Başlangıçtan günümüze cami şadırvanları, abdesthaneler ve yeni bir öneri
Mosque shadirvans and ablution areas from the beginning to the present and a new proposal
- Tez No: 911628
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FERHAT PAKDAMAR, PROF. DR. CAHİDE AYDIN İPEKÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Su, antik çağlardan beri pek çok kültür için kutsal sayılmış, dini ritüellerin vazgeçilmez bir unsuru olarak görülmüştür. İslam'da da temizlik, ibadetin birincil şartı olarak kabul gördüğünden şehir mimarisinde suya çokça yer verilmiş ve zamanla şadırvan mimarisi gelişerek ibadethane mekânlarının değişmez bir unsuru haline gelmiştir. Bu sebeple tarih boyunca başta Türkler olmak üzere pek çok İslam devleti“şadırvan”örneği ortaya koymuştur. Buna rağmen zamanla bu önem unutulmuş hem tarihi örnekler kaybedilmiş hem de günümüzde abdest alma mekânları mimari değerini yitirmiştir. Dolayısıyla bu araştırma var olan abdest mahalleri ile yeni yapılacak olan abdest mekânlarının mimarisine dair günümüz yaşam koşullarına uygun olasılıklar üzerine odaklanmıştır. Bu tezde su mimarisinin dini açıdan en önemli örneklerini meydana getiren şadırvanların ve günümüzde camilerde yer alan abdest mahallerinin genel problemleri çalışılmıştır. Kaynak taraması, uzman görüşleri ve saha çalışması sonucu tespit edilen hususlar ışığında sırasıyla şadırvan kültürünün tarihi gelişimi örnekler üzerinden incelenmiş, kavram karışıklıkları ortaya konulmuş, literatürde yeterince işlenmemiş bu konuda su ögesinin insan ile olan bağına dikkat çekilerek Dünya genelinde yapılan su yapılarına değinilmiştir. Şadırvan mimarisinin nasıl geliştiğine dair araştırmalar derlenerek tezin içerisinde bu süreci incelemenin kolaylaşması için tarihsel dönemlere ayrılarak örnekler toplanmış ve tablolar oluşturulmuştur. Saha çalışması aşamasında Anadolu coğrafyası içerisinde başkent olmuş Bilecik, Bursa, Edirne, İstanbul ve Ankara şehirlerinde inşa edilmiş şadırvan örnekleri, abdesthane ve abdest muslukları incelenerek belirli kıstasların rasyonel olarak değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu sayede abdest mahallerinin mimari gelişiminin geçmişte ve günümüzde ergonomik açıdan incelenebileceği bir çalışma ortaya konulmuş, şadırvan ile abdest mekânlarının farkı tespit edilmiştir. Tez verileri ve saha çalışmaları sonucunda ulaşılan bulguların yorumlanarak tasarım kıstaslarının nasıl iyileştirilebileceğine dair öneriler teknik çizimler ve açıklamalar şeklinde sunulmuştur. Şadırvan ve abdest mahal örneklerinin incelenmesi sonucunda erkekler, kadınlar, çocuklar, yaşlı ve özel gereksinimli bireyler için tavsiyeler verilmiş ve öneri sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Water has been regarded as a sacred element across numerous cultures since antiquity, recognized as an essential component of religious rituals. Since cleanliness is seen as the primary condition of worship and faith in Islam, water has been given a lot of space in urban architecture. Over time, shadirvan structure has developed and become an indispensable element of places of worship. For this reason, throughout history many Islamic states, especially the Turks, have produced various examples of Shadirvans. However, over time, this importance has been forgotten, historical examples have been lost, and today, ablution places have lost their architectural value. Therefore, this research focuses on the architecture of ablution spaces and possibilities of new ablution spaces suitable for contemporary living conditions. This thesis examines the main problems of shadirvans, which are important examples of urban architecture in religious contexts, and the ablution spaces in mosques todayBased on a review of sources, expert opinions, and findings from fieldwork, the historical development of the fountain culture has been analyzed through examples, conceptual ambiguities have been revealed, and the often overlooked relationship between water and humans has been emphasized, with a discussion of water structures built globally.Research on the development of fountain architecture has been gathered. To facilitate the analysis of this process in the thesis, the examples have been categorized into historical periods and presented in tables.During the fieldwork phase, examples of fountains, ablution rooms and ablution faucets built in the cities of Bilecik, Bursa, Edirne, Istanbul and Ankara, which were capitals in Anatolia,were examined, and specific criteria were evaluated rationally.Thus, a study has been presented in which the architectural development of ablution areas can be examined from an ergonomic perspective, both in the past and today, and the distinction between fountains and ablution spaces has been identified.The findings of the thesis data and field studies are interpreted and suggestions on how to improve the design criteria are presented in the form of technical drawings and explanations. As a result of the analysis of examples of fountains and ablution spaces, design suggestions have been provided for men, women, children, the elderly, and individuals with disabilities.
Benzer Tezler
- Almanya'da İslam ve Müslümanlar: Bavyera örneği
Islam and the Muslims in Germany: The example of Bavaria
BÜLENT KELEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN BOZKUŞ
- Hasan-ı Yezdî'nin Câmi'u't-Tevârîh-i Hasenî isimli eserinin Selçuklular kısmı (Giriş - Farsça metin - Türkçe tercüme)
The chapter on the Saljuqs of Hasan-i Yazdī's Jāmiʿ at-Tawārīkh-i Hasanī (An Introduction - Persian text - Turkish translation)
BÜLENT ÖZKUZUGÜDENLİ
- Selçuklu ve Beylikler Dönemi Kastamonu camileri
Seljuk and Principalities Period Kastamonu mosques
NEZAHAT SERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHATTİN YAMAN
- Bartın ve çevresindeki osmanlı devri cami mimarisi
Ottoman mosque architecture in and around Bartin
AYLA BABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENAY ÖZGÜR YILDIZ
- Trabzon mihrapları
The mihrabs of Trabzon
RAZİYE ÇİĞDEM ÖNAL
Doktora
Türkçe
2021
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN KÖŞKLÜ