İbn Bâbeşâz ve Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe adlı eseri
İbn Bâbeşâz and his work named Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe
- Tez No: 909333
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CÜNEYT MARAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Batman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Bu çalışmada İbn Bâbeşâz el-Cevheri'nin hayatı ve Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe adlı eseri incelenmiştir. Çoğunluğu nahiv alanında olmak üzere birçok eseri bulunan müellifin bu başarısında, kişisel gayreti ve yaşamış olduğu dönemdeki siyasi istikrarın neticesi olan ilmi atmosferin etkili olduğunu söylemek mümkündür. İbn Bâbeşâz, Mısır'da Fâtımîler döneminde yetişen nahiv âlimlerinden biridir. Yetiştirdiği öğrenciler ve kaleme aldığı eserler ile Arap Dili tarihinde önemli bir yer edinen İbn Bâbeşâz'ın en değerli eserlerinden birisi de Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe adlı eseridir. Nahiv ilmine dair yazılmış olan bu eser, İbn Bâbeşâz'ın mukaddime adlı eserinin şerhidir. İbn Bâbeşâz, Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe adlı eserinde geleneksel şerh yöntemini kullanmıştır. İzlediği metod, genel itibari ile şerhlerde uygulanan metottur. İbn Bâbeşâz, bu eserini“mezc”metodu ile kaleme almıştır. Bu metod sayesinde şerh ile metini birbirine karıştırmamıştır. İbn Bâbeşâz, on ana başlık altında incelediği bu eserinde Kur'ân-ı Kerim, Hadîs-i Şerîf ve şiir ile istişhâdta bulunmuştur. Bununla beraber herkes tarafından anlaşılabilen kolay örnekler de vermiştir. Müellif nahiv kurallarını temellendirmek için birincil ve ikincil derecede illetler kullanmış, fenkale üslubuna oldukça sık başvurmuştur. Bu çalışmada öncelikle İbn Bâbeşâz'ın tanıtılması ve Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe adlı eserinin incelenmesi hedeflenmiştir. Eserinde kullandığı yöntem, üslup ve kendine özgü veya tercihe dayalı görüşleri ele alınarak onun Arap gramerindeki konumunun ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışmanın neticesinde müellifin, genel çerçevede Basra dil ekolünün özel çerçevede ise Sîbeveyh'in görüşlerini tercih ettiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte İbn Bâbeşâz'ın, Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe adlı eserinde çoğunlukla Basra dil ekolü ıstılahlarını tercih ettiği saptanmıştır. Müellifin az sayıda Küfe dil ekolü ıstılahı ve kendine özgü bazı ıstılahlar kullandığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
This study examines the life of Ibn Bâbeşâz al-Jawhari and his work Şerhu'lmukaddimeti'l-Muhsibe. It is possible to say that the author, who has many works, mostly in the field of grammar, was effective in this success due to his personal efforts and the scientific atmosphere resulting from the political stability of the period in which he lived. Ibn Bâbeşâz is one of the grammar scholars who grew up in Egypt during the Fatimid period. One of the most valuable works of Ibn Bâbeşâz, who has an important place in the history of the Arabic language with the students he trained and the works he wrote, is his work Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe. This work, written on the science of grammar, is a commentary on Ibn Bâbeşâz's work called Mukaddime. Ibn Bâbeşâz used the traditional commentary method in his work Şerhu'lmukaddimeti'l-Muhsibe. The method he followed is generally the method applied in commentaries. Ibn Bâbeşâz wrote this work using the“mezc”method. Thanks to this method, he did not mix the commentary with the text. In this work, which he examined under ten main headings, Ibn Bâbeşâz made an istishhad with the Quran, the Hadith and poetry. In addition, he also gave easy examples that could be understood by everyone. The author used primary and secondary illegitimacy to establish grammar rules and frequently resorted to the fenkale style. This study primarily aims to introduce Ibn Bâbeşâz and examine his work called Şerhu'l-mukaddimeti'l-Muhsibe. It is aimed to reveal his position in Arabic grammar by examining the method, style and his unique or preferential views used in his work. As a result of the study, it was determined that the author preferred the views of the Basra language school in general and Sibawayhi in particular. However, it was determined that Ibn Babashahz preferred the terminology of the Basra language school in his work called Sharh al-Mukkadimati al-Muhsiba. It was observed that the author used a small number of Kufa language school terminology and some terminology specific to himself
Benzer Tezler
- Şerhu'l-Mukaddimeti'l-Muhsibe adlı eseri bağlamında İbn Bâbeşâz'ın Arap dilindeki yeri
The place of Ibn Bâbeşâz in The Arabic language in the Context of his work Sharh Al-Muqaddima Al-Muḥsiba
YASİN ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DilbilimŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN CENGİZ
- İbn Nâkiyâ'nın makâmeleri
Makamat İbn Naki̇ya
AHMET BİRİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRETTİN AYTAÇ
- İbn Hacer el-Heytemî (ö. 974/1567), hayatı, eserleri ve 'el-Fetâvâ el-hadîsiyye' özelinde hadisciliği
İbn Hacer el-Heytemî (ö. 974/1567), his life, works and his position as a muhaddith regarding to el-Fetâvâ el-hadîsiyye'.
İSA UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜNYAMİN ERUL
- İbn Meserre ve felsefesi
İbn Masarra and hi̇s phi̇losophy
AHMET BOZYİĞİT
Doktora
Türkçe
2015
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜFİT SELİM SARUHAN
- İbn Arabî'nin el-Futûhâtü'l-Mekkiyye adlı eserindeki fıkhî görüşlerinin değerlendirilmesi
The evelation of jurisprudential opinions in iİbn Arabi's work called al-Futuhat al-Makki
ŞUHEDA BOZYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK BEŞER