Panagia Muhliotissa'nın mevcut durumu ve koruma önerileri
Current status and conservation recommendations for Panagia Muhliotissa
- Tez No: 909829
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MİNE ESMER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Koruma ve Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
İstanbul'un Fatih ilçesinde, Fener semtinde bulunan Panagia Muhliotissa, kentte on bir asırdan fazla bir süre içinde inşa edilmiş çok sayıda Bizans kilisesi içinde günümüze kadar ilk işlevini sürdürebilmiş tek yapı olmasıyla önem taşır. İçinde yer aldığı avluda kilise dışında ayazma, çan kulesi ve müştemilat yapıları bulunur. Doğu ve kuzey cepheleri avlu duvarına bitişik olan kilisenin doğusunda, Haliç güney yakası siluetinde ve İstanbul Rum okulları içinde özel bir öneme sahip olan Kırmızı Mektep yer alır. Rumlar tarafından Muhlio olarak adlandırılan bölgede, bir manastırın parçası olarak yapılmış kilisenin uzun yıllar Geç Bizans Dönemi'ne ait olduğu düşünülmüş; fakat Bouras'ın çalışmaları sonucu 11. yüzyıla (Orta Bizans Dönemi) ait olduğu anlaşılmıştır. Latin İşgali'nde terk edilmiş olan manastır, 13. Yüzyılda (Geç Bizans devrinde) Bizans İmparatoru VIII. Mihail'in kızı ve Moğol hükümdarı Abaka Han'ın karısı Maria Palaiologina tarafından tekrar işler hale getirilmiştir. Fetihten sonra II. Mehmed tarafından kilise bazı evler ve arazi ile birlikte hizmeti karşılığında Fatih camisinin mimarı olan Khristodoulos'a bağışlanmıştır. II. Mehmed'in bu bağış için verdiği ferman daha sonraki dönemlerdeki işlev değişikliklerine de engel teşkil etmiştir. Muhliotissa kilisesinin işlevi değiştirilmemiş olmasına rağmen, sürekli kullanımı ve değişen ihtiyaçları nedeniyle planı fazlaca farklılaşan yapılardan biri olmuştur. Tüm ekler ve değişikliklere rağmen kilisenin ilk yapım evresinde dört yapraklı yonca plan tipine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Manastır, fetihten sonra kesin olarak dağıtılmış ve kilise bölge kilisesi olarak hizmet etmiştir. Bölgedeki kilisenin ihtiyaçlarının artmasıyla batı ve güney doğrultusunda genişleyen kilisenin plan tipi dört yapraklı yonca biçimini kaybetmiştir. Kilise Fener yangınlarından ve İstanbul depremlerinden etkilenmiştir. Yapının günümüzdeki durumunun belgelenmesi, kilisenin ilk yapıldığı dönemdeki durumunun eski harita, fotoğraf, yazılı kaynaklar, yerinde yapılan incelemelerle saptanarak tarihsel değişim-dönüşüm sürecinin incelenmesi, bu süreçte aldığı eklerin belirlenmesi ve korunup gelecek nesillere aktarılarak faaliyetini sürdürmesi için bir çalışma yapılmıştır. Yapının onarımına ilişkin teknik müdahalelerin belirlendiği restorasyon projesi hazırlanmış, yapının kimliğine ve mekânsal bütünlüğüne saygılı olması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Panagia Muhliotissa is located in the Fener neighborhood of Istanbul's Fatih district in the Fatih district of Istanbul, and is important as it is the only building that has maintained its original function until today among the many Byzantine churches built over eleven centuries. In addition to the church, the courtyard contains an agiasma, bell tower and outbuildings. To the east of the church, whose eastern and northern facades are adjacent to the courtyard wall, is the Red School, which has a special importance in the silhouette of the southern side of the Golden Horn and among the Greek schools of Istanbul. Built as part of a monastery in the area called Muhlio by the Greeks, the church was thought to date to the Late Byzantine Period for many years; however, Bouras' studies revealed that it dates to the 11th century (Middle Byzantine Period). Abandoned during the Latin Occupation, the monastery was restored in the 13th century (Late Byzantine period) by Maria Palaiologina, daughter of Byzantine Emperor Michael VIII and wife of the Mongol ruler Abaka Khan. After the conquest, Mehmed II donated the church along with some houses and land to Khristodoulos, the architect of the Fatih mosque, in exchange for his services. The edict issued by Mehmed II for this donation was an obstacle to the changes of function in later periods. Although the function of the Muhliotissa church has not been changed, its plan had greatly differentiated due to its constant use and changing needs. Despite all the additions and changes, it is understood that the church had a four-leaf clover plan type in its first construction phase. The monastery was definitively disbanded after the conquest and the church served as the parish church. As the needs of the church in the region increased, the plan type of the church, which expanded in the west and south directions, lost its four-leaf clover form. The church was affected by the Fener fires and the earthquakes in Istanbul. A study was carried out to document the current state of the building, to examine the historical development process by determining the condition of the church when it was first built with old maps, photographs, written sources, on-site examinations, to determine the additions it received in this process and to preserve it and to continue its activity by transferring it to future generations. The restoration project, in which technical interventions for the repair of the building were determined, was prepared and it was aimed to be completed in a way that respects the identity and spatial integrity of the building.
Benzer Tezler
- İstanbul Bizans Kiliseleri'ne 20.yüzyılda yapılan müdahalelerin görsel kaynaklar aracılığıyla belirlenmesi amaçlı bir inceleme
The change of the Byzantine Churches in İstanbul in the 20th century –analyses and determination by using visual sources
AHU ALAGÖZ ÇOBANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER
- İstanbul Tarihi Yarımadası'nda bizans dönemi kiliselerindeki işlev değişikliklerinin mimariye yansıması
Reflection of function alternations in byzantine churches into architecture in İstanbul Historical Peninsula
FATİH TANUĞUR
- İstanbul-Heybeliada'daki Bizans dönemine ait Panagia Kamariotissa Kilisesi
Başlık çevirisi yok
NİLAY ÇORAĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1989
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ ÖTÜKEN