Contesting the urban green in Istanbul: The case of Validebağ Grove
İstanbul'da kentsel yeşil çatışmaları: Validebağ Korusu örneği
- Tez No: 913317
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEGÜL BAYKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Validebağ Korusu, Kentsel Politik Ekoloji, Kent Koruları ve Parklar, İstanbul'un Kentsel Yeşili, Neoliberal Kent Rejimi, Çevre Mücadelesi, Doğanın Gündelik Deneyimi ve Anlamlandırılması, Koruma Söylemleri, Validebağ Grove, Urban Political Ecology, Urban Groves and Parks, Istanbul's Urban Green, Neoliberal Urban Regime, Environmental Struggles, Everyday Experience and Sense-making of Nature, Conservation Narratives
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Küresel Çalışmalar Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 331
Özet
Bu çalışma, İstanbul Validebağ Korusu'nun toplumsal üretimini ve koruya atfedilen anlamların dönüşümünü, değişen politik ve ekonomik rejimler ve İstanbul'un kentsel yeşilinin değişen peyzaj dinamikleri ile incelemektedir. Koruları, tarihsel ve coğrafi olarak konumlanmış karmaşık güç dinamikleri tarafından şekillenen, toplumsal çevreler olarak ele almakta ve eleştirel kentsel politik ekoloji (UPE) çerçevesini uygulamaktadır. Kamusal yeşil alanlara dair özcü ve normatif yorumlardan kaçınmak amacıyla, çalışma öncelikle dünya genelinde ve İstanbul'da kentsel bahçe ve parkların tarihsel gelişimini, hakim peyzaj ideolojilerine vurgu yaparak bağlamsallaştırmakta ve Validebağ'ın dönüşümünü analiz etmek için zemin hazırlamaktadır. Devamında, Validebağ'ın Osmanlı döneminde yönetici elit için bir eğlence bahçesinden, erken Cumhuriyet döneminde sosyal devlet politikaları ile nüfus sorunu, ekonomik zorluklar ve ulusal kimlik inşasına cevap verecek şekilde bir sağlık merkezine ve son olarak 1980 sonrası neoliberal politikalar altında ihtilaflı bir kentsel koruya dönüşümünü ele alır. Çalışma, gazeteler, gri literatür ve devlet arşivi gibi arşiv araştırmasının yanı sıra sıradan kullanıcılar ve aktivistlerle yapılan derinlemesine görüşmeleri içeren etnografik saha araştırmasına dayanmaktadır. Mekansal ve politik-kültürel“sabitleme”kavramlarını uygulayarak,“doğa ideolojisi”ile içe içe geçen doğanın teknokratik yönetiminin Validebağ'ın toplumsal-doğasının neoliberalleşmesinde öne çıkarak koruyu ticarileştirdiğini, kullanım değerini marjinalleştirdiğini, mekânsal bütünlüğünü parçaladığını ve 1990'lardan itibaren yerel belediye tarafından önerilen park projeleri aracılığıyla koruyu kentsel kapitalist büyüme için araçsallaştırma girişiminde bulunduğunu ortaya koymaktadır. Projelerin neoliberal ideallere uyacak şekilde, kendiliğinden oluşan yerel kullanımları çitlemeyi ve kamusal alanın tabandan sahiplenilmesini engellemeyi amaçladığını iddia etmektedir. Ancak, bu park planları, Validebağ'ı bir“koru”olarak geri kazanmayı amaçlayan taban aktivizminin güçlü direnişiyle karşılaşmıştır. Mücadele tarihini ve aktivistlerin ve sıradan kullanıcıların birbirleriyle rekabet halindeki gündelik deneyimlerini, anlamlandırma süreçlerini ve koruma anlatılarını inceleyen bu çalışma, çatışmalı alanlar olarak neoliberalizm altındaki kamusal yeşil alanların farklı aktörler arasındaki -yerel otoriteler, aktivistler ve sıradan kullanıcılar- değer ve pratiklerinin karmaşıklığını ortaya koymaktadır. Aktivistler koruyu öncelikle bir ekosistem olarak görüp doğa korumayı insan kullanımının önüne koyarken, sıradan kullanıcılar bireysel deneyimleriyle şekillenen, tek bir koruma anlatısına indirgenemeyen girift algılara sahiptir. Bu rekabet halindeki anlamlandırma ve kullanım biçimleri, Validebağ'ın peyzajında müzakere edilmekte ve İstanbul'un dönüşen kamusal yeşil alanlarında doğanın anlamı, kullanımı ve korunmasına dair çok katmanlı bir çerçeve yansıtmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the social production of Istanbul's Validebağ Grove and the shifting meanings ascribed to it within evolving political and economic regimes and changing landscape dynamics of Istanbul's urban green. It approaches groves as socially mediated environments shaped by complex power dynamics that are historically and geographically situated, applying the critical framework of urban political ecology (UPE). To avoid essentialist and normative interpretations of public green spaces, the study first contextualizes the historical development of urban gardens and parks across the world and in Istanbul, with an emphasis on their prevailing landscape ideologies, to set the stage for the analysis of Validebağ's evolution. It then examines Validebağ's transformation from an Ottoman-era pleasure garden for the ruling elite to health center for the needy, addressing population crises, economic challenges, and national identity-building in early Republican Turkey with its welfarist policies, and ultimately to a contested urban grove under neoliberal policies post-1980. The study draws on archival research—including newspapers, grey literature, and state documents—and ethnographic fieldwork, involving in-depth interviews with ordinary users and activists. Applying broader concepts of spatial and political-cultural“fixes”, it reveals that the“ideology of nature”intertwined with technocratic management has featured in the neoliberalization of Validebağ's socio-nature, facilitating its commercialization, marginalizing its use-value, fragmenting its spatial integrity, and attempting to instrumentalize the Grove for urban capitalist growth through park projects proposed by the local municipality since the 1990s. It argues that these projects aim to enclose spontaneous, vernacular uses and prevent reappropriation of the public space from below to fit neoliberal ideals. Yet, these park plans encountered strong opposition from grassroots activism, reclaiming Validebağ as a“grove”. Analyzing the history of struggles and exploring both the activists' and ordinary users' competing everyday experiences, sense-making processes, and conservation narratives, the study reveals the complexity of values and practices among different actors—local authorities, activists, and ordinary users—within public green spaces under neoliberalism, as sites of contest. While activists primarily view the Grove as an ecosystem, prioritizing nature protection over human use, ordinary users hold nuanced perceptions that defy a single conservation narrative, shaped by their individual experiences. These competing visions and uses are negotiated within the Validebağ's landscape, reflecting a multi-layered frame of meaning, use, and conservation of nature within Istanbul's transforming public green.
Benzer Tezler
- Study on the sustainable project management requirements: A case study of a building in the Iraqi media network in Baghdad
Sürdürülebilir proje yönetimi gereksinimleri üzerine bir çalışma: Bağdat'ta Irak medya ağındaki bir bina örneği
BASHEER MAJEED AL ZUBAIDI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Gedik ÜniversitesiMühendislik Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. REDVAN GHASEMLOUNIA
- Olası Marmara depreminde toplanma alanları yer seçim kriterlerinin belirlenmesi: İstanbul Bağcılar örneği
Site location criteria of refuge areas for possible Marmara earthquake: Case study of Istanbul Bagcilar
DOĞA DİNEMİS AMAN
Doktora
Türkçe
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞEN AYTAÇ
- Küçük ölçekli parkların etki alanlarına kattığı değerlerin ve kullanım potansiyellerinin irdelenmesi: İstanbul-Beşiktaş ilçesi örneği
Study of the value that small scale parks add to the service areas and their potential for use, the case of Besiktas district in Istanbul province
BAHAR DENİZ GÜRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Kentsel açık ve yeşil alanların permakültür tasarım ilkeleri bağlamında değerlendirilmesi: Yedikule bostanları örneği
Evaluation of urban open and green spaces in the context of permaculture design principles, the case of Yedikule orchards
ARASH NAJAFIDASHTAPEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU
- Kentsel yeşil ağlar: İstanbul Sarıyer örneği
Urban green networks: case of Istanbul, Sariyer
MÜGE TOKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRİYE EŞBAH TUNÇAY