Osmanlı dönemi hüsn-i hat levhalarında yer alan manzumelerde dinî-edebî muhteva
Religious-literary content of the hüsn-i hat panels manzumes in the Ottoman period
- Tez No: 905930
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT AK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Güzel Sanatlar, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Fine Arts, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Sanat, Edebiyat, Manzume, Hüsn-i Hat, Osmanlı, Art, Literature, Manzume, Calligraphy, Ottoman
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1232
Özet
Bu çalışma, Osmanlı dönemi hüsn-i hat levhalarında yer alan manzumeleri ve bu manzumelerin muhtevalarını incelemeyi amaçlamaktadır. Hüsn-i hat sanatı, İslâm sanatları arasında önemli bir yere sahiptir; estetik değeri yüksek olmasının yanı sıra dinî ve edebî değerlerin ifadesine de aracılık etmiştir. Çalışmada, Osmanlı toplumunun edebî zevkini ve estetik anlayışını yansıtan Türkçe ve Farsça manzume levhaları, içerik, dil ve estetik özellikleri açısından ele alınmıştır. Birinci bölümde, bu konulara dair yazılmış levhalarda yer alan manzumelerin muhtevası incelenmiştir. İkinci ve üçüncü bölümlerde tespit edilen manzume levhaları yüzyıl, dil ve hattatlarına göre tasnif edilmiş; ardından içerik analizi yapılmıştır. Her bir manzume levhası için levhanın bulunduğu yer, yazı çeşidi, hattatı, tarihi, seçilen manzumenin şairi, bulunduğu eser, transkripsiyonlu metni, vezni, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış manzumelerin günümüz Türkçesine aktarılmış hâli ve Farsça manzumelerin tercümesi gibi genel bilgileri içeren tablolar hazırlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden veri toplama ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda hüsn-i hat levhalarının, Osmanlı toplumunun dinî ve kültürel hayatında önemli bir rol oynadığı, manevî değerlerin yayılmasında ve korunmasında etkili olduğu, geçmişten günümüze dinî-tasavvufî mesajları ile edebî zenginlikleri aktardığı görülmektedir. Osmanlı'daki edebî faaliyetleri yansıtan Türkçe ve Farsça manzumelerin hüsn-i hat levhalarında yer alması, aynı zamanda dönemin dil ve kültür zenginliğine de işaret etmektedir. Dolayısıyla şiir ve hüsn-i hattı birleştiren bu levhaların tespiti, bir araya getirilmesi ve değerlendirilmesi Osmanlı dönemi kültürel mirasının daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to analyze the manzumes in the hüsn-ı hat (traditional calligraphy) panels, and their contents during the Ottoman period. The art of traditional calligraphy has an important place among Islamic arts; in addition to its high aesthetic value, it has also mediated the expression of religious and literary values. In this study, Turkish and Persian manzume panels reflecting the literary taste and aesthetic understanding of Ottoman society are analyzed in terms of their content, language and aesthetic features. In the first section, the content of the manzumes on the panels written on these subjects is analyzed. In the second and third chapters, the identified manzume panels are classified according to their century, language and calligraphers, followed by a content analysis. For each mazume panels, tables containing general information such as the location of the sheets, type of writing, calligrapher, date, the poet of the selected manzume, the work in which it is found, the transcribed text, the meter, the translation of the manzume written in Ottoman Turkish into modern Turkish, and the translation of the Persian manzumes were prepared. Data collection and content analysis techniques from qualitative research methods were used in the study. As a result of the research, it is seen that hüsn-i hat panels played an important role in the religious and cultural life of the Ottoman society, were effective in the spread and protection of spiritual values, and conveyed religious-sufic messages and literary richness from the past to the present. The presence of Turkish and Persian poems reflecting the literary activities in the Ottoman Empire on the hüsn-i hat panels also points to the linguistic and cultural richness of the period. Therefore, the identification, gathering and evaluation of these sheets that combine poetry and traditional calligraphy contribute to a better understanding of the cultural heritage of the Ottoman period.
Benzer Tezler
- İran coğrafyası ve Osmanlı coğrafyasında nestalik hat yazısının karşılaştırılması
A comparison of Nestalik khatt in calligraphy iran geography and Ottoman geography
VALI MAHBOUBI
Doktora
Türkçe
2021
Sanat TarihiAtatürk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS BERKLİ
- Erken Cumhuriyet Dönemi politikalarının hüsn-i hat sanatına etkileri
The effects of Early Republican Period policies on Islamic calligraphy
MEHMET ŞEVKET ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiDicle ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYFETTİN ASLAN
- Cumhuriyet'e geçiş döneminde hat sanatı
The art of islamic calligraphy in the period of transition to the republic
FARUK NARMANLI
Doktora
Türkçe
2023
Sanat TarihiOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYÜP NEFES
- Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır hayatı, eserleri ve Divançesi (İnceleme-metin)
Muhammed Hamdi Yazır with Almalı life, works and Divance (Review-text)
NECMİ ATİK
Doktora
Türkçe
2022
Sanat TarihiAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKKUŞ
- Antalya Elmalı Ömer Paşa Camii nin mimari ve süsleme özellikleri
Architectural and decorative properties of Antalya-Elmali Ömer Pasha Mosque
ÜMİT LÜTFİ AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. N.RENGİN OYMAN