Sporcu tükenmişliği ile sporcu ruh sağlığı arasındaki ilişkide sporcu öz yeterlik ve sporda zihinsel dayanıklılığın aracı rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of athlete self-efficacy and mental toughness in sports in the relationship between athlete burnout and athlete mental health
- Tez No: 915513
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İZZET UÇAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Spor, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Amaç: Bu araştırmanın amacı; sporcu tükenmişliği ile sporcu ruh sağlığı arasındaki ilişkide sporcu öz yeterlik ve sporda zihinsel dayanıklılığın aracı rolünün incelenmesidir. Sporcu tükenmişliğinin sporcu ruh sağlığı, sporcu öz yeterliği, sporda zihinsel dayanıklılık üzerine olan anlamlı etkilerini inceleyerek, sporcu tükenmişliğinin sporcu ruh sağlığı üzerinde etkisinde sporcu öz yeterliğinin aracı etkisini ve sporcu tükenmişliğinin sporcu ruh sağlığı üzerinde etkisinde sporda zihinsel dayanıklılığın aracı etkisini ortaya koymak. Yöntem: Araştırmanın modeli tarama modellerinden olan ilişkisel tarama modelidir. İlişkisel tarama gerçek bir neden-sonuç ilişkisi vermemekle birlikte bir değişkendeki durumun bilinmesi halinde ötekinin kestirilmesine olanak sağlayan bir modeldir (Karasar, 2009). Araştırmada örneklem gurubunu belirlemek için seçkisiz olmayan örneklem yöntemleri içerisinde yer alan amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örneklem yöntemi kullanılacaktır (Büyüköztürk vd., 2021). Bulgular: Sporcu tükenmişliği, sporcu ruh sağlığını hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkilemektedir. En güçlü dolaylı etki, sporcu öz yeterlik (SÖY) üzerinden gerçekleşmiş olup, bu değişken tükenmişliğin ruh sağlığı üzerindeki etkisini önemli ölçüde aracılık eden bir faktör olarak öne çıkmaktadır (b=−0.6917). Sporda zihinsel dayanıklılık (SZD) da bir aracılık rolü oynamaktadır, ancak etkisi nispeten daha zayıf kalmıştır (b=−0.0598). Güven aralıkları sıfırı içermediği için her iki aracılık yolu da istatistiksel olarak anlamlıdır. Bu, tükenmişlikten ruh sağlığına olan etkilerin yalnızca doğrudan değil, aynı zamanda psikososyal süreçler aracılığıyla dolaylı olarak da gerçekleştiğini ortaya koymaktadır. Sonuç: Çalışmada sporcu tükenmişliği ile sporcu ruh sağlığı arasındaki ilişkide sporcu öz yeterliği ve sporda zihinsel dayanıklılığın aracılık etkileri incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda sporcu tükenmişliğinin sporcu ruh sağlığı üzerinde anlamlı ve negatif bir etkisi olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Purpose: The purpose of this research is; The aim of this study is to examine the mediating role of athlete self-efficacy and mental toughness in sports in the relationship between athlete burnout and athlete mental health. By examining the significant effects of athlete burnout on athlete mental health, athlete self-efficacy, and mental endurance in sports, to reveal the mediating effect of athlete self-efficacy on the effect of athlete burnout on athlete mental health and the mediating effect of mental endurance in sports on the effect of athlete burnout on athlete mental health. Method: The model of the research is the relational scanning model, which is one of the scanning models. Although relational scanning does not provide a real cause-effect relationship, it is a model that allows the prediction of the other variable if the situation in one variable is known (Karasar, 2009). To determine the sample group in the research, the criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods among the non-random sampling methods, will be used (Büyüköztürk et al., 2021). Findings: Athlete burnout affects athlete mental health both directly and indirectly. The strongest indirect effect was realized through athlete self-efficacy (ADL), and this variable stands out as a factor that significantly mediates the effect of burnout on mental health (b = −0.6917). Mental toughness (STM) in sports also plays a mediating role, but its effect was relatively weaker (b=−0.0598). Both mediation paths are statistically significant because the confidence intervals do not include zero. This suggests that the effects on mental health from burnout occur not only directly but also indirectly through psychosocial processes. Result: In the study, the mediating effects of athlete self-efficacy and mental toughness in sports were examined in the relationship between athlete burnout and athlete mental health. As a result of the analysis, it was seen that athlete burnout had a significant and negative effect on athlete mental health.
Benzer Tezler
- An investigation of the relationship between perfectionism, burnout and psychology of rest in collegiate student-athletes
Üniversite öğrencisi-sporcularda mükemmeliyetçilik, tükenmişlik ve psikolojik dinlenme arasındaki ilişkiye yönelik inceleme
ELİF ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
PsikolojiFlorida State UniversitySpor ve Egzersiz Psikolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DAVID WILLIAM ECCLES
- Yaşantısal kaçınma ve psikolojik uyumsuzluk ile sporcu tükenmişliği arasındaki ilişkide psikolojik sağlamlığın aracı rolünün karma yöntemle incelenmesi
Investigation of the mediatory role of psychological resilience in the relationship between experiental avoidance and psychological maladjustment and athlete burnout using a mixed method
EMİRHAN KAN
Doktora
Türkçe
2025
PsikolojiAtatürk ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN TOZOĞLU
PROF. DR. İSMAİL SEÇER
- Futbolcularda sporcu tatmini ve zihinsel dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi
The effect of athlete satisfaction and mental toughness on burnout in football players
ÖZGÜR AKTAŞ
- Sporcularda tükenmişlik: Bir model testi
Burnout in athletes: A model test
SELEN KELECEK
Doktora
Türkçe
2022
SporHacettepe ÜniversitesiSpor Bilimleri ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZİYA KORUÇ
- Otokratik antrenör liderlik tarzı ile tükenmişlik arasındaki ilişki: Reddedilme duyarlılığı, benlik değeri ve algılanan sosyal desteğin aracı rolü
The relationship between autocratic coaching leadership style and burnout: The mediating role of rejection sensitivity, self-esteem, and perceived social support
GAMZE DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiSpor ve Egzersiz Psikolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ABAYHAN