Çölyak hastalığı olan çocuklarda ekstraintestinal bulguların değerlendirilmesi ve prevalansı
Evaluation and prevalence of extraintestinal findings in children with celiac disease
- Tez No: 911929
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYLİN YÜCEL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Çölyak hastalığı (ÇH), genetik olarak duyarlı bireylerde glutene maruziyet sonrası immünolojik mekanizmaların tetiklenmesi ile ince bağırsakta inflamasyona sebep olan, gastrointestinal ve ekstraintestinal bulguların görülebildiği kronik bir rahatsızlıktır. ÇH'de geçmiş yıllara göre hem en sık görüldüğü yaş ileriye kaymış hem de tanı şekli gastrointestinal sistem (GİS) semptomlarından çok ekstraintestinal semptomlara değişmiştir. Bunun en önemli sebeplerinden biri ÇH'de ekstraintestinal bulguların farkındalığının artmasıdır. Öyleki ÇH'de tek başvuru şikayeti ekstraintestinal semptomlar bile olabilmektedir. Çalışmamızda ekstraintestinal bulguların ÇH'deki önemini göstermek için ÇH'de ekstraintestinal bulguların sıklığını tespit edip, hastalarımızdaki ekstraintestinal bulgularla ÇH'nin klinik ve laboratuvar bulguları arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçladık. Çalışmaya 6 ay ile 18 yıl aralığında, Ocak 2008 ile Ocak 2023 tarihleri arasında biyopsi ile çölyak tanısı almış, en az bir yıl düzenli poliklinik takiplerine gelen 176 hasta dahil edildi. Hastaların başvuru yaşı, cinsiyet, başvuru anındaki boy ve kilo gibi demografik bilgileri, başvuru şikayetleri, tanı anındaki ve takipteki ekstraintestinal bulguları, laboratuvar bulguları, genetik tahlil sonuçları, biyopsi sonuçları ve diyete uyumları retrospektif ve kesitsel olarak değerlendirildi. Hastaların %70,5'i (n=124) kız, %29,5'i (n=52) erkekti. Hastaların tanı anında yaş ortancası 109,5 ay, %97,2'si iki yaş üstünde idi. Hastaların tanı anında nütrisyon durumlarına bakıldığında %52,2'si normal, beş yaş altındaki hastaların %26,7'si hafif malnütre, beş yaş üstü hastaların %24'ü hafif malnütre, %11'i orta derece malnütre, %4'ü ağır malnütre idi. Hastaların tanı anında %34,1'i sadece ekstraintestinal semptomlarla, %30,1'i sadece GİS semptomlarıyla başvurdu, %13,1'inde hem ekstraintestinal hem gastrointestinal semptomlar vardı. Hastaların %22,7'si ise herhangi bir şikayeti olmadan tarama ile tanı aldı. Hastaların tanı anındaki ve takipteki ekstraintestinal bulguları incelendiğinde tanıda %79 hastanın, takipte %60,8 hastanın ekstraintestinalekstraintestinal bulgusu vardı. Tanıda görülen ekstraintestinalekstraintestinal bulgular sırasıyla; hematolojik hastalık (57,6), endokrinolojik hastalık (%43,9), kas-iskelet hastalığı (%29,5), hepatolojik hastalık (%12,9), dermatolojik hastalık (%4,3), nöropsikiyatrik hastalık (%3,6) idi. Takipte görülen ekstraintestinalekstraintestinal bulgular sırasıyla; hematolojik hastalık (%64,5), kas-iskelet hastalığı (%31,8), endokrinolojik hastalık (%15,0), dermatolojik hastalık (%9,3), nöropsikiyatrik hastalık (%9,3) ve hepatolojik hastalık (%0,9) idi. Sonuç olarak atipik ÇH tipik ÇH'den daha sıktı. ÇH'de ekstraintestinal ve gastrointesinal şikayetlerle başvuru oranları benzerdi. Ekstraintestinal bulgular tanıda ve takipte yüksek sıklıkta görüldü. Glutensiz diyet ile ekstraintestinal bulguların takipte ortaya çıkması arasında anlamlı ilişki mevcuttu. Bu sonuçlara dayanarak ÇH ile ekstraintestinal bulgular arasında güçlü bir ilişki olduğunu gösterdik.
Özet (Çeviri)
Celiac disease (CD) is a chronic disease that causes inflammation in the small intestine due to triggering of immunological mechanisms after gluten exposure in genetically susceptible individuals, and can cause gastrointestinal and extraintestinal findings. Compared to previous years, the most common age at which celiac disease is seen has shifted to older age, and the diagnosis method has changed from gastrointestinal system (GIS) symptoms to extraintestinal symptoms. One of the most important reason for this is the increased awareness of extraintestinal findings in CD. In fact, extraintestinal symptoms can even be the only presenting complaint in CD. In our study, we aimed to determine the frequency of extraintestinal findings in celiac disease and to reveal the relationship between extraintestinal findings in our patients and clinical and laboratory findings of CD. The study included 176 patients who were diagnosed with celiac disease by biopsy between January 2008 and January 2023, between 6 months and 18 years, and who came to the outpatient clinic for at least one year of regular follow-up. Demographic information of the patients, such as age at presentation, gender, height and weight at presentation, complaints at presentation, extraintestinal findings at diagnosis and during follow-up, laboratory findings, genetic analysis results, biopsy results, and diet compliance were evaluated retrospectively and cross-sectionally. Of the patients, 70.5% (n=124) were female and 29.5% (n=52) were male. The median age of the patients at the time of diagnosis was 109.5 months, and 97.2% were over two years of age. When the nutritional status of the patients at the time of diagnosis was examined, 62.6% were normal, 26.7% of patients under five years of age were mildly malnourished, 24% of patients over five years of age were mildly malnourished, 11% were moderately malnourished, and 4% were severely malnourished. At the time of diagnosis, 34.1% of the patients presented with only extraintestinal symptoms, 30.1% presented with only GIS symptoms, and 13.1% had both extraintestinal and GIS symptoms. The percentage of patients diagnosed through screening without any complaints is 22.7%. When the extraintestinal findings of the patients at the time of diagnosis and during follow-up were examined, 79% of the patients had extraintestinal findings at diagnosis and 60.8% of the patients had extraintestinal findings during follow-up. Extraintestinal findings at diagnosis were as follows; hematological disease (57.6%), endocrinological disease (43.9%), musculoskeletal disease (29.5%), hepatological disease (12.9%), dermatological disease (4.3%), neuropsychiatric disease (3.6%). Extraintestinal findings during follow-up were as follows; hematological disease (64.5%), musculoskeletal disease (31.8%), endocrinological disease (15.0%), dermatological disease (9.3%), neuropsychiatric disease (9.3%), hepatological disease (0.9%). In conclusion, atypical CD was more common than typical CD. The rates of presentation with extraintestinal and gastrointestinal complaints were similar in CD. Extraintestinal findings were seen with high frequency at diagnosis and during follow-up. There was a significant relationship between gluten-free diet and the emergence of extraintestinal findings during follow-up. According to these results, we showed that there is a strong relationship between CD and extraintestinal findings.
Benzer Tezler
- Çölyak hastalığı olan çocuklarda özofagus ve mide bulgularının endoskopik ve histopatolojik olarak değerlendirilmesi
Endoscopic and histopathological evaluation of esophagus and stomach findings in children with celiac disease
YEŞİM YAĞLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
UZMAN ERDAL SARI
UZMAN NEVZAT AYKUT BAYRAK
- Çölyak tanılı çocuk hastalarda kemik dansitometri bulgularının değerlendirilmesi
Evaluation of bone dencitometry results in child patients with celiac diagnosis
SERHAT DUMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK SAMİ HATİPOĞLU
- Çölyak hastalığı tanısıyla takip edilen hastaların klinik ve laboratuvar bulgularının değerlendirilmesi
Evaluation of clinical and laboratory findings of patients WHO were followed with the diagnosis of celiac's disease
ŞEYDA DUZCUOSMANOĞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıErciyes ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURAN ARSLAN
- Çölyak hastalığı olan çocuklarda tanı ve izlemde bağırsak dışı belirti ve bulguların değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
SULTAN ÇAĞLA KILIÇASLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEYDA TUNA KIRSAÇLIOĞLU
- Çölyak hastalığı olan çocukların glutensiz diyet altında biyoempedans analiz bulguları
Bioimpedance analysis findings of children with celiac diseaseundergoing a gluten-free diet
FIRAT ATEŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZÇETİN