun sağlanmasında, bilinçli farkındalık uygulamaları son yıllarda giderek daha fazla önem kazanmıştır. Bilinçli farkındalık, bireyin anda kalmasına ve olumsuz düşüncelerden uzaklaşmasına yardımcı olarak, özellikle anksiyete ve depresyon gibi ruhsal bozuklukların tedavisinde etkili bir araç olarak görülmektedir. Bu araştırmanın amacı, bilinçli farkındalık ile anksiyete ve depresyon semptomları arasındaki ilişkide merkezsizleştirme, ruminasyon ve yaşam amacının aracılık rollerini incelemektir. Bilinçli farkındalık uygulamalarının psikolojik iyi oluş üzerindeki etkileri göz önünde bulundurularak, bu değişkenlerin anksiyete ve depresyon semptomlarını nasıl etkilediği araştırılmıştır. Çalışma, kesitsel ve nicel bir araştırma tasarımına sahiptir. Araştırmaya gönüllü olarak katılan 165 yetişkin bireyden çevrimiçi araçlarla veri toplanmıştır. Katılımcılara Bilinçli Farkındalık Ölçeği, Yaşantılar Anketi-Merkezsizleştirme Ölçeği, Ruminasyon Ölçeği, Yaşam Amacı Ölçeği ve Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği uygulanmıştır. Analiz sürecinde, verilerin değerlendirilmesi için Pearson moment korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modellemesine dayanan yol analizi teknikleri uygulanmıştır. Korelasyon analizinde, bilinçli farkındalığın anksiyete ve depresyon semptomlarını negatif yönde anlamlı bir şekilde yordadığı bulunmuştur. Ancak, YEM analizinde bilinçli farkındalığın anksiyete ile ilişkisi anlamlı çıkmamış, depresyon ile ilişkisi ise alanyazının aksine pozitif yönde bulunmuştur. Ruminasyonun saplantılı düşünme (brooding) boyutunun anksiyete ve depresyon semptomlarını pozitif yönde anlamlı olarak yordadığı, yaşam amacının ise her iki semptomu negatif yönde anlamlı olarak yordadığı saptanmıştır. Merkezsizleştirmenin anksiyete ve depresyon semptomları üzerindeki aracılık rolü anlamlı bulunmamıştır. Modelin, anksiyete semptomları toplam varyansının %41'ini, depresyon semptomları toplam varyansının ise %44'ünü açıkladığı bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları, mevcut literatür ve önceki çalışmaların ışığında tartışılmış ve bu bağlamda öneriler geliştirilmiştir. Araştırma bulguları, bilinçli farkındalığın anksiyete ve depresyon semptomları üzerindeki etkilerinin karmaşık olduğunu göstermektedir. Korelasyon analizine göre bilinçli farkındalık koruyucu bir faktör iken, YEM analizinde depresyon ile beklenmedik bir pozitif ilişki ortaya çıkmıştır. Bu sonuç, bilinçli farkındalık uygulamalarının bireysel ve kültürel farklılıklar nedeniyle farklı etkiler gösterebileceğini düşündürmektedir. Saplantılı düşünme ruminasyonunun azaltılması ve yaşam amacının güçlendirilmesi, anksiyete ve depresyon semptomlarının hafifletilmesinde önemli olabilir.
Özet (Çeviri)
In recent years, mindfulness practices have gained increasing importance in promoting psychological well-being. Mindfulness helps individuals stay in the present moment and distance themselves from negative thoughts, making it an effective tool in treating mental disorders such as anxiety and depression. The aim of this study is to examine the mediating roles of decentering, rumination, and purpose in life in the relationship between mindfulness and anxiety and depression symptoms. Considering the effects of mindfulness practices on psychological well-being, this research investigates how these variables affect anxiety and depression symptoms. The study employs a cross-sectional and quantitative research design. Data were collected from 165 adult volunteers using online tools. Participants were administered the Mindful Attention Awareness Scale, Experiences Questionnaire-Decentering Scale, Ruminative Response Scale, Purpose in Life Scale, and the Hospital Anxiety and Depression Scale. For data analysis, Pearson product-moment correlation analysis and path analysis—a technique of structural equation modeling (SEM)—were used. The correlation analysis revealed that mindfulness significantly predicted anxiety and depression symptoms in a negative direction. However, in the SEM analysis, the relationship between mindfulness and anxiety was not significant, and contrary to the literature, its relationship with depression was found to be positive. The brooding dimension of rumination significantly predicted anxiety and depression symptoms in a positive direction, while purpose in life significantly predicted both symptoms in a negative direction. The mediating role of decentering on anxiety and depression symptoms was not found to be significant. The model explained 41% of the total variance in anxiety symptoms and 44% of the total variance in depression symptoms. The findings were discussed in the light of existing literature and research, and suggestions were presented. The study's findings indicate that the effects of mindfulness on anxiety and depression symptoms are complex. While mindfulness appears to be a protective factor according to the correlation analysis, an unexpected positive relationship with depression emerged in the SEM analysis. This suggests that mindfulness practices may exhibit different effects due to individual and cultural differences. Reducing brooding rumination and enhancing purpose in life may be important in alleviating anxiety and depression symptoms.
Benzer Tezler
- Fibromiyalji tanısı alan kadın hastalarda online diyalektik davranış terapisi beceri eğitimi'nin fibromiyalji ve psikolojik belirtiler üzerindeki etkisi
Investigation of the effect of online dialectical behavior therapy skills training on fibromyalgia and psychological symptoms in female patients diagnosed with fibromyalgia
AYŞE TURAN
Doktora
Türkçe
2024
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA IŞIL BİLİCAN YURTERİ
- Major depresif bozukluk hastalarında metakognitif işlevlerin somatik semptomlar ile ilişkisi
The relationship between metacognitive functions and somatic symptoms in patients with major depressive disorder
SEYYİD ÖMER ÇAKIR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriBalıkesir ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRİYE BAYKAN
- Anksiyete duyarlılığı ile bilinçli farkındalık arasındaki ilişki
The relationship between anxiety sensitivity and conscious awareness
BÜŞRA ODABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA DUYGU KAYA YERTUTANOL
- Depresyon ve anksiyete belirtileri olan üniversite öğrencilerinde bilinçli farkındalık rolünün incelenmesi
Investigation of mindfulness on undergraduates with depression and anxiety symptoms
TUĞÇE SALTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLTÜRK KÖROĞLU
- The relationship between autonomous parenting style, mindfulness level and psychological well-being
Özerklik veren ebeveynlik stili, bilinçli farkındalık seviyesi ve psikolojik sağlık arasındaki ilişki
TUĞBA KOCAEFE
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANNA NİTA SCHERLER