Geri Dön

Bir zabt kusuru olarak vehim ve diğer zabt kusurlarıyla ilişkisi

Wahm as a deficiency in the retention of the transmitters and its relation to other defects

  1. Tez No: 909656
  2. Yazar: ZEYNEP EKİCİ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FATMA KIZIL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yalova Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 499

Özet

Râvinin, tahammül ettiği hadisi nakledinceye kadar muhafaza etmesini ifade eden zabt vasfı; unutma, hata etme, dikkatsizlik gibi birtakım etkenlerle zayıflayabilmektedir. Hadis âlimleri, râvinin güvenilirliğini zedeleyen bu gibi durumlara ilk dönemlerden itibaren çeşitli ifadelerle dikkat çekmişlerdir. Ancak İbn Hacer'in, râvinin tenkit noktalarına dair yaptığı tasnifiyle birlikte söz konusu ifadelerin; sınırları belirlenmiş birtakım kalıplar içerisine girerek terimleştiği görülmektedir. İbn Hacer sonrasında, onun tayin ettiği çerçeve ile anlaşılan bu taʻn sebeplerinden biri de râvinin nakillerinde yanılmasını ifade eden vehim kavramıdır. Bu çalışmanın temel amacı; mezkûr terimin, kendisi için çizilen sınırlar içinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini tespit etmektir. Bu doğrultuda, İbn Hacer'in ortaya koyduğu şekliyle, zabt kusurlarının birbirleriyle ilişkisi ve anlam geçirgenliği“vehim”odağında ele alınmıştır. Bunun için münekkitlerin vehim ile nitelediği râviler incelenerek haklarında vârid olan cerh ve taʻdîl ifadelerinden hareketle araştırmaya konu edilen lafzın mahiyeti irdelenmiş ve neticede ricâl âlimlerinin râviler ile ilgili kanaatlerini zikrederken belli bir terim mânasına işaret etmeksizin“hata etme”,“vehme düşme”,“yanılma”gibi eleştiri noktalarını dile getirdikleri anlaşılmıştır. Ayrıca hadis âlimlerinin, bazı durumlarda“gaflet”,“sûü'l-hıfz”gibi bozuklukları vehmin nedeni;“muhâlefetü's-sikāt”gibi problemleri de vehmin sonucu olarak ifade ettikleri; dolayısıyla bu cerh sebeplerinin, İbn Hacer'in kaydettiği netlikte birbirlerinden ayrılamayacakları görülmüştür. Vehmin, râvinin naklinde yol açtığı sorunlar ve güvenilirlik durumuna etkisinin belirlenmesi de tezin hedeflerindendir. Bu maksatla ilel eserleri taranmış ve vehmin sebep olduğu illetler incelenmiştir. Buna göre diğer zabt noksanlıklarında olduğu gibi vehmin de“refʻ”,“kalb”,“vasl”benzeri illet türlerine kapı araladığı anlaşılmıştır. Son olarak yapılan râvi incelemeleri neticesinde zayıflık derecesinin vehmin şiddeti ile doğru orantılı olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda şiddetli vehim ile tenkit edilen râvilerin rivayetlerinin, sahih hadislerin derlendiği eserler içinde yer alıp almadığını görmek üzere bu kimselerin Sahîhayn'da yer alan nakilleri incelenmiştir. Nihayetinde ahkâma yönelik rivayetlerde başka bir râvi ile desteklenmeksizin aşırı yanılmakla cerh edilen zayıf bir râvinin hadisinin kaydedilmediği belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

The quality of zabt, which refers to the ability of the narrator to preserve the hadith he has received until he transmits it, can be weakened by factors such as forgetfulness, making mistakes, and carelessness. Hadith scholars have drawn attention to such issues, which undermine the reliability of the narrator, using various expressions since the early periods. However, with Ibn Hajar's classification concerning the points of criticism of the narrator, these expressions have been encapsulated into specific terms with defined boundaries. After Ibn Hajar, one of the reasons for this criticism, understood within the framework he determined, is the concept of wahm, which refers to the errors of the narrator in his narrations. The main purpose of this study is to determine whether this term can be evaluated within the limits drawn for it. In this context, the relationship and semantic permeability of the defects of zabt, as put forward by Ibn Hajar, are discussed with a focus on“wahm.”For this purpose, the nature of the term subject to the research was analyzed based on the expressions of jarh and taʻdīl used about transmitters. As a result, it was understood that the scholars of rijāl expressed points of criticism such as“making a mistake,”“falling into delusion,”and“being mistaken”while expressing their opinions about the narrators without indicating a specific terminological meaning. One of the objectives of this thesis is to determine the problems that wahm causes in the transmission of a narrator and its effect on his reliability. For this purpose, the works on 'ilal were scanned and the defects caused by wahm were examined. Accordingly, it was understood that, like other deficiencies in zabt, wahm opens the door to other types of defects such as“addition,”“reversal,”and“joining.”Finally, as a result of the rāwī examinations, it was determined that the degree of weakness is directly proportional to the severity of wahm. In this context, the narrations of the narrators who were severely criticized for wahm were examined in Sahīhayn to see whether their narrations were included in the works compiling authentic hadiths. Consequently, it was determined that the hadiths of a weak narrator, who was severely criticized for extreme delusion without being supported by another narrator, were not recorded in the narrations related to legal matters.

Benzer Tezler

  1. Hadis tarihinde cerh ve ta'dîl meclisleri -tâbiîn ve tebeu't-tâbiîn dönemi-

    Jarh and tadil assemblies -period of tabiin and tebeu't-tabiin-

    İRFAN YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinHitit Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATİH MEHMET YILMAZ

  2. Hadis usûlünde telkin

    Talqin in the hadith methodology

    ABDULVEHHAB KÖSEOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM KUTLAY

  3. Evrensel temel gelir teorisi ve Türkiye'de uygulanabilirliği

    Universal basic income theory and its applicability in Turkey

    MUHAMMED FATİH CÜRE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    EkonomiManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DOĞAN BAKIRTAŞ

  4. Adalet ve zabt bakımından sahâbe hakkında bazı tartışmalar

    Some discussions about the sahabah in respect of justice and record

    SÜLEYMAN BESLER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DinOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN AKGÜN

  5. Hicrî VIII. asır ricâl tenkidi - Zehebî örneği

    Criticism on narrators (Rijâl) in the 8th century of the Hijra: The case of al-Ḏahabî

    İBRAHİM SAİNKAPLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAVUZ KÖKTAŞ