Frederick Kiesler'in sonsuz mekân üretimlerinin formsuz kavramı bağlamında incelenmesi
Analyzing endless space productions of Frederick Kiesler through the concept of formless
- Tez No: 905407
- Danışmanlar: PROF. DR. GÖKÇEÇİÇEK SAVAŞIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Modern dünyanın akılcı eksende izlediği yol ve bu doğrultudaki pratikleri, tarihsel avangardlar arasında akla karşı örgütlenmiş olan Sürrealizm'in sarsıcı ve yıkıcı yaklaşımlarının hedefi olmuştur. Sürrealizm'in önemli figürlerinden biri olan Georges Bataille akılcılığın dünyayı sarmalayan tahakkümüne karşı formsuz (Fr. informe) kavramını öne sürer. Bataille'e göre dünya tümüyle formsuzken; akılcı düşünce dünyanın akışkanlığına form vererek onun heterojenliğini, düzensizliğini, istakrarsızlığını ve kaotik yapısını giderir. Akılcı düşünce, evreni matematiksel bir düzen içinde ele alırken şeylerin adlandırılamayan doğasını dışarıda bırakır. Rasyonel düşünceye dayalı bir pratik olan mimarlık, hâkim gerçekliğin bir sürdürücüsü ve üreticisi olarak yaşama form vermektedir. Modernleşme süreçleri ile birlikte daha rasyonel bir zemine oturan modern mimarlık, pratikleriyle yapılı çevreyi işlevsellik, estetik, hijyen ve verimlilik temelli bir üretim eksenine kaydırmış; bu da modern mimarlık pratiğinin üretim girdilerini oluşturmuştur. Sürrealist düşünceye göre modern mimarlık, mekânın bu girdilere dayanmayan öteki boyutlarını dışarıda bırakmaktadır; mekânı sonsuz boyutları içerisinden temel boyutlarına indirgeyerek biçimlendirmektedir. Sürrealistler ise eleştirel yaklaşımları, mekân tahayyülleri ve mekânsal müdahaleleri ile mekânın bastırılmış, yoksayılmış ve ihmal edilmiş öteki boyutlarını ortaya çıkararak mekânın formunu aşındırırlar. Diğer bir deyişle, mekânın sınırlarını ve ona yüklenen anlamlarını ters yüz ederek çözerler. Mekânın irrasyonel boyutlarına ilişkin bu meseleleri üzerine düşünen ve mimarlık alanında tartışan, Sürrealizm ile ilişkili tek mimar ve teorisyen olan Frederick Kiesler, kuramsal yaklaşımları ve üretimleriyle modern mimarlığın irrasyonel kanadında özgün bir pozisyon edinmiştir. Kiesler rasyonel düşüncenin biçimlendirdiği mekânın yerleşmiş ve sabitlenmiş sınırlarını zayıflatarak onun dönüşmeye, gelişmeye ve evrilmeye açık sonsuz yapısını ortaya koyar. Kiesler'in sonsuz mekân arayışı; çizimlerinde, kolajlarında, maketlerinde tezahür eder; ancak bunlar fiziksel olarak gerçekleştirilmez ve tamamlanmamış olarak varolurlar. Bu çalışma, Kiesler'in mimarlığında sonsuz mekân yaklaşımını ve üretimlerini odağına alarak, mekânın öteki boyutlarını ve anlamlarını öne çıkaran ve mekânı formsuzlaştıran arayışları keşfetmeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan tarihsel yorumlayıcı araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, Kiesler'in neredeyse tüm üretimlerine yansımış sonsuz mekân fikrinin düşünsel arka planı irdelenmekte ve bütüncül bir bakış açısıyla tartışılmaktadır. Literatürde Kiesler'in üretimlerini Sürrealizm ve mimarlık bağlamına yerleştiren çalışmalar bulunsa da, sonsuz mekânı temel alan kuramsal yaklaşımlarını bütüncül bir çerçevede tartışan bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışma Kiesler'in sonsuz mekân üzerine üretimlerinin üç önemli kavram etrafında şekillendiğini iddia etmektedir:“Korealizm, biyoteknik ve sürekli yapı”. Bu üç kavram, Kiesler'in fikir ve üretimlerini anlamak için kurama, tasarıma ve yapıya ilişkin üçlü bir analitik çerçeve ortaya koymaktadır. Bu bağlamda çalışma“korealizm kuramı, biyoteknik tasarım ve sürekli yapı”şeklinde üçlü analitik yapıyla sonsuz mekân için bir okuma modeli önermektedir. Bu üçlü analitik yapının sonsuz mekânın algılanmasında bütüncül bir perspektif sunabildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The modern world's path along the rational axis and its practices in this direction were the target of the shocking and destructive approaches of Surrealism, which was organized against reason among the historical avant-gardes. Georges Bataille, one of the main figures of Surrealism, puts forward the concept of the formless (Fr. informe) against the domination of rationalism that surrounds the world. According to Bataille, while the world is completely formless, rational thought gives form to the fluidity of the world, eliminating its heterogeneity, irregularity, instability, and chaotic nature. Rational thought considers the universe in mathematical order, leaving out the unnamable nature of things. Architecture, which is a practice based on rational thought, gives form to life as the maintainer and producer of the dominant reality. Modern architecture, following a more rational line with modernization processes, has shifted the built environment with its practices to a production axis based on functionality, aesthetics, hygiene, and efficiency; this has formed the production inputs of modern architectural practice. According to surrealist thought, modern architecture excludes other dimensions of space that are not based on these inputs. It gives form to space by fixing it to its fundamental dimensions within its endless dimensions. Surrealists, with their critical approaches, spatial imaginations and spatial interventions, erode the form of space by revealing its other dimensions that have been suppressed, ignored and neglected. In other words, they dissolve the boundaries of space by reversing the meanings ascribed to them. Frederick Kiesler, the only architect and theorist involved in surrealism to discuss and reflect on these issues of the irrational dimensions of space in the field of architecture, acquired a unique position in the irrational wing of modern architecture with his theoretical approaches and productions. Kiesler weakens the established and fixed boundaries of the space shaped by rational thought and reveals its endless structure, open to transformation, development and evolution. Kiesler's search for endless space was expressed in his drawings, collages, and maquettes, but they were not physically realized and existed as uncompleted. This study aims to explore the searches that emphasize the other dimensions and meanings of space and deform the space by focusing on Kiesler's endless space approach and productions. By means of the historical interpretative research method, as one of the qualitative research methods, this study examines the intellectual background of the idea of endless space, which is reflected in almost all of Kiesler's productions, and discusses it from a holistic perspective. Although there are studies in the literature that place Kiesler's productions in the context of Surrealism and architecture, there is no study that discusses his theoretical approaches based on endless space in a holistic framework. This study argues that the three key concepts underlying the endless space production of Kiesler are“correalism, biotechnique, and continuous construction.”The three concepts serve as framework for understanding Kiesler's ideas and productions, particularly in relation to the triadic analysis of concept, design, and structure. In this context, the study proposes a three-dimensional analytical model, namely“correalism theory, biotechnique design, and continuous construction.”It has been demonstrated that this triadic analytical structure is capable of providing a holistic perspective on the understanding of endless space.
Benzer Tezler
- Architectural profanations: Frederick Kiesler's correalism
Mimari dünyevileştirmler: Frederick Kiesler'in korrealizmi
EFRİN ÖZYETİŞ
Doktora
İngilizce
2024
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP MENNAN
- Sanatın mekansallaşması ve enstalasyon
Spatialization of art and installation
NECLA RUKEN BARS
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ ÖNDER
- Sanatta 'Mekan'ın deneyimlenmesi: Yerleştirme (Enstalasyon) çalışmaları
Experiencing space in art: Works of installation
BURCU AYÖZCAN ATALAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Güzel SanatlarGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYYİBE NUR ÇAĞLAR
- Gelenekçi ütopya ve mimarlıktaki izdüşümlerinin değerlendirilmesi
Traditionalist utopia and evaluation of its architectural projetions
ÖZGE CAN BALABAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMİLE TİFTİK
- Duyumsamayı ortaya çıkaran bir karşılaşma olarak mimari temsil
Architectural representation as an encounter that makes sensation emerge
HAYDAR OZAN AVCI