Demiryolu mirası kapsamında Konya-Çumra tarihi yönetim binası ve lojmanların incelenmesi
Examination of Konya-Çumra historical adminintration building and lodgings within the scope of railway heritage
- Tez No: 915514
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE SUNGUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Anadolu'nun birçok kentinde demiryolu mirası olan istasyon yapıları, Osmanlı İmparatorluğu'nda demiryolu ulaşımı ile yaygınlaşmaya başlamıştır. 19. yüzyılda başlayan ve daha sonrasında hızlı bir gelişim gösteren demiryolları inşaatında, Osmanlı İmparatorluğu'nun o dönemde sahip olduğu ekonomik ve politik buhran nedeniyle İngiliz, Fransız ve Alman şirketleri söz sahibi olmak durumunda kalmıştır. Özellikle Anadolu- Bağdat demiryolu hattının Almanlara verilmesi ile Alman mimarisi bu hat üzerindeki istasyon binalarında etkisini göstermiştir. Yapıldıkları dönemde toplumun kültürel, sosyal ve ideolojik farklılık izlerini taşıması açısından istasyon mimarisi önem taşımaktadır. Demiryolu olarak adlandırılan kavram; gar binası, ambar binası, lokomotif depolar, lojmanlar, personel yatakhanesi gibi yapı gruplarını içinde bulundurmaktadır. Gar binaları literatürde genişçe yer almasına karşın diğer yapı grupları da dönemin mimari özelliğini yansıtmasına rağmen yeterince önem verilmemiş ve yapılar özgünlüğünü kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu tehlike tez çalışmasının ana problemi olarak belirlenerek demiryolu mimarisine gerekli hassasiyetin gösterilmesine yönelik farkındalık oluşturmak hedeflenmiştir. Bu bağlamda Konya ili, Çumra ilçesinde yer alan günümüzde Devlet Su İşleri (DSİ) Çumra Bölge Müdürlüğü tarafından misafirhane ve dört adet lojman probleme yönelik alan çalışması olarak seçilmiştir. Alan çalışmasında seçilen yapılar, İstanbul-Bağdat demiryolu ulaşım ağının inşaatı sırasından Almanlar tarafından inşa edilmiş, Çumra kentinin ilk yapıları olarak önem taşımaktadır. Kent, demiryolu ulaşım hattı çevresinde kurularak gelişim göstermiştir. Tarım kenti olan Çumra'da üretilen tarım ürünlerinin demiryolu ulaşımı vasıtasıyla diğer kentlere ve ülkelere gönderilmesi amacıyla kurulan Konya Sulama Projesi inşaatı sırasında Almanlar tarafından yapılan yönetim binası ve mühendis/ işçi lojmanları hakkında çeşitli kurumların arşivlerinde ve bilimsel çalışmalarda yetersiz sayıda veriye ulaşılması çalışmanın önemini yansıtmaktadır. Çalışmada seçilen yönetim binası ve lojmanların incelenerek mekânsal ve cephesel olarak belgelendirilmesi tez çalışma konusu olarak belirlenmiştir. Söz konusu yapılar hakkında literatür kaynak taraması, yerinde gözlem, görüşme ve tespit çalışmalarından oluşan nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bir metodoloji izlenmiştir. Bu çalışma ile istasyon yapıları içerisinde gar binaları ile birlikte diğer yapı gruplarının da mimari karakteri ile kentin simgesi ve anıtsal özelliğine dikkat çekilerek söz konusu yapıların özgünlüğü kayıt altına alınıp belgelenmesi gerekliliği sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir ulaşılan önemli sonuç ise taşıdığı kültürel, ekonomik, sosyal anlamlar sebebiyle kenti diğer kentlerden ayıran değerlerin özgünlüğünün korunarak gelecek nesillere taşınması açısından arşivleme ve belgeleme uygulamalarının doğru ve sistematik bir biçimde oluşturulması gerekliliğidir. Kentlerin alt yapısını oluşturan kültürel değerlerin korunması ve yaşatılması sosyal, çevresel ve ekonomik sürdürülebilirlik açısından önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
The railway heritage of many cities in Anatolia began to spread with the development of railway transportation during the Ottoman Empire. Due to the economic and political crises faced by the Ottoman Empire in the 19th century, English, French, and German companies became influential in railway construction, which saw rapid development. The allocation of the Anatolian-Baghdad railway line to the Germans particularly showcased German architecture in the station buildings along this route. The architectural significance of these stations lies in their reflection of the cultural, social, and ideological differences of the society at that time. The term 'railway' encompasses various structures, including the station building, warehouse, locomotive depots, lodgings, and staff dormitories. While station buildings are extensively documented, other structures, despite also reflecting the architectural characteristics of the period, have not received adequate attention and are at risk of losing their uniqueness. This risk has been identified as the main problem of the thesis, aiming to raise awareness of the necessary sensitivity towards railway architecture. In this context, the guesthouse and four lodgings managed by the State Hydraulic Works (DSI) in Çumra, Konya, have been chosen as a case study. The selected structures, built by Germans during the construction of the Istanbul-Baghdad railway network, are significant as the first buildings of Çumra. The town developed around the railway transportation line. The lack of sufficient data in various institutional archives and scientific studies regarding the management building and engineer/worker lodgings constructed by Germans during the Konya Irrigation Project—established to transport agricultural products produced in the agricultural town of Çumra to other cities and countries via railway—highlights the importance of this study. The study has identified the examination and documentation of the management building and lodgings in terms of spatial and façade characteristics as the thesis topic. A qualitative research methodology was employed, involving literature review, on-site observation, interviews, and assessments regarding these structures. This study concludes that it is necessary to document the uniqueness of these buildings, highlighting the architectural character of both the station buildings and other structures as symbols of the city and possessing monumental qualities. Another significant finding is the need to establish proper and systematic archiving and documentation practices to preserve the uniqueness of the values that differentiate the city from others, due to their cultural, economic, and social significance, ensuring they are passed on to future generations. Preserving and sustaining the cultural values that constitute the infrastructure of cities is crucial for social, environmental, and economic sustainability.
Benzer Tezler
- Niğde tren garı kompleksinin incelenmesi
An examination of Niğde train station complex
GAMZE ÖZMERTYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkKonya Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİFE DENİZ OKTAÇ BEYCAN
- Katılımcı planlama yaklaşımı ile endüstriyel miras alanlarının değerlendirilmesi: Ereğli tren garı ve Sümerbank dokuma fabrikası kompleksleri üzerinden değerlendirme
Evaluation of industrial heritage areas by participant planning approach: Evaluation on Ereğli train station and Sümerbank weaving factory complex
ŞEVKET TÜRKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKonya Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF GÜNDÜZ
- Marmaray projesinin etki alanında kalan Haydarpaşa–Bostancı banliyö güzergâhının kültürel miras bağlamında değerlendirilmesi
The evaluation of Haydarpasa–Bostanci commuter route within the context of cultural heritage in relation to the effect of the Marmaray project thereon
DERYA ALTINER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADİLE BİNNUR KIRAÇ
- Yapıların işlevsel dönüşümünün yaşam döngüsündeki yerinin sürdürülebilirlik açısından analizi: Konya Tren Garı ve çevresi örneği
Analysis of the place of functional transformation of buildings in the life cycle in terms of sustainability: The example Konya Train Station and surrounding
AYŞEGÜL SARGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkNecmettin Erbakan ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH SEMERCİ
- Endüstrinin gelişimi bağlamında Eskişehir'deki Cumhuriyet Dönemi konaklama yapıları: TÜLOMSAŞ Misafirhane yapısı örneği
Accomodation facilities during the Republican Period within the scope of industrial development in Eskişehir: The case of TÜOMSAŞ Guesthouse
HAKAN DOĞUKANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADER REYHAN