Zerdüştilikte eskatoloji ve eskatolojik mitler
Eschatology and eschatologic myths in zoroastrianism
- Tez No: 909706
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULKADİR KIYAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Zerdüştîlik, Eskatoloji, Fraşhakereti, Kurtarıcı, Soşyânt, Zoroastrianism, Eschatology, Frashakereti, Savior, Saoshyant
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İnönü Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Zerdüştîlik, antik Pers İmparatorluğu'nda ortaya çıkan ve Zerdüşt (Zoroaster) tarafından kurulan bir din ve felsefi sistemdir. Bu dinîn eskatolojik inançları, insanın varoluşunu, ahlaki sorumluluğunu ve evrendeki yerini anlamada kritik bir rol oynamaktadır. Zerdüştîlikte eskatoloji, dünyanın sonu, kıyamet ve insanın nihai kaderi ile ilgili inançları kapsamaktadır. Bu inançlar, Zerdüşt'ün öğretilerinde derin bir şekilde kök salmış olup hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ahlaki ve etik değerlerin şekillenmesinde etkili olmaktadır. Zerdüştîlikte iyilik ve kötülük mücadelesi, eskatolojik inançların merkezinde yer alan ve evrenin ontolojik yapısını belirleyen temel bir temadır. Bu mücadele, Ahûra Mazda (iyilik ve düzenin Tanrısı) ve Ehrimen'nin (kötülük ve kaosun ruhu) karşıtlıkları etrafında şekillenmektedir. Zerdüştîlik, kozmik bir çatışma olarak tanımlanan bu ikiliğin, evrenin yaratılışından itibaren var olduğunu ve insanlık tarihinin her döneminde bireylerin ahlaki seçimlerini etkilediğini öne sürmektedir. Eskatolojik bir perspektiften değerlendirildiğinde, bu mücadele, Fraşhakereti döneminde nihai bir sona ulaşacak ve iyiliğin galip geleceği inancı ile sonuçlanacaktır. Bu süreçte, bireylerin yaşamları boyunca gerçekleştirdikleri eylemler, yargı günü geldiğinde belirleyici bir rol oynayacak; iyi eylemler, ruhların cennete kabul edilmesine, kötü eylemler ise cehenneme düşmesine yol açacaktır. Dolayısıyla, Zerdüştîlikteki iyilik ve kötülük mücadelesi, yalnızca bireysel bir ahlaki sorumluluk değil, aynı zamanda evrensel bir düzenin sağlanması için gerekli olan kozmik bir çatışma olarak değerlendirilmektedir. Zerdüştîlikte eskatolojik inançların merkezinde“Fraşhakereti”kavramı yer almaktadır. Bu terim, dünyanın sonundaki yenilenme sürecini ifade etmektedir. Fraşhakereti, evrenin nihai bir düzene kavuşacağı, tüm ruhların yargılanacağı ve kötülerin cezalandırılacağı bir dönemi simgelemektedir. Bu süreçte, bireylerin yaşamları boyunca gerçekleştirdikleri davranışları, iyi ve kötü eylemlerine göre değerlendirileceğine yönelik inanç, Zerdüştîliğin ahlaki çerçevesini oluşturmaktadır. Zerdüştlîlikte eskatolojik inançların önemli bir unsuru,“Soşyânt”figürüdür. Soşyânt, kıyamet sonrası dönemde dünyayı kurtaracak olan bir kurtarıcı olarak kabul edilmektedir. Soşyânt'ın üç kez dünyaya geleceği inancı, bu figürün önemini artırmaktadır. Soşyânt'ın gelişi, evrendeki kaosu sona erdirecek ve insanları kurtaracaktır. Bu kurtuluş, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde bir yeniden doğuşu simgelemektedir. Zerdüştîlikte, her bireyin yaşamı boyunca gerçekleştirdiği eylemler, ölümünden sonra yargılanmaya tabi tutulacaktır. Bu yargı süreci,“Çinvat Köprüsü”üzerinden geçişle gerçekleşir. Yargılama sonucuna göre iyi ruhlar, bu köprüden geçerek cennete ulaşırken, kötü ruhlar köprüyü geçemeyerek cehenneme düşerler. Bu yargı süreci, bireyin ahlaki sorumluluğunun ve özgür iradesinin sonucunu ortaya koymaktadır. Zerdüştîlikte eskatolojik inançlar, iyi ile kötü arasındaki sürekli çatışmayı da içermektedir. Ahûra Mazda, iyiliğin ve düzenin temsilcisi olarak,“Âşa”(doğru düzen) kavramıyla ilişkilendirilirken Ehrimen (kötülük ruhu) ise“Druj”(yalan) ile temsil edilmektedir. Bu iki güç arasındaki mücadele, evrenin ve insanlığın kaderini belirlemekte, Zerdüştîlik eskatolojisine göre, bu çatışmanın sonunda iyiliğin galip geleceğine inanılmaktadır. Zerdüştîlikte son zamanlar, evrenin yeniden doğuşunu ve tüm insanların Ahûra Mazda'nın huzuruna kabul edileceği bir dönemi simgeler. Bu dönemde, tüm ruhlar, geçmişteki eylemlerine göre yargılanacak ve nihai bir düzen sağlanacaktır. Bu süreç, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde bir dönüşüm ve yenilenme anlamına gelmektedir. Zerdüştîlikteki eskatolojik inançlar, insanın varoluşunu ve evrendeki yerini anlamada kritik bir rol oynamaktadır. İyi ile kötü arasındaki mücadele, bireyin özgür iradesi ve nihai kurtuluş temaları, Zerdüştîliğin temel taşlarını oluşturmaktadır. Bu inançlar, Zerdüştîliğin ahlaki ve etik değerlerini pekiştirirken, aynı zamanda bireylerin yaşamlarına anlam katmaktadır. Zerdüştîlikte eskatoloji, tarihsel ve kültürel bağlamda derin bir etkiye sahiptir.
Özet (Çeviri)
Zoroastrianism is a religion and philosophical system that emerged in the ancient Persian Empire, founded by Zoroaster. The eschatological beliefs of this religion play a critical role in understanding human existence, moral responsibility, and one's place in the universe. In Zoroastrianism, eschatology encompasses beliefs related to the end of the world, the apocalypse, and the ultimate fate of humanity. These beliefs are deeply rooted in the teachings of Zoroaster and significantly influence the formation of moral and ethical values at both individual and societal levels. The struggle between good and evil occupies a central position in Zoroastrian eschatological beliefs and is a fundamental theme that determines the ontological structure of the universe. This struggle is shaped around the opposition between Ahûra Mazda (the God of goodness and order) and Ehrimen (the spirit of evil and chaos). Zoroastrianism posits that this duality, defined as a cosmic conflict, has existed since the creation of the universe and has influenced the moral choices of individuals throughout human history. From an eschatological perspective, this struggle will reach a definitive conclusion during the Frashoakereti period, culminating in the belief that good will ultimately prevail. In this process, the actions individuals perform throughout their lives will play a decisive role on the day of judgment; good deeds will lead to the acceptance of souls into paradise, while bad deeds will result in their descent into hell. Therefore, the struggle between good and evil in Zoroastrianism is regarded not only as an individual moral responsibility but also as a necessary cosmic conflict for the establishment of universal order. At the center of Zoroastrian eschatological beliefs lies the concept of“Frashakereti.”This term refers to the process of renewal at the end of the world. Frashakereti symbolizes a period in which the universe will achieve a final order, all souls will be judged, and the wicked will be punished. The belief that individuals will be evaluated based on their good and bad deeds throughout their lives forms the moral framework of Zoroastrianism. An important element of Zoroastrian eschatological beliefs is the figure of the“Saoshyant.”The Saoshyant is considered a savior who will redeem the world in the post-apocalyptic era. The belief that the Saoshyant will come to the world three times enhances ix the significance of this figure. The arrival of the Saoshyant will end the chaos in the universe and save humanity. This salvation symbolizes a rebirth at both individual and societal levels. In Zoroastrianism, the actions of each individual throughout their life are judged after death. This judgment process occurs through the passage over the“Chinvat Bridge.”Good souls cross this bridge to reach paradise, while bad souls fail to cross and fall into hell. This judgment process highlights the individual's moral responsibility and the consequences of free will. Zoroastrian eschatological beliefs also encompass the ongoing conflict between good and evil. Ahûra Mazda is associated with the concept of“Asha”(truth and order) as the representative of goodness and order, while Ehrimen (the spirit of evil) is represented by“Druj”(lie). The struggle between these two forces determines the fate of the universe and humanity, with Zoroastrian eschatology asserting that good will ultimately triumph in this conflict. The end times in Zoroastrianism symbolize the rebirth of the universe and a period in which all people will be accepted into the presence of Ahûra Mazda. During this time, all souls will be judged based on their past actions, and a final order will be established. This process signifies a transformation and renewal at both individual and societal levels. The eschatological beliefs in Zoroastrianism play a critical role in understanding human existence and one's place in the universe. The struggle between good and evil, the themes of individual free will, and ultimate salvation constitute the foundational elements of Zoroastrianism. These beliefs reinforce the moral and ethical values of Zoroastrianism while also adding meaning to individuals' lives. Zoroastrian eschatology has a profound impact in historical and cultural contexts.
Benzer Tezler
- Eskatolojik beklentiler açısından Şîa ile Ortadoğu dinleri arasındaki etkileşim
Interaction between the shi'a and the middle east religions in terms of escatological expectations
MUSA PASHAYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞİNASİ GÜNDÜZ
- Zerdüşt'ün Gatha'sı üzerine bir araştırma
A research on the Gathas of Zarathustra
MAHMUT POLAT
Doktora
Türkçe
2019
DinÇukurova ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET MÜNİR YILDIRIM
- Günümüz İran Zerdüştiliği üzerine bir araştırma
A research on current Iranian Zoroastrianism
MAHMUT POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinÇukurova ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜNİR YILDIRIM
- Zerdüştîlikte melek inancı
The belief of angel in Zoroastrianism
ADNAN GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KATAR