Hafıza mekânlarının ve yere bağlanmanın İstanbul'da mahalle ölçeğinde araştırılması
The investigation of places of memory and place attachment at neighborhood scale in Istanbul
- Tez No: 904641
- Danışmanlar: PROF. DR. ASLI SUNGUR, DOÇ. DR. ÇİĞDEM CANBAY TÜRKYILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık ve Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Hafıza mekânları, kent belleğini canlı tutarlar. Hafıza mekânları, genellikle insanların kendi yaşam hikâyeleriyle bağlantı kurdukları yerlerdir. Farklı sebeplerle, kentte yaşanan dönüşümler sonucunda, bazı hafıza mekânları kaybolmakta ve belleğin sürekliliği kesintiye uğrayabilmektedir.“Kent içinde yapılan hızlı ve etki alanı geniş olan değişimler, kişilerin hafıza mekânlarını ve yere bağlanmasını etkiler mi?”sorusu ile başlayan çalışma kapsamında, İstanbul şehrindeki yaşanan değişim, mahalle ölçeğindeki var olan ve yitirilmiş hafıza mekânları üzerinden incelenmiştir. İstanbul'un Anadolu Yakası'nda bulunan, denizle ilişkili farklı fiziksel ve demografik yapıları olan Kuzguncuk Mahallesi, Küçükyalı Semti ve Postane Mahallesinde üç saha çalışması yapılmıştır. Her alandan ellişer kişi olmak üzere, toplam 150 kişi anket sorularına yanıt vermiştir. Anket katılımcılarından mahallelerindeki mevcut hafıza mekânları ile yitirilmiş hafıza mekânları ve İstanbul'daki hafıza mekânları öğrenilmiştir. Zaman içerisinde İstanbul'un kıyı bölgelerinde yapılan dolgu alanlarının tetiklediği değişimlerin etkileri, yaşayanların hafıza mekânlarında da görülmüştür. En çok söylenen hafıza mekânları; sahil ve deniz ilişkili alanlar, park ve bahçeler, dini yapılar, alışveriş yapıları, eğitim yapıları, ulaşım yapıları, kafe ve restoranlar, kültür yapıları ve konaklama yapılarıdır. En çok söylenen hafıza mekânları, deneyimlenme oranları, fiziksel özellikler, etkinlikler, görsellik ve anlam açısından incelenmiştir. Kişilerin mahallelerinde söyledikleri hafıza mekânlarından fiziksel özellikleri ve etkinlikler açısından tercih edilen hafıza mekânlarının deneyimlenme oranları çok yüksek çıkmıştır. Deneyimlenme oranları düşük olan hafıza mekânları, sahip oldukları anlam ile hafızada yer etmiş olan tarihi ve dini yapılardır. Alanlar için hafıza haritaları oluşturulmuştur Her alanda farklı olmak üzere, yere bağlanma değerleri ile oturma süresi, eğitim durumu ve çalışma durumu arasında anlamlı ilişkiler ortaya çıkmıştır. Üç alanda da yere bağlanma değeri ile yaşa ya da cinsiyete bağlı olarak anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Üç alan içinde değişimin en az yaşandığı, koruma bölgesi olan Kuzguncuk'ta yere bağlanma değeri en yüksek çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
Places of memory keep urban memory alive. Places of memory are often places where people connect with their own life stories. As a result of transformations in the city for different reasons, some places of memory may be lost and the continuity of memory may be interrupted. Within the scope of the study, which started with the question“Do rapid and wide-ranging changes in the city affect people's places of memory and their attachment to place?”, the change in the city of Istanbul was examined through the existing and lost places of memory at the neighborhood scale. Three field studies were conducted in Kuzguncuk Neighborhood, Küçükyalı District and Postane Neighborhood on the Anatolian Side of Istanbul, which have different physical and demographic structures related to the sea. A total of 150 people, fifty from each area, responded to the survey questions. The survey participants were asked about the existing places of memory and lost places of memory in their neighborhoods, as well as the places of memory in Istanbul. The effects of the changes triggered by the filling areas built in the coastal areas of Istanbul over time were also seen in the places of memory of the residents. The most frequently mentioned places of memory are coastal and sea-related areas, parks and gardens, religious buildings, shopping buildings, educational buildings, transportation buildings, cafes and restaurants, cultural buildings and accommodation buildings. The most frequently mentioned places of memory were analyzed in terms of experience rates, physical characteristics, activities, visuality and meaning. Among the places of memory mentioned by people in their neighborhoods, the experience rates of places of memory preferred for their physical characteristics and activities were found to be very high. The places of memory with low rates of experience are historical and religious buildings that have been imprinted in the memory with their meaning. Memory maps were created for the sites. Significant relationships were found between place attachment values and length of residence, education level and employment status, although different in each area. In all three areas, no significant relationship was found between attachment to place and age or gender. Among the three areas, the value of attachment to place was the highest in Kuzguncuk, which is a conservation area where change is experienced the least.
Benzer Tezler
- Cultural encounters of ethnic identities: An ethnographic study of belonging in the urban landscape of Sarajevo
Etnik kimliklerin kültürel karşılaşmaları: Saraybosna kent peyzajında aidiyete ilişkin etnografik bir çalışma
TÜLAY ZIVALI
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
- Bilişsel ve duyusal algılama yöntemleri ile kentin hafıza mekânlarının incelenmesi; Isparta örneği
Investigation of the city's memory spaces using cognitive and sensory perception methods; Isparta example
NURCİHAN AKDAĞ
Doktora
Türkçe
2024
MimarlıkSüleyman Demirel ÜniversitesiMimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEFİKA GÜLİN BEYHAN
- Spatialization of fun: Nocturnal heterotopias from counter-society to cyber-society
Eğlencenin mekansallaşması: Karşı-toplumdan siber-topluma gece heterotopyaları
MERİÇ MUSAOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Sosyolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE GÖRGÜL
- İstanbul-Yeniköy tarihi kentsel peyzajında toplumsal belleği açığa çıkarmaya dair bir araştırma
A study on revealing collective memory in the historical urban landscape of Istanbul-Yenikoy
NESLİHAN KOÇHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY GÜLER
- The intangible within tangible: Conservation of architectural heritage as a locus of memory, the case of Ankara Ulucanlar prison
Somut olanın içerisindeki somut olmayan: Mimari mirasın bellek mahali olarak korunması, Ankara Ulucanlar cezaevi örneği
ZEYNEP KUTLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. NİMET ÖZGÖNÜL