Geri Dön

Hastalıkla güçlenme perspektifinden bireylerin hastalık kimliği deneyimleri

Individuals' experiences of illness identity from the perspective of empowerment through illness

  1. Tez No: 907802
  2. Yazar: RAMAZAN RÜÇHAN KAYA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF KAYA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Sağlık Yönetimi, Sosyoloji, Psychology, Healthcare Management, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: hastalıkla güçlenme, kronik hastalık, hastalık, kimlik, nitel araştırma, empowerment through illness, chronic illness, illness, identity, qualitative research
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 390

Özet

Hastalık kimliği,“bir rahatsızlığın kişinin kimliğine entegre edilme derecesi”olarak tanımlanır. Hastalık kimliğinin,“yutulma, reddetme, kabullenme ve zenginleşme”olmak üzere dört boyutu bulunmaktadır. Yutulma ve reddetme boyutunu sergileyen bireylerin tedaviye uyum düzeyleri ve sosyal uyumları düşük olmaktadır. Kabullenme ve zenginleşme boyutlarını yansıtan bireyler ise hastalıklarını kimliklerinin bir parçası olarak görmekte, hastalıklarıyla elde ettikleri güce odaklanmaktadır. Bu boyutlarda yer alan bireyler tedaviye uyum sergilemekte, stres düzeyleri azalmakta ve hastalıkları olumlu seyretmektedir. Bu durum hastalıkla güçlenme olarak değerlendirilmektedir. Bu araştırmanın temel amacı, hastalık kimliği süreçlerini analiz etmek, özellikle bireylerin reddetme ve yutulma aşamalarından kabullenme ve zenginleşme aşamalarına geçişlerini anlamak ve bu geçişi sağlayacak bir model oluşturmaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi ve fenomenoloji deseninden yararlanılmıştır. Örneklemin belirlenmesinde; amaçlı örnekleme, ölçüt örnekleme ve kartopu örnekleme teknikleri kullanılmıştır. Araştırmaya 6 kanser, 2 Tip 1 diyabet, 2 görme engelli, 2 MS, 2 cilt hastalığı, 1 kalp hastası, 1 panik atak, 1 SMA Tip 2, 1 diyaliz, 1 lupus, 1 MD hastası katılım göstermiştir. Araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizi kapsamında betimsel analiz ve tematik analiz yöntemleri kullanılmış, Maxqda 2020 programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, hastalıkla güçlenmenin hastalık kimliğinin oluşumuyla başladığı, hayatta var olma çabası, anlam arayışı ve hastalığı aşma arzusundan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Hastanın özellikleri, hastalığın normalleştirilmesi, hastalık-rol dengesinin sağlanması ve hastalığa yönelik bilinçli farkındalığın güçlenmeyi kolaylaştırdığı, hasta ve toplumun hastalığa yönelik olumsuz tutumları, tıbbi ve dışsal olumsuzlukların ise hastalıkla güçlenmeyi kısıtladığı görülmüştür. Hastalıkla güçlenmenin belirleyicilerinin, hastalığın önceliğini kaybetmesi, tedaviye yönelik olumlu yaklaşım sergileme, rol model olma ve hastalıkla çeşitli kazanımlar sağlama olduğu tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Illness identity is defined as“the degree to which an illness is integrated into a person's identity”. Illness identity has four dimensions:“engulfment, rejection, acceptance and enrichment”. Individuals who exhibit the dimension of engulfment and rejection have low levels of treatment compliance and social cohesion. Individuals reflecting the dimensions of acceptance and enrichment see their illnesses as a part of their identities and focus on the power they gain through their illnesses. Individuals in these dimensions show compliance with the treatment, their stress levels decrease and their illness progresses positively. This situation is considered as strengthening with the disease. The main purpose of this research is to analyse the processes of illness identity, especially to understand the transition of individuals from the stages of engulfment and rejection to the stages of acceptance and enrichment, and to create a model that will enable this transition. Qualitative research method and phenomenological design were used in the study. Purposive sampling, criterion sampling and snowball sampling techniques were used to determine the sample. 6 cancer, 2 Type 1 diabetes, 2 visually impaired, 2 MS, 2 skin diseases, 1 heart disease, 1 panic attack, 1 SMA Type 2, 1 dialysis, 1 lupus, 1 MD patients participated in the study. A semi-structured interview form was used in the study. Within the scope of data analysis, descriptive analysis and thematic analysis methods and Maxqda 2020 programme was used. As a result of the research, it was determined that empowerment with illness starts with the formation of illness identity, the effort to exist in life, the search for the meaning of life and the desire to overcome illness. It was observed that the characteristics of the patient, normalisation of the disease, ensuring the disease-role balance and conscious awareness of the disease facilitated empowerment, while negative attitudes of the patient and society towards the disease, medical and external negativities limited empowerment through the disease. It was determined that the determinants of empowerment with the disease are the loss of the priority of the disease, having a positive approach towards treatment, being a role model and making various gains with the disease.

Benzer Tezler

  1. Mayer Rokitansky Küster Hauser sendrom tanısı konan hastaların yaşadıkları psikososyal sorunlar: Nitel bir çalışma

    Psychosocial problems experienced by patients diagnosed with Mayer Rokitansky Küster Hauser (MRKH) syndrome: A qualitative study

    TUĞBA ULUKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    HemşirelikKoç Üniversitesi

    Psikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. PERİHAN GÜNER

  2. Genç kanser hastalarının hastalık deneyimlerinin güçlendirme yaklaşımı temelinde analizi

    Analysis of the illness experiences of the young cancer patients on the basis of empowerment approach

    TARIK TUNCAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    PsikolojiHacettepe Üniversitesi

    Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SUNAY İL

  3. Son yüzyılda pandemik salgınlar ve salgınların dünya ve Türkiye ekonomisi üzerine etkileri

    The pandemic outbreaks in the last century and their effects on the world and Turkey economies

    ERAY ERCAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    EkonomiManisa Celal Bayar Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CÜNEYT YENAL KESBİÇ

  4. Kanser, şizofreni ve alzheimer hastalarının bakım vericilerinde travma sonrası gelişimin incelenmesi

    Investigation of post-traumatic improvement in caregivers of cancer, schizophrenia and alzheimer's patients

    SEMA TOKER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Hemşirelikİstanbul Medipol Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SİBEL DOĞAN

  5. Tau agregasyon inhibitörü 'metilen mavisi'nin öğrenme ve hafıza üzerine etkilerinin araştırılması

    Investigation of the effects of tau aggregation inhibitor methylene blue on learning and memory

    NURBANU YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    FizyolojiErciyes Üniversitesi

    Fizyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURCAN DURSUN