Tip 1 diyabetli adolesanlarda diyabete özgü beslenme bilgisi ölçeği türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması
Turkish validity and reliability study of diabetes-specific nutrition knowledge questionnaire in adolescents with Type 1 diabetes
- Tez No: 911238
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE YILMAZ, DOÇ. DR. YASEMİN HANDE ATİK ALTINOK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları, Nutrition and Dietetics, Endocrinology and Metabolic Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Tınaztepe Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Bu araştırma, Kasım 2023–Mayıs 2024 tarihleri arasında İzmir ili Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Çocuk Endokrin Bilim Dalında takip edilen 121 Tip 1 diyabetli (T1D) adolesan ve ebeveynleri ile 'Tip 1 Diyabetli Adolesanlarda Diyabete Özgü Beslenme Bilgi Ölçeği'nin (DÖBBÖ) Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik analizinin yapılması amacıyla planlanmıştır. Adolesanların genel özellikleri ve sağlık bilgileri sorgulanmış, 3 günlük besin tüketim kayıtları alınarak diyet kalitelerinin değerlendirilmesi amacıyla Sağlıklı Yeme İndeksleri (SYİ) hesaplanmış ve T1D'li adolesanlar ve ebeveynleri DÖBBÖ'yü cevaplamıştır. Çalışma sonunda, DÖBBÖ'nün geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna varılmıştır. Türkçeye uyarladığımız ölçeğin Cronbach Alfa katsayısı 0,71 olarak bulunmuştur. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda 23 maddeden oluşan DÖBBÖ'nün 'sağlıklı beslenme', 'karbonhidrat sayımı', 'besinlerin kan şekerine etkisi' ve 'besin etiketi okuma becerisi' olmak üzere 4 faktörden oluştuğu gözlenmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile ölçeğin iyi ve mükemmel uyum indekslerine sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçeğin güvenirliği iç tutarlılık katsayısı ve test tekrar test yöntemiyle incelenmiş ve güvenirlik katsayılarının kabul edilebilir düzeyde olduğu belirlenmiştir. Madde analizi ile ölçekte yer alan maddelerin tümünün ayırt edici olduğu gözlenmiştir. Adolesanların; 69'u kız (%57) ve 52'si erkek (%43) olup, %38,7'si insülin infüzyon pompa tedavisi (İİPT), %61,3'ü çoklu doz tedavisi kullanmaktadır. Yaş ortalamaları 14,73 ± 5,17 yıl; diyabet yaşı ortalamaları 6,88 ± 4,09 yıl; beden kütle indeksi Standart sapma skoru (SDS) ortalamaları 0,21 ± 1,27, HbA1c ortalamaları %8,0 ± 9,10; SYİ puan ortalamaları 54,26 ± 8,46 olarak belirlenmiştir. T1D'li adolesanların ortalama DÖBBÖ ve ebeveynlerinin ortalama EDÖBBÖ puanları sırasıyla 63,04 ± 15,83 ve 68,08 ± 15,71 olarak bulunmuştur. SYİ ve HbA1c ile DÖBBÖ puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>0,05). DÖBBÖ ile EDÖBBÖ puanları arasında düşük düzeyde pozitif yönde istatistiksel açıdan anlamlı ilişki saptanmıştır (p0,05).
Özet (Çeviri)
This research was conducted with 121 Type 1 diabetic (T1D) adolescents and their parents who were followed up in the Department of Child Health and Diseases, Department of Child Health and Diseases, Ege University Faculty of Medicine, Izmir, between November 2023 and May 2024. It was planned to conduct a Turkish validity and reliability analysis of the 'Diabetes-Specific Nutritional Knowledge Scale in Adolescents with Type 1 Diabetes' (DÖBBÖ) with adolescents with T1D and their parents. General characteristics and health information of the adolescents were questioned, 3-day food consumption records were taken, Healthy Eating Indexes (SYI) were calculated to evaluate their diet quality, and adolescents with T1D and their parents answered the DÖBBÖ. At the end of the study, it was concluded that DÖBBÖ is a valid and reliable measurement tool. The Cronbach Alpha coefficient of the scale we adapted to Turkish was found to be 0.71. As a result of exploratory factor analysis, it was observed that DÖBBÖ, which consists of 23 items, consists of 4 factors: 'healthy nutrition', 'carbohydrate count', 'effect of foods on blood sugar' and 'skill in reading nutrition labels'. With confirmatory factor analysis, it was determined that the scale had good and excellent fit indices. The reliability of the scale was examined using the internal consistency coefficient and test-retest method, and it was determined that the reliability coefficients were at an acceptable level. With item analysis, it was observed that all items in the scale were distinctive. Adolescents; There were 69 girls (57%) and 52 boys (43%), 38.7% of whom used insulin infusion pump therapy (IIPT) and 61.3% of whom used multiple dose therapy. Their average age was 14.73 ± 5.17 years; The mean age of diabetes is 6.88 ± 4.09 years; body mass index Standard Deviation Score (SDS) averages 0.21 ± 1.27, HbA1c averages 8.0 ± 9.10%; SYI score average was determined as 54.26 ± 8.46. The average DÖBBÖ scores of adolescents with T1D and the average EDÖBBÖ scores of their parents were found to be 63.04 ± 15.83 and 68.08 ± 15.71, respectively. No statistically significant relationship was found between SYI, HbA1c and DÖBBÖ scores (p>0.05). A low-level, positive, statistically significant relationship was found between DÖBBÖ and EDÖBBÖ scores (p0.05).
Benzer Tezler
- Tip 1 diyabetli adölesanlarda hipoglisemi korkusunun, yaşam kalitesinin ve diyabulimia riskinin belirlenmesi
Determination of fear of hypoglycaemia, quality of life and risk of diabulimia in adolescents with TYPE 1 diabetes
ŞÜKRİYE ELİF KUZUCUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikAnkara Medipol ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKNUR GÖKÇE YILDIRIM
- Karbonhidrat sayımı yöntemi uygulanan Tip 1 diyabetli çocuk ve adölesanlarda diyete uyumdaki engeller ve metabolik etkileri
Barriers to dietary adherence and metabolic effects of adherence in carbohydrate counter children and adolescents with TYPE 1 diabetes
SİNEM METİN
Doktora
Türkçe
2015
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KIZILTAN
- Tip 1 diyabetli çocuk ve adolesanların enerji ve besin ögeleri alımlarının değerlendirilmesi
The evaluation of energy and nutrient intake of children and adolescents with TYPE 1 diabetes
BEYZA ELİUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Beslenme ve Diyetetikİstanbul ÜniversitesiPediatrik Temel Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RÜVEYDE BUNDAK
- Tip 1 diyabetli adolesanların sosyal çevrelerinin metabolik kontrol üzerine olan etkilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of social factors on metabolic control of adolescents with TYPE 1 diabetes mellitus
HAWWA ZAHİRA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA AYCAN
- Tip 1 diyabetes mellitus'lu çocuk ve adölesanlarda insülin direnci, obezite sıklığı (double diyabet) ve obezite risk faktörlerinin incelenmesi
An examination of insulin resistance, obesity prevalence (double diabetes) and obesity risk factors in children and adolescents with TYPE 1 diabetes mellitus
VOLKAN ÖZKAYA
Doktora
Türkçe
2021
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Medipol ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERVET ERDAL ADAL