Rockefeller ailesi ve Rockefeller Vakfı'nın faaliyetlerinin incelenmesi: Türkiye örneği
Analysis of Rockefeller family and the activities of the Rockefeller Foundation: The case of Turkey
- Tez No: 909734
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET ZEKİ KAPCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Rockefeller Vakfı, hegemonya, tarım, sağlık, eğitim, Rockefeller Foundation, hegemony, agriculture, health, education
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 515
Özet
Bu çalışma, Rockefeller Vakfı'nın Türkiye'de gerçekleştirdiği faaliyetlerin sağlık, tarım, eğitim ve beşerî bilimler gibi alanlar üzerindeki etkilerini incelemektedir. Özellikle Türkiye'nin modernleşme sürecine bu faaliyetlerin katkıları ve bu süreçte vakfın oynadığı rol araştırmanın temel odak noktasıdır. Vakfın yaptığı yatırımların Türk toplumunu Batı ile bütünleştirirken kapitalist sisteme entegrasyonu da amaçladığı ve uzun vadede ekonomik ve bilimsel bağımlılığı artıran sonuçlar doğurduğu görülmüştür. Vakfın eğitim bursları ve projeleri, Türk bilim insanlarının uluslararası alanda görünürlüğünü artırmış, ancak bu süreçte Türkiye'nin dışa bağımlılığı da güçlenmiştir. Bu kapsamda, çalışma, Türkiye'nin modernleşme serüveninde uluslararası sermaye ve bilgi akışlarının etkisini, Rockefeller Vakfı'nın stratejik adımları çerçevesinde ele almaktadır. Elde edilen bulgular, vakfın hayırseverlik kisvesi altında Türkiye'deki modernleşme sürecine yön verdiğini ve bu sürecin siyasi ve toplumsal dinamikleri nasıl şekillendirdiğini ortaya koymaktadır. Çalışmanın birinci bölümde, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki tarihsel ilişkiler ele alınmıştır. İkinci bölümde, Rockefeller ailesinin ve vakfın küresel ölçekteki faaliyetlerini incelenirken, üçüncü bölümde, vakfın Türkiye'deki sağlık alanındaki girişimleri, halk sağlığı hizmetleri ve tıp eğitiminin modernleşmesine yaptığı katkılar ve bu katkıların sonuçları analiz edilmiştir. Dördüncü bölüm, vakfın Türkiye'deki tarımsal kalkınma projelerini, özellikle Yeşil Devrim çerçevesinde modern tarım tekniklerinin ülkeye entegrasyonunu ve bu entegrasyonun sonuçlarını ele almaktadır. Beşinci bölüm ise Vakfın eğitim ve kültür alanındaki faaliyetleri, Türkiye'deki eğitim reformlarına etkilerini ve Türk entelektüel gelişimindeki rolünü irdelemektedir. Sonuç olarak, Rockefeller Vakfı'nın Türkiye'de modernleşme sürecine yaptığı katkılar belirgin olmakla birlikte, bu süreçte ülkenin dışa bağımlılığını artıran uzun vadeli etkileri de göz önüne serilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examines the Rockefeller Foundation's impact on health, agriculture, education, and humanities in Turkey, with a focus on its role in Turkey's modernization process. The Foundation's investments aimed to integrate Turkish society with the West and the capitalist system, leading to increased economic and scientific dependency over time. Its educational scholarships and projects raised the international visibility of Turkish scientists but also reinforced Turkey's external dependency. The study explores the influence of international capital and knowledge flows on Turkey's modernization, framed within the Rockefeller Foundation's strategic initiatives. The first section of the study reviews historical relations between Turkey and the United States. The second section assesses the Rockefeller family's and foundation's activities globally. The third section examines the foundation's health initiatives in Turkey, including contributions to public health services and the modernization of medical education. The fourth section addresses the foundation's agricultural development projects in Turkey, particularly the integration of modern agricultural techniques within the Green Revolution and the outcomes of these efforts. The fifth section analyzes the foundation's activities in education and culture, its influence on Turkish educational reforms, and its role in fostering intellectual development in Turkey. In conclusion, while the Rockefeller Foundation's contributions to Turkey's modernization are evident, the study also highlights the long-term effects of increased foreign dependency arising from these initiatives. The findings reveal how the foundation guided Turkey's modernization process under the guise of philanthropy, significantly shaping its political and social dynamics.
Benzer Tezler
- Küresel sermayenin eğitimi yönlendirmesi ve Türk eğitim sistemine etkisi: Rockefeller Vakfı örneği
Global capital's direction of education and its effect on the Turkish education system: The case of the Rockefeller Foundation
MUTLU SADIK FİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimKırıkkale ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL AYDOĞAN
- Murals speak louder than words: Nelson Rockefeller-Diego Rivera clash and making of the US art culture during the 1930's
Mural sanatı kelimelerden daha sesli konuşur: Nelson Rockefeller-Diego Rivera anlaşmazlığı ve 1930'lu yıllarda Amerikan sanat anlayışının gelişimi
GÖZDE PINAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Tarihİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. EDWARD P. KOHN
- American cultural diplomacy in Yugoslavia in the 1950s and 1960s: The role of the Rockefeller and Ford philanthropic foundations
1950'ler ve 1960'larda Yugoslavya'da Amerikan kültür diplomasisi: Rockefeller ve Ford hayırsever vakıfların rolü
HRUSTAN ŠIŠIĆ
Doktora
İngilizce
2022
Uluslararası İlişkilerAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER ASLAN
- Vitreoretinal cerrahide gazlar ve göz içi proliferasyonuna etkileri (Deneysel çalışma)
Başlık çevirisi yok
EMİN ÖZMERT
- Aile işletmelerinin kurumsallaşma ihtiyacı ve gelecek kuşakların sürece hazırlanması, Konya ilinde konu üzerine uygulama
The need for institutionalization of family businesses and the preparation of future generations for the process, an application on the subject in Konya
NURAY ÜMÜT