Anadolu'nun tarihi coğrafyasının İbn Haldun'un Mukaddime adlı eseri üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of the historical geography of Anatolia through Ibn Khaldun's work called Muqaddimiah
- Tez No: 913263
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TALAT KOÇAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Anadolu, Antik Kent, Mukaddime, Yedi iklim Teorisi, İbn Haldun, Anatolia, Ancient City, Muqaddimiah, Seven Climate Theory, Ibn Khaldun
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Afyon Kocatepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Fas, Cezayir, Mısır‟da geçmiştir. Eğitim ve öğretimini o dönemin ilim ve kültür merkezi olan Tunus‟ta tamamlamıştır. Vezirlik, kadılık, kâtiplik, elçilik gibi görevlerde bulunmuştur. ibn Haldun‟un yaşadığı dönemde fikirleri çok ilgi görmemiştir. Ancak yazar ünlü eseri Mukkaddime ile çığır açarak dikkatleri üzerine çekmiştir. Mukaddime, el iber kitabının giriş kısmını oluşturmaktadır. Eser dünya tarihine giriş kitabıdır. Mukaddime ilk kez Osmanlı Türkçesiyle 1730 yılında Pirizâde Mehmet Said Efendi tarafından çevrilmiştir. Zâkir Kâdirî Ugan, ise eseri, Türkçeye çevirmiştir. Bu eser toplumsal hayatın içinde yer alan ekonomi, siyaset, iktisat, ticaret, yaşam biçimleri ve ibn Haldun‟un kurduğu Umran ilmini konu edinmiştir. Umran, toplumsal hayatla ilgili her durumu ifade etmektedir. Haldun toplumu bedevi ve hadari olarak ikiye bölmüştür. Bu iki toplumu da birbirinden ayıran temel özellik asabiyedir. Asabiye, birbirine kan bağı ile bağlı grupların muhaliflere karşı her türlü yardımlaşmasını ifade etmektedir Bu bağlamda, bedevi toplumlarda asabiye daha güçlüdür. Bedevi toplumlar, kırsal kesimde yaşayan geçimini daha çok hayvancılık ve ziraat ile sağlayan kesimdir. Hadari toplumlar ise yerleşik hayata geçmiş şehirde yaşayan kesimi ifade etmektedirler. Hadariler geçimlerini daha çok el sanatları ve ticaret ile sağlamaktadırlar. Tarih boyunca birçok kentler inşa edilmiştir. Kentler insanlığın en güzel mirasıdır. İlk Sümer döneminden itibaren süreç hep bu şekilde devam etmiştir. İlk kentler Doğu‟da ortaya çıkmış ve Batı‟ya doğru gelişme göstermiştir. Mukaddime adlı eserde Anadolu coğrafyasında yer alan kentler değerlendirilmiş olup bu bağlamda İbn Haldun‟un yedi iklim teorisinde geçen Anadolu‟da bulunan antik kentlerin siyasi tarihi ve toplumların özellikleri aktarılmıştır. Çalışmada bu kentlerin hangi kuşakta yer aldığı tespit edilerek değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ibn Khaldun was born in Tunisia in 1332 BC. His life was spent in Tunisia, Morocco, Algeria and Egypt. He completed his education and training in Tunis, the centre of science and culture of that period. He served as vizier, qadi, clerk and ambassador. Ibn Khaldun's ideas did not attract much attention in his time. The author made a breakthrough with his famous work Muqaddimiah and attracted attention. The Muqaddimiah constitutes the introductory part of the book al iber. The work is an introduction to world history. Muqaddimiah was first translated into Ottoman Turkish in 1730 by Pirizâde Mehmet Said Efendi. Zâkir Kâdirî Ugan translated the work into Turkish. This work deals with the economy, politics, economics, trade, life styles and the science of Umran founded by Ibn Khaldun. Umran refers to every situation related to social life. Khaldun divided the society into two as bedouin and hadari. The main feature that distinguishes these two societies from each other is asabiyya. In this context, asabiyyah is stronger in Bedouin societies. Bedouin societies are those who live in rural areas and earn their living mostly by animal husbandry and agriculture. Hadari societies, on the other hand, refer to the people living in the city who have settled down. Hadaris make their living mostly through handicrafts and trade. Many cities have been built throughout history. Cities are the most beautiful heritage of humanity. Since the first Sumerian period, the process has always continued in this way. The first cities emerged in the East and developed towards the West. In this context, the political history of the ancient cities in Anatolia mentioned in Ibn Khaldun's theory of seven climates and the characteristics of the societies were conveyed. In the study, it was determined and evaluated in which belt these cities were located.
Benzer Tezler
- İbn Battûta Seyahatnamesi'ne göre Anadolu'da dinî ve sosyal müesseseler
Religious and social institutions in Anatolia according to Ibn Battûta Travel
ABDULLAH YAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİnönü Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLAL GÖK
- Şerif Hüseyin İsyanı
Sharif Hussein's Revolt
İBRAHİM ALTUNBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArşivAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR BAYTAL
- Selçuklular devrinde Anadolu'nun tarihi coğrafyası
The historical geography of Anatolia in Seljukids
HANİFE ÖZYÜREK