Muğla ili anakarası ve bazı adalarında bulunan yabani zeytin (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populasyonlarındaki genetik çeşitliliğin SSR belirteçleriyle değerlendirilmesi
Evaluation of genetic diversity in wild olive (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populations i̇n mainland and some islands of Muğla province by SSR markers
- Tez No: 910144
- Danışmanlar: PROF. DR. VATAN TAŞKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Yabani zeytin, kültür zeytini, genetik çeşitlilik, SSR belirteçleri, parçalanmış populasyonlar, Wild olive, cultivated olive, genetic diversity, SSR markers, fragmented populations
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 75
Özet
Zeytin bitkisi (Olea europaea L.), Akdeniz Havzası'nda ekonomik ve kültürel açıdan büyük öneme sahip bir bitki türüdür. Zeytin bitkisi, yabani (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) ve kültür zeytini (Olea europaea subsp. europaea var. europaea) olmak üzere iki farklı formda bulunur. Özellikle son yıllarda zeytin kültür çeşitlerinin yabani zeytin populasyonlarının bulunduğu doğal alanlara doğru antropojenik faktörlerin de etkisiyle yayılış göstermesi yabani zeytin populasyonları üzerinde baskıya ve genetik erozyona neden olmaktadır. Bu durumun bir sonucu olarak günümüzde Akdeniz havzasında yabani zeytin populasyonlarının dağılım gösterdiği alanlar giderek azalmakta ve birçok bölgede yok olmaktadır. Verim ve kalitenin yanı sıra biyotik ve abiyotik stres faktörlerine karşı dayanıklılık gibi pek çok değerli genetik bilgiyi gen havuzlarında bulunduran yabani formlara ait doğal populasyonlardaki genetik çeşitliliğin belirlenmesi, kayıt altına alınması ve bu populasyonların korunmasına yönelik stratejilerin geliştirilmesi günümüzde büyük önem taşımaktadır. Çalışmamız da Muğla ilinin 13 ilçesinden (Bodrum, Dalaman, Datça, Fethiye, Kavaklıdere, Köyceğiz, Marmaris, Menteşe, Milas, Ortaca, Seydikemer, Ula ve Yatağan) ve bu ilin kıyı şeridinde bulunan 66 adadan toplanan yabani zeytin populasyonlarındaki genetik çeşitlilik SSR belirteçleri yardımıyla ilk kez saptanmıştır. Bu amaçla, ilçelere ait 195, adalara ait ise 369 olmak üzere toplamda 564 adet örnek 10 adet SSR belirteci yardımı ile çalışılmıştır. Bunun yanı sıra incelenen yabani zeytin populasyonlarına ait örneklerin ülkemizde yaygın olarak kullanılan 28 adet zeytin kültür çeşidi ile aralarındaki genetik ilişkiler de belirlenmiştir. Sonuçlarımız genetik açıdan anakara ve adalara ait populasyonların ve kültür zeytin çeşitlerinin ayrı ayrı gruplandığını göstermiştir. Bunun yanı sıra temel populasyon genetik verileri (na: toplam allel sayısı, ne: etkili allel sayısı, Ho: gözlenen heterozigotluk, He: beklenen heterozigotluk, Nem; populasyonlar arası gen akış miktarı) anakara yabani zeytin populasyonlarında, ada populasyonları ile karşılaştırıldığında daha yüksek bulunmuştur. Genetik farklılaşmanın (FST) ise ada populasyonlarında daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarımız çalışma alanımız dahilinde gerçek yabani zeytin populasyonlarının /örneklerinin bulunduğuna işaret etmektedir. Özellikle son yıllarda etkisini giderek artan oranda gösteren küresel iklim değişikliği göz önünde bulundurulduğunda yeni oluşan şartlara adapte olabilecek verim oranı yüksek, parazit ve patojenlere karşı dirençli yeni zeytin kültür çeşitlerinin geliştirilmesi kaçınılmazdır. Tespit edilen ve önemli bir gen havuzuna sahip olan yabani zeytin populasyonlarının /örneklerinin ex situ ve in situ yöntemler kullanılarak koruma altına alınması ve agronomik özelliklerinin bir an önce belirlenmesi ülkemiz zeytin tarımı açısından büyük önem taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
June 2024, ? pageThe olive plant (Olea europaea L.) is a plant species of great economic and cultural importance in the Mediterranean Basin. The olive plant is found in two different forms: wild (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) and cultivated olive (Olea europaea subsp. europaea var. europaea). Especially in recent years, the spread of olive cultivars into the natural areas where wild olive populations are found with the influence of anthropogenic factors has caused pressure and genetic erosion on wild olive populations. As a result of this situation, the areas where wild olive populations are distributed in the Mediterranean basin are gradually decreasing and disappearing in many regions. Determining and recording the genetic diversity in natural populations of wild forms, which contain many valuable genetic information such as yield and quality as well as resistance to biotic and abiotic stress factors in their gene pools, and developing strategies for the conservation of these populations are of great importance today. In our study, genetic diversity in wild olive populations collected from 13 districts of Muğla province (Bodrum, Dalaman, Datça, Fethiye, Kavaklıdere, Köyceğiz, Marmaris, Menteşe, Milas, Ortaca, Seydikemer, Ula and Yatağan) and 66 islands located on the coastline of this province was determined for the first time with the help of SSR markers. For this purpose, a total of 564 samples, 195 from the districts and 369 from the islands, were studied with the help of 10 SSR markers. In addition, the genetic relationships between the samples belonging to the wild olive populations and 28 olive cultivars commonly used in our country were also determined. Our results showed that mainland and island populations and cultivated olive cultivars were genetically grouped separately. Furthermore, basic population genetic data (na: total number of alleles, ne: effective number of alleles, Ho: observed heterozygosity, He: expected heterozygosity, Nem; amount of gene flow between populations) were higher in mainland wild olive populations compared to island populations. Genetic differentiation (FST) was higher in island populations. Our results indicate that there are true wild olive populations/samples in our study area. Considering the global climate change, which has become increasingly effective especially in recent years, it is inevitable to develop new olive cultivars with high yield rates that can adapt to the new conditions and are resistant to parasites and pathogens. It is of great importance for the olive agriculture of our country to protect the wild olive populations / samples, which have an important gene pool, by using ex situ and in situ methods and to determine their agronomic characteristics as soon as possible.
Benzer Tezler
- Mitokondri (orfB - cox3) ve kloroplast (trnD-TpolyT) organel gen bölgeleri arasındaki dizileri kullanarak Muğla ili anakarası ve adalarındaki yabani zeytin (olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populasyonlarının ve yaygın kültür zeytini (O. europaea subsp. europaea var. europaea) çeşitlerinin moleküler karakterizasyonlarının yapılması
Molecular characterization of wild olive (Olea europaea subsp. europaea var. sylvestris) populations from Muğla province mainland and ıslands and common cultivated olive (O. europaea subsp. europaea var. europaea) varieties by using sequences between mitochondria (orfB- cox3) and chloroplast (trnD- TpolyT) organelle gene regions
ERTUĞRUL GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN GÖÇMEN TAŞKIN
- Muğla ili Köyceğiz ve Fethiye Anadolu sığla ormanlarının saproksilik böcek türleri
Saproxylic insect species of Köyceğiz and Fethiye Anatolian sweetgum forests in Muğla province
İSMET HARMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ormancılık ve Orman MühendisliğiIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AVCI
- Muğla ili biyogaz potansiyelinin belirlenmesi
Determination of biogas potential of muğla province
SÜLEYMAN SAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EnerjiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiEnerji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET HAMDİ KARAOĞLU
DR. SEMA ASLAN
- Muğla ili Tahtacı Türkmenlerinin inanç bağlamlı müzik pratikleri
Belief-based music practices of Tahtacı Turkmens in Muğla province
ALİ ORHAN DÖNMEZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2021
MüzikSivas Cumhuriyet ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM ÖZALTUNOĞLU
- Muğla İli'nde sektörler arası bütünleşme ile bölgesel kalkınma
Regional development by cross-sectoral integration in the province of Muğla
KADER DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSüleyman Demirel ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERKAN POLAT