Osmanlı Devleti'nde maden-i hümâyûn emaneti ve Kiğı'da demir madenciliği
The trust of the imperial mine in the Ottoman Empire and iron mining in Kiğı
- Tez No: 906149
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN YAZICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Günümüzde Bingöl iline bağlı bir ilçe olan Kiğı, Erzurum, Erzincan, Tunceli ve Elâzığ vilayetlerinin ortasında yer almaktadır. Kiğı ve çevresi, tarihi dönemlerde sırasıyla Asur, Urartu, Pers, Selevkos, Roma ve Bizans hâkimiyetlerine girmiştir. Hz. Ömer zamanında Anadolu'ya sevk edilen Halid b. Velid komutasındaki İslâm orduları tarafından 640 yılında fethedilen Kiğı, bu tarihten itibaren Bizans ile Müslüman Araplar arasında bir sınır bölgesi ve mücadele alanı olmuştur. Selçukluların Anadolu'ya girmesiyle birlikte Kiğı ilk defa Türk hâkimiyetiyle tanışmıştır. Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar'la birlikte Mengücek Beyliği'nin sınırları içerisinde kalan ve bu beyliğe bağlı olan Kiğı, Alaeddin Keykubâd devrinde Anadolu Selçuklu Devleti topraklarına dâhil edilmiştir. Kösedağ savaşından sonra bir dönem Moğolların eline geçen Kiğı ve çevresinde XIV. yüzyılda Karakoyunlu hâkimiyeti görülmektedir. 1468 yılında ise Uzun Hasan tarafından zapt edilen bölgede Akkoyunlu hâkimiyetini görüyoruz. XVI. yüzyılın hemen başlarında Tebriz'de kurulan Safevî Devleti'nin nüfuz sahası içerisine giren Kiğı ve çevresi, 1515 yılında Bayburd, Kemah ve Erzincan ile birlikte Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Bu tarihten itibaren sancak statüsüne kavuşan Kiğı, Diyarbekir Beylerbeyi Bıyıklı Mehmed Paşa'nın tasarrufuna verilmiştir. Kiğı sancağı ile ilgili ilk tahrir Diyarbekir Eyaleti'yle birlikte 1518 (h.924) yılında yapılmıştır. Osmanlı Devleti'nin hâkimiyeti döneminde Kiğı Sancağı bir maden merkezi olarak ön plana çıkmaktadır. Sivas'ta bulunan Maden Eminliği'ne bağlı bulunan Kiğı madeni ve işletmeciliği Osmanlı Devleti'nin maden ihtiyacını karşılayan önemli bir merkez olarak görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Today, Kiğı, which is a district and district center of Bingöl province, is located in the middle of Erzurum, Erzincan, Tunceli and Elazığ provinces. Kiğı and its surroundings came under Byzantine rule in 395, after Persian, Seleucid and Roman domination, respectively. Hz. Halid b., who was sent to Anatolia during the time of Ömer. Conquered by the Islamic armies under the command of Velid in 640, Kiğı has been a border region and an area of struggle between Byzantium and Muslim Arabs since then. With the entry of the Seljuks into Anatolia, Kiğı met Turkish domination for the first time. Kiğı, which is within the borders of the Mengücek principality and is affiliated with this principality, along with Erzincan, Kemah, Divriği and Şebinkarahisar, was included in the territory of the Anatolian Seljuk State during the reign of Alaeddin Keykubad. After the Battle of Kösedağ, Kiğı and its surroundings were captured by the Mongols for a while. In the 19th century, Karakoyunlu dominance is observed. In 1468, we see Akkoyunlu dominance in the region captured by Uzun Hasan. XVI. Kiğı and its surroundings, which fell within the sphere of influence of the Safavid State established in Tabriz at the beginning of the 19th century, came under Ottoman rule in 1515, together with Bayburd, Kemah and Erzincan. Kiğı, which gained sanjak status as of this date, was given to the disposal of Diyarbekir Beylerbeyi Bıyıklı Mehmed Pasha. The first census of the Kiğı sanjak, together with the entire Diyarbekir province, was made in 1518 (h.924). During the rule of the Ottoman Empire, Kiğı Sanjak stood out as a mining center. Kiğı mines and their operations, which were affiliated with the Mining Trust in Sivas, were seen as an important center that met the mining needs of the Ottoman Empire.
Benzer Tezler
- Bir osmanlı sanayi teşebbüsü olarak Tokat kalhanesi (1840-1920)
Tokat foundry as an Ottoman industrial enterprise (1840-1920)
ENGİN ARAS
Doktora
Türkçe
2019
EkonomiTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH BARIŞIK
- Meclis-i Vükela mazbataları (Ocak1919-Eylül 1919)
Başlık çevirisi yok
NİLÜFER ZIRH
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk İnkılap TarihiAtatürk ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ETHEM ATNUR
- Meclis-i Vükela mazbataları (8 Ekim 1919-29 Nisan 1920)
Meclis-i Vükela's offical reports (from 8 October 1919 to 29 April 1920)
İSMAİL CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
TarihAtatürk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM ETHEM ATNUR
- Akdağ maden-i hümayunu işletmesi örneğinde Osmanlı'da maden işletmeleri (1796-1914)
Mining in the Ottoman in the case of Akdağ imperial mining enterprise
YAŞAR ÖCAL
- Niğde Bereketli Madenleri: Yönetim, organizasyon ve üretim (19. yüzyıl)
Niğde Bereketli Mines: Management, organization and production (19th century)
NURULLAH MURAT
