Dil bilgisi kitaplarına göre 19. yüzyıl Osmanlı Türkçesinde ses benzeşmeleri ve uyumlar
Sound assimilation and harmonies in 19th century Ottoman Turkish according to grammar books
- Tez No: 911989
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Yazım, Telaffuz, Osmanlı Türkçesi, Ses benzeşmeleri ve uyumlar, Dil bilgisi kitapları, Spelling, Pronunciation, Ottoman Turkish, Phonological assimilation and harmony, Grammar books
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 278
Özet
Dillerin standartlaşma süreçleri hızlı ve keskin bir şekilde, modernleşme süreçlerinin parçası olarak somutlaşabildiği gibi doğal seyir içerisinde de gerçekleşebilmektedir. Ancak bu süreç ne şekilde varlık kazanmış olursa olsun dil bilgisi kurallarının belirginleşmesi, standartlaşmaya karakterini veren unsur olagelmiştir. Ses benzeşmelerinin ve uyumlarının ortaklaşması da dil bilgisi kurallarının belirginleşmesi ve böylelikle dönüşümün gerçekleşmesi için önemli bir merhaledir. 19. yüzyılda Türkçenin standartlaşması macerasının önemli bir özelliği, ana dili Türkçe olmayan araştırmacı ve bilim adamlarının yaptıkları çalışmalarla bu süreçte önemli rol oynamış olmasıdır. Bu, Türkçenin, 19. yüzyıl Osmanlı Türkçesini öğretme amacıyla eser verenlerin kendi dillerinin standartlaşma süreciyle etkileşimli olarak benzer süreci yaşamasını beraberinde getirmiştir. Bu nedenle bu tezin konusu, Türkçenin bugünkü yapısına ulaşmasının önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilen 19. yüzyılın, ses benzeşmeleri ve uyumları çerçevesinde incelenmesi olarak belirlenmiştir. 19. yüzyılda ve ana dili Türkçe olmayan yazarlar tarafından yazılmış olan dil bilgisi kitaplarının incelenmesi ile Türkçenin standartlaşma sürecinin takip edilebileceği yönündeki düşünce ise çalışmanın temel bir varsayımı olmuştur. Bu itibarla ses olaylarının başlıcaları olan ünlü ve ünsüz benzeşmeleri ile uyumları, Osmanlı Türkçesinden günümüz Türkçesine doğru yol alışın değerlendirileceği temel unsurlar olarak incelenmiştir. Çalışmayla 19. yüzyıl Türkçesinde kelimelerin büyük oranda uyum sürecini tamamladığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The standardisation processes of languages can take place rapidly and abruptly, as part of modernisation processes, or in a natural course. The commonisation of phonological assimilation is a critical stage for the clarification of grammatical rules and thus for the transformation to take place. In the 19th century, a notable feature of the quest for standardising Turkish was that researchers and scientists whose native language was not Turkish played an active role in it with their works on teaching Ottoman Turkish to foreigners. This has led Turkish to experience a process similar to the standardisation process of languages of those who wrote their works to teach 19th century Ottoman Turkish. For this reason, the subject of this thesis is to examine the 19th century, which is accepted as a crucial turning point in the achievement of the current structure of Turkish, within the framework of phonological assimilation and harmony. A fundamental assumption of the study is that grammar books written by non-native Turkish authors during the 19th century can be analyzed in order to follow the standardization process of Turkish. In this regard, vowel and consonant assimilation and harmony, which are the main phonological phenomena, have been examined as the basic elements to evaluate the progress from Ottoman Turkish to modern Turkish. The study shows that the words in 19th century Turkish have completed their harmonization process to a great extent.
Benzer Tezler
- Doğu Türkçesinde (14.-16. yy.) cümle ve sözcük öbekleri
Lexical bundles and sentence in the Eastern Turkish (14th- 16th centuries)
EMİNE TEMEL
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)
Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)
KADRİ AĞGÜN
Doktora
Kırgızca
2016
TarihKyrgyz State University named after I ArabaevTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV
- Irak'taki Türkçe dersi öğretim programına göre ders kitaplarının (1-3. sınıf) incelenmesi
Examination of textbooks (1st-3rd classes) according to the Turkish teaching program in Iraq
İBRAHİM DOĞUKAN DEMİREL
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN KALENDEROĞLU
- 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki dil bilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi
Evaluation of grammar gainsand questions in 5, 6,7 and8 Turkish textboks according to the revised Bloom Taxonomy
SELİME DİLAN ÖZKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimÇankırı Karatekin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞERİFE ÖZER
- An evaluation of the EFL coursebook 'English File-Intermediate' from the perspectives of students and instructors
Yabancı dil öğretiminde kullanılan 'English File Intermediate' ders kitabının öğrenci ve öğretim görevlileri açısından değerlendirilmesi
İLKNUR SAYDAM
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERDANE DENKÇİ AKKAŞ