Geri Dön

Çalışan ve çevre sorunlarına dair kaygı ve psikolojik yakınlığın sorumlu tüketim çerçevesinde incelenmesi: Hızlı modada günah keçisi bulmanın düzenleyicilik rolü

Concerns and psychological closeness over employee/environmental issues within the context of responsible consumption: The moderator role of scapegoating in fast fashion

PDF İndir

  1. Tez No: 913228
  2. Yazar: GÜLAY EROL BOYACI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. LEYLA ÖZER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 178

Özet

Bu çalışmada, hızlı moda endüstrisinin yol açtığı sosyal ve çevresel sorunlar ile tüketicilerin bu sorunlara karşı geliştirdikleri duygusal ve davranışsal tutumlar incelenmiştir. Yapılan literatür incelemesi, yüksek tüketici kaygısının sorumlu tüketim üzerindeki olumlu etkisini azaltan etmenler olduğunu düşündürmektedir. Ancak, giyim endüstrisindeki sorunlar bağlamında, tüketicilerin çelişkili tutumlarının yarattığı bilişsel rahatsızlığı gidermek için kullandıkları rasyonelleştirme yöntemlerini ele alan bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu eksikliği gidermek için tasarlanan tez çalışmasının amacı iki yönlüdür. Öncelikle, hızlı moda tüketicilerinin birbiri ile çelişen duygusal (sorunlara dair yüksek seviyede kaygı ve psikolojik yakınlık) ve davranışsal (düşük seviyede sorumlu moda tüketimi) tutumlarının, bilişsel çelişki teorisi çerçevesinde değerlendirmesi hedeflenmiştir. Çalışmanın ikinci amacı ise tüketicilerin tutum ve davranışlarındaki çelişkilerden kaynaklanan rahatsızlıklarını gidermek için öne sürdükleri günah keçisini (çelişkili tutumlarını rasyonelleştirme yöntemlerini) ele almaktır. Bu doğrultuda, sorunlara yönelik kaygı ile psikolojik yakınlığın, sorumlu tekstil tüketim uygulamaları üzerindeki olumlu etkisini incelemek üzere hipotezler oluşturulmuştur. Ardından literatürde tespit edilen eksikliği gidermek amacıyla tüketicilerin rasyonelleştirme yöntemlerinin belirlenmesi için, çoklu yöntem kullanılan bir araştırma tasarlanmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında, yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılarak tüketicilerin, devletleri ve üretici markaları günah keçisi ilan ettikleri tespit edilmiş ve düzenleyici etkisi incelenmek üzere bir araştırma modeli geliştirilmiştir. Bu etkiyi kontrol edebilmek için algılanan tüketici etkililiğinin (tüketicinin kendini sorumlu hissetmesinin) de düzenleyici etkisi incelenmek üzere modele dahil edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında, 368 hızlı moda tüketicisinden elde edilen veriler analiz edilerek geliştirilen araştırma modeli test edilmiştir. Elde edilen verilere dayanarak, tüketicilerin çevre ve çalışan sorunlarına dair kaygılarının ve bu sorunlara psikolojik yakınlıklarının, sorumlu tüketim uygulamalarını artırdığı gözlemlenmiştir. Tüketiciler sorunlara psikolojik yakınlıkları sayesinde artan çalışan odaklı sorumlu tüketim uygulamalarını devletleri günah keçisi ilan ederek azaltmaktadır. Öte yandan tüketicilerin algılanan etkililiği, sorunlara olan psikolojik yakınlıklarının çalışan ve çevre odaklı sorumlu tüketim üzerindeki olumlu etkilerini güçlendirmektedir. Bu sonuçlar ile bilişsel çelişki teorisi desteklenmektedir. Ayrıca, sürdürülebilir tüketim uygulamalarını teşvik etmek için tüketicileri güdüleyecek yeni stratejiler geliştirilmesine ışık tutmaktadır.

Özet (Çeviri)

This dissertation investigates dynamics between the fast fashion industry's socio-environmental impacts and consumers' emotional and behavioral attitudes toward these issues. The literature review highlights presence of barriers that diminish the positive influence of consumer concern on responsible consumption. However, there is a lack of research examining the rationalization strategies consumers use to resolve the cognitive dissonance stemming from their inconsistent attitudes. To address this gap, this study has two main objectives. The first objective is to evaluate the conflicting emotional (i.e. high levels of concern and psychological closeness to socio-environmental issues) and behavioral (i.e. low levels of responsible fashion consumption) attitudes of fast fashion consumers within the framework of cognitive dissonance theory. The second objective is to examine the scapegoating strategies (rationalization methods of inconsistent attitudes) proposed consumers to alleviate the dissonance arising from these inconstancies in attitudes and behaviors. To achieve these goals, hypotheses were developed to explore the positive effects of consumer concern and psychological closeness to these issues on responsible textile consumption practices. Subsequently, to address the gap identified in the literature, the research employs a multi-method design to investigate consumers' rationalization methods. In the first phase of the research, semi-structured in-depth interviews revealed that consumers blame governments and brands as scapegoats which were subsequently included in the model as moderating factors. To further control for these impacts, perceived consumer effectiveness (the sense of responsibility felt by consumers) was also included as a moderating factor. In the second phase, data collected from 368 fast fashion consumers were analyzed, and the proposed research model was tested. The findings indicate that consumers' concerns about environmental and labor issues, as well as their psychological closeness to these issues, positively influence responsible consumption practices. However, scapegoating governments weakens the positive relationship between psychological closeness and labor-focused responsible consumption practices. Conversely, perceived consumer effectiveness strengthens the positive effects of psychological closeness on both labor- and environment-focused responsible consumption. These results support cognitive dissonance theory and provide insights to develop strategies to motivate consumers toward sustainable consumption practices.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    846836

    Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia

    Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi

    ABDURAHMAN HUSSEN YIMER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU

  2. Tez No

    750426

    Yönetişim aktörlerinin çevre diplomasisine aktif katılımı ile çevresel güvenlik alanında hareket kabiliyetinin geliştirilmesi

    Developing motive power in the environmental security field through active participation in environmental diplomacy by governance agents

    BORAHAN GÜNVER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Kamu YönetimiJandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi

    Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ELİF ÇOLAKOĞLU

  3. Tez No

    348197

    Kültürlerarası iletişim bağlamında sığınmacılık deneyimi: Gaziantep örneği

    The experience of being asylum in the context of intercultural communication: Gaziantep sample

    HATİCE ŞULE OĞUZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    İletişim BilimleriAnkara Üniversitesi

    Gazetecilik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ASKER KARTARI

  4. Tez No

    450956

    Monoray ulaşım sisteminin özellikleri ve diğer kentiçi ulaşım araçları ile karşılaştırılması

    System properties of monorail and its comparison with common transportation systems

    ENFAL ANIL ÇALIŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZÜBEYDE ÖZTÜRK

  5. Tez No

    379963

    Realisms and working women in the novels of Gaskell and Brontë

    Gaskell ve Brontë'nin romanlarında gerçekçilik ve çalışan kadınlar

    RANA KAHVECİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    İngiliz Dili ve EdebiyatıOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MARGARET J. M. SÖNMEZ

Geri Dön