Ebu'l-Huseyn el-Kudûrî'nin et-Tecrîd adlı eseri çerçevesinde sünnet anlayışı
Abu Al-Husayn Al-Qudūrī's understanding of sunnah in his work Al-Tajrīd
- Tez No: 916519
- Danışmanlar: PROF. DR. BEKİR KUZUDİŞLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 450
Özet
Bu çalışmada, dönemindeki Hanefi fukahâsının reisi kabul edilen İmâm Kudûrî el-Bağdâdî'nin (362-428/973-1037) bir rivâyetten hareketle şer'an bağlayıcı bir hükmü ya da nebevî herhangi bir sünneti pratikte hangi ilkelerle tespit ettiği araştırılmıştır. Böylece Kudûrî örneğinde, bir taraftan Hanefi fıkıh usûlünün sünnet bölümlerindeki kuralların ne ölçüde teorik ya da pratik olduğunun belirlenmesi, diğer taraftan da pratikte uygulanan yöntemin muhaddislerle karşılaştırılması hedeflenmiştir. Araştırmada onun, konuyla ilgili takip ettiği ve 'sünnet usûlü' denilebilecek yöntemi detaylıca tespit edilmiş, bir haberin aidiyet/sıhhat, delalet/anlama ve sorumluluk/amel edilebilirlik açısından kabul edilip edilmediğini ayrı ayrı incelediği görülmüştür. Nitekim bir haberin doğru olup olmamasıyla ilgili olarak kullanılan kabul-red, sıhhat-za'f gibi terimler, muhaddisler ile fukahânın yanı sıra Kudûrî tarafından da birden fazla anlamda kullanılmaktadır. Dolayısıyla konunun detaylarına dair tespit edilen kurallar, hem bir fakihin bakış açısını bütüncül bir şekilde yansıtabilecek hem ulemanın ifadelerinin daha iyi anlaşılmasına hem de güncel birtakım tartışmalardaki yöntemle ilgili problemlere katkı sunacak şekilde üç ayrı bölümde müstakil olarak ele alınmıştır. Birinci bölümde Kudûrî'nin, bir haberin nispet edildiği zata aidiyetini belirlerken takip ettiği ilkeler konu edilmektedir. Bu kapsamda onun haberlerin temel kısımlarıyla ilgili görüş ve kurallarının yanı sıra râvînin adâletini ve rivâyetinin güvenilirliğini hangi ilkeler çerçevesinde belirlediği incelenmiştir. Böylece bir fakih olarak Kudûrî'nin hadis usûlu denebilecek kuralları tespit edilmiştir. İkinci bölümde Kudûrî'nin, bir haberin maksadını ve şer'î bir hükme delaletini hangi ilkeler çerçevesinde kabul ettiği ya da reddettiği konu edilmektedir. Kudûrî'nin fıkhû'l-hadis yöntemini oluşturan söz konusu ilkeler için öncelikle bir haberin anlaşılmasında dikkate aldığı görülen Efendimiz (s.a.v. ), Sahâbe ve râvîyle ilgili kuralları belirlenmiştir. Ayrıca onun ihticâcta sıklıkla kullandığı lafız türleri (zâhir, hakikat, 'âm, hâs, mutlak, mukayyed, emir ve nehiy) ile bunların lügavî ve/veya şer'î delaletlerine dair zikrettiği prensipleri belirlenmiştir. Ardından da onun, haberin doğru anlaşıldığını temin için aradığı şartlar tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde ise Kudûrî'nin hangi tür haberleri huccet kabul ettiği ve bu haberlerin, bir meselede mükellefiyet ifade edebilmesi için koştuğu şartlar konu edilmiştir. Bu kapsamda onun haberlerin teâruzunda takip ettiği yöntem ile bir haber-i vâhidin fiilen bağlayıcı olabilmesi için aradığı amel şartları detaylıca incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the methodology used by Imām al-Qūdūrī al-Baghdādī (362-428/973-1037), who was regarded as the foremost Hanafi jurist of his era, to establish a Sharī'ah-compliant ruling or a relevant Prophetic sunnah in practice, based on a riwāyah. In the example of al-Qūdūrī, the aim is to determine the extent to which the rules in the sunnah sections of Hanafi jurisprudence are theoretical or practical. Additionally, the method applied in practice will be compared with the muhaddiths. In this study, his method, which can be called 'usul al-sunnah', has been defined in detail and it has been seen that he examines whether a khabar is accepted or not in terms of attribution/sıhha, implication/understanding and obligation/applicability. The terms used to describe the truthfulness of akhbār, such as acceptance-rejection and sıhha-za'f, are used in multiple senses by al-Qudūrī as well as the muhaddiths and the fuqahā. Therefore, the rules determined regarding the details of the subject are discussed in three separate chapters in order to reflect the point of view of a jurist in a holistic manner, to better understand the statements of the ulema, and to contribute to the methodological problems in some current debates. Chapter one discusses the principles that al-Qūdūrī follows in determining the attribution of khabar to a person. In this context, the text analyses al-Qūdūrī's views and rules on the basic parts of akbār, as well as the principles he uses to determine the adāla of the rāwi and the reliability of their rivāyah. The text also discusses al-Qūdūrī's rules, which can be referred to as hadīth methodology, as a faqih. The second part of the text examines the principles that al-Qudūrī uses to accept or reject the intention of a khabar and its evidence of a sharī'ah ruling. For these principles that constitute al-Qūdūrī's method of fiqh al-hadith, first of all, his rules about the Prophet (pbuh), the Sahābe and the rāwi, which he seems to take into account in understanding a khabar, are determined. It is important to note that these principles are crucial in al-Qūdūrī's method of fiqh al-hadith. Secondly, he frequently uses specific words in ihtijāj such as zāhir, haqiqa, 'am, has, mutlaq, muqayyad, emr, and nehy, and the principles he mentioned regarding their lexical and/or sharī'ī evidentiality. Then, the study discusses al-Qudūrī's approach to ensuring accurate khabar interpretation. In the third section, the types of akhbār that al-Qudūrī accepted as authoritative and the conditions that he stipulated for these khabars to express obligation in a matter were discussed. In this context, the method he followed in the dissimilarity of the akhbâr and the conditions of action that he sought for a khabar-i wahid to be actually binding were analysed in detail.
Benzer Tezler
- Ebu'l-Huseyn el-Kudûrî'nin et-Tecrîd adlı eseri çerçevesinde Hanefî fıkıh usulü'nde şer'î deliller (Başlangıcından Kitabu'r-Rehn'e kadar)
Within the frame of Abul Husayn al-Quduri's at-Tajreed the legal proofs (Adillah Shar'iyyah) in Hanafite fiqh methodology (From the beginning to the chapter Kitab ar-Rahn)
AHMET ÇETİNKAYA
- Debûsî'nin el-Esrâr adlı eseri ile Kudûrî'nin et-Tecrîd adlı eserinin muhteva ve metot bakımından mukayesesi -Zekât bölümü çerçevesinde-
Comparison of al-Asrar by Dabusi and al-Tajrid by Quduri in terms of their methods and contents -The chapter of zakaah (Charity) examplary-
HATİCE KÜBRA IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACER YETKİN
- Kudûrî'nin umûm anlayışının hadis yorumuna etkisi (et-Tecrîd'in tahâret bölümü örneği)
The effect of understanding of umum on Qudûrî's interpretation of hadith (a case study of the taharah section in al-Tajrid)
AYKUT ÖZTÜRK
- Kâsım b. Kutluboğa'nın 'Muhtasaru'l-Kudûrî' üzerine yazdığı Tashîh ta'lîk ve tercihlerinin metot ve muhteva yönünden incelenmesi (İbadetler bölümü örneği)
An examination of Ibn Kutluboga's Tashîhu'l-Kudûrî in terms of its method and content (Sample of worship part)
ADEM AKMERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL YÜKSEK
- تحقيق مخطوط المُخْتَصَر الْحَاوي لِلْبَيَانِ الشافي للإمام بِكبرِس بِنْ يلنقلج عبد الله الناصري
İmam Bikibris B. Yalınkılıç Abdullah En-Nâsirî'nin 'El-Muhtasarü'l-Hâvî Li'l-Beyâni'ş-Şâfî' adlı eserinin tahkiki / The verification on the 'al-Mukhtasar al-Havi Li al-Bayan ash-Shafi' by Imam Bikibris B. Yalınkılıch Abdullah an-Nasiri
RABEEA JABBAR FARHAN
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AIITMAMAT KARIEV